آمارها نشان می دهد ما نسبت به کشورهای دیگر به صورت سرانه گاز بیشتری مصرف می کنیم. کارشناسان عوامل مختلفی را در این امر دخیل می دانند. بسیاری از آن ها، پایین بودن قیمت گاز را عامل مهمی در عدم مدیریت مصرف گاز در کشور می دانند. به زعم بسیاری، تعرفه گذاری پلکانی گاز به نحوی که پرمصرف ها هزینه ی واقعی گاز را بپردازند، می تواند در مدیریت مصرف دخیل باشد.

شواهد حاکی از آن است که طبقه ی مرفه جامعه مصرف بالاتری نسبت به الگوی مصرف در کشور دارد. به طوری که مشترکان این طبقه گاهاً تا 5 برابر مصرف کننده های معمولی از گاز طبیعی استفاده می کنند. از آنجائیکه گاز با قیمت یارانه ای و بسیار ارزان در ایران عرضه می شود، هر کسی که بیشتر مصرف کند بیشتر از یارانه ی دولتی بهره می برد. بنابراین، پرمصرف های ایران که اغلب از طبقات بالای جامعه هستند، بیشتر از یارانه ی دولتی استفاده می کنند.

به زعم بسیاری از کارشناسان، تعرفه گذاری پلکانی به تحقق عدالت در تخصیص یارانه ها منجر می شود. به نحوی که از اعطای یارانه پنهان انرژی به  اقشار مرفه و پرمصرف جامعه اجتناب می کنیم و در عوض اقشار متوسط و ضعیف جامعه از بخشودگی قبوض و استفاده از انرژی یارانه ای در چارچوب الگو بهره می برند.

در ادامه نظرات احمد جانجان، کارشناس اقتصادی را می خوانید.

جانجان با اشاره به این موضوع که تعرفه گذاری پلکانی روش مناسبی برای تعرفه گذاری در حوزه ی گاز به شمار می رود، تصریح کرد: این روش می تواند مدیریت مصرف را به دنبال داشته باشد و افراد را نسبت به میزان مصرف گاز حساس کند.

وی ادامه داد: از نظر بنده باید پله ها را از 10 به 4 پله کاهش دهیم. در این صورت، افراد بیشتر متوجه میزان مصرف شان می شوند و طبقات واقعی تر می شوند و اثرگذاری بیشتری را به لحاظ مدیریت مصرف خواهیم داشت.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: وقتی تعداد پله ها کمتر می شود، افراد احساس بیشتری نسبت به جریمه شدن برای مصرف بیشتر دارند و انگیزه ی آن ها برای بهینه سازی مصرف بالاتر می شود.

جانجان گفت: بهینه سازی مصرف گاز در کشور اهمیت بالایی دارد. به طور مثال، برخی مشترکان همزمان که وسایل گازسوز روشن است به باز کردن در و پنجره برای متعادل کردن هوای خانه اقدام می کنند. این روش غلطی است و باید بابتش مشترکان جریمه شوند.

وی ادامه داد: کسی با مصارف ضرور و منطقی مشکلی ندارد و برای این مصارف یارانه هم پرداخت می شود. اما ضرورتی برای پرداخت یارانه به بدمصرف ها وجود ندارد. کسانی که ارزش انرژی را نمی دانند و بی مهابا از آن استفاده می کنند، باید مبلغ بالاتری بپردازند.

این کارشناس اقتصادی توضیح داد: برخی مشترکان امکانات بیشتری دارند و می خواهند مصارف خاصی از گاز داشته باشند. مثلاً، این مشترکان تمایل دارند استخرهایشان را همیشه گرم نگه دارند، ویلاها و خانه های بزرگ شان همیشه گرم باشد. این افراد باید بهای اضافه مصرف خود را به صورت واقعی و آزاد بپردازند.

جانجان گفت: منطقی نیست که هزینه ی مصارف غیرضرور و لاکچری برخی مشترکان به صورت یارانه ای محاسبه شود. این مشترکان اغلب در پلکان آخر قرار می گیرند و باید هزینه ی گاز را به قیمت جهانی پرداخت کنند. زیرا می توانیم همین گاز را با قیمت هر متر مکعب 30 سنت صادرات کنیم.

وی ادامه داد: در روش تعرفه گذاری پلکانی، کسانی که مصارف پایینی دارند از بخشودگی و مشوق بهره مند می شوند. پله هایی که مصارف ضرور دارند، گاز را با قیمت یارانه ای دریافت می کنند و کسانی که مصارف غیرضرور دارند، بهای گاز را به قیمت جهانی می پردازند. این نظامی عادلانه است.

این کارشناس اقتصادی  تأکید کرد: روش تعرفه گذاری پلکانی می تواند قدرت بازدارندگی داشته باشد و حتی اقشار مرفه جامعه را هم به فکر مدیریت مصرف می اندازد.