در این آیین‌نامه که از ابتدای بهمن‌ ماه اجرا می‌شود، مشترکان پرمصرف برق، نقره‌داغ خواهند شد و هر گونه مصرف بالاتر از الگو به ‌طور پلکانی افزایش پیدا می‌کند. هر چند روش پلکانی در گذشته نیز وجود داشته اما در آیین‌نامه جدید تعرفه پیش‌بینی ‌شده برای اثرگذاری، تغییر قابل ‌توجهی کرده است.

کم‌مصرف‌ها نگران نباشند

به گفته مسئولان امر «افرادی که الگوی مصرف را رعایت کنند نه‌ تنها شامل هیچ‌ گونه افزایش نرخی نخواهند شد بلکه در صورت صرفه‌جویی، نرخ برق آن‌ها به ‌شدت کاهش پیدا کرده و چه ‌بسا رقمی را از دولت بگیرند». علاوه بر این، تعرفه برق مشترکان کم‌مصرف تحت حمایت کمیته امداد و سازمان بهزیستی رایگان شده است.

با این‌ حال اگر مشترکی بیشتر از الگو مصرف کند، بین ۱.۵ تا سه برابر از خرید تضمینی برق، باید پول برق بدهد. البته میزان مصرف کمتر از الگوی مشترکان پرمصرف مشابه سایر مشترکان تعیین می‌شود.

از سوی دیگر رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق کشور از مشوق‌های مصوبه جدید هیئت دولت در حوزه تعرفه‌گذاری برق خبر داده و به فارس گفته است: مشترکانی که در چهار ماه گرم سال مصرف خود را زیر الگوی مصرف منطقه قرار دهند یا اینکه نسبت به سال گذشته کمتر برق مصرف کنند، از پاداش مدیریت مصرف بهره‌مند می‌شوند.

افزایش قیمت با هدف کاهش مصرف پرمصرف‌ها

وی در تشریح این مسئله که هدف مصوبه جدید دولت فقط کاهش مصرف مشترکان برق است، ادامه داد: دستورالعمل اجرای این طرح برای کنتورهای برقی که چند واحد مسکونی را پوشش می‌دهند، در آینده تدوین خواهد شد و این مشترکان نگران میزان مصرف کنتور خود نباشند.

اقلیتی که سهم اکثریت را می‌خورند

البته برای فهم این مسئله که هدف از تغییر تعرفه‌ها صرفاً برای کنترل مصرف پرمصرف‌هاست، باید به این نکته اشاره کرد که بر اساس آمار، در حال حاضر مشترکان پرمصرفی که مازاد الگوی تعیین ‌شده در هر منطقه برق استفاده می‌کنند، کمتر از ۲۵درصد کل هستند و بیشتر از ۷۵درصد مشترکان برق کمتر از الگوی تعیین ‌شده مصرف می‌کنند اما این ۲۵درصد بخش قابل ‌توجهی از یارانه پنهان انرژی را دریافت می‌کنند.

خسارت یارانه پنهان انرژی

در همین زمینه غلامرضا مرحبا، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با خبرنگار قدس، اظهار کرد: یارانه‌های پنهان انرژی یک ضایعه بزرگ برای اقتصاد کشور محسوب می‌شود و این موضوع زیان‌ها و خسارت‌های بسیاری را متوجه کشور کرده است. همچنین یارانه‌های پنهان به یک عامل مهم در تشدید فضای بی‌عدالتی‌های اجتماعی و اقتصادی تبدیل‌ شده که تبعات منفی آن هر روز شدت می‌یابد.

وی گفت: در اصل دولت با پرداخت یارانه‌های پنهان دست در جیب مردم کرده و منابع درآمدی را به ‌طور نابرابری میان دهک‌های مختلف توزیع می‌کند؛ در صورتی ‌که قشر قابل ‌توجهی از افراد جامعه اصلاً نیازی به این یارانه‌ها ندارند. افراد مرفه و غنی جامعه یارانه‌ای را که حقشان نیست مصرف می‌کنند و هر روز زیر سایه یارانه‌های دولتی ثروتمندتر می‌شوند، اما اقشار ضعیف و محروم روز به ‌روز ضعیف‌تر شده و با شرایط بدتری مواجه می‌شوند.

سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس خاطرنشان کرد: اگر در تقسیم یارانه‌های پنهان انرژی نهایت دقت و حساسیت به کار گرفته می‌شد و برنامه‌ریزی دقیقی وجود داشت، امروز دهک‌های ضعیف از یارانه‌های پنهان و رسمی نهایت بهره و استفاده را می‌بردند و این روند به فراگیری عدالت اجتماعی در جامعه کمک می‌کرد و شکاف طبقاتی را کاهش می‌داد. مرحبا معتقد است: به باور من اغلب مردم ایران از شرایط پرداخت و تخصیص یارانه‌ها چه از نوع پنهان و چه از نوع رسمی رضایت ندارند و حتی گله‌مند هستند که چرا باید شیوه پرداخت یارانه به این سبک باشد، اما مسئله این است که تاکنون راه‌ حل مناسبی برای حذف تدریجی یارانه‌های پنهان و هدفمند کردن این نوع یارانه‌ها در نظر گرفته نشده است.

وی توصیه کرد: مرکز پژوهش‌های مجلس و بدنه کارشناسی دولت باید به مسئله پیدا کردن راه‌‎های جایگزین بپردازند به طوری که هم یارانه‌های پنهان هدفمند شوند و هم در حق قشرهای آسیب‌پذیر اجحاف نشود و از سوی دیگر منابع مالی جمع‌آوری ‌شده از طریق هدفمند کردن یارانه‌های پنهان انرژی در بخش‌های اقتصادی مولد سرمایه‌گذاری شود.

مزیت‌های افزایش پلکانی بهای انرژی

نماینده مردم آستارا در مجلس شورای اسلامی به افزایش پلکانی بهای انرژی اشاره کرد و گفت: افزایش پلکانی بهای انرژی مزیت‌های بسیاری در خود جای‌ داده، اما باید مراقب بود این موضوع به افزایش تنش‌های سیاسی و اجتماعی در جامعه منجر نشود. متأسفانه در آبان ۹۸ بدون حساب ‌و کتاب و برنامه‌ریزی قیمت بنزین افزایش پیدا کرد که نتیجه آن را در جامعه مشاهده کردیم.

مرحبا تأکید کرد: دولت باید تعرفه‌های انرژی را طوری اصلاح کند و نیز طرح افزایش پلکانی بهای انرژی را نیز به‌ گونه‌ای به مرحله اجرا درآورد که افزایش قیمت‌ها تنها به مشترکان پرمصرف اصابت کند و مردم عادی هیچ‌ گونه افزایش تعرفه‌ای نداشته باشند که تعرفه‌گذاری پلکانی (IBT) چنین مزیتی دارد.

سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: متأسفانه در مصرف انرژی بدعادت شده‌ایم. برخی بدون اینکه برایشان اهمیتی داشته باشد، بی‌رویه انرژی مصرف می‌کنند و اهمیتی هم ندارد که با شیوه غیرصحیح مصرفشان، سرمایه ملی هدر می‌‎رود؛ بنابراین معتقدم با افزایش پلکانی تعرفه‌های بهای انرژی این عادت غلط اصلاح خواهد شد.