امروزه هوش مصنوعی در علوم زیستی تاثیرات زیادی دارد، تا آنجا که خیلی از چیزها را می‌تواند پیش ‌بینی کند. این کار مستلزم داشتن حجم زیادی از اطلاعات دریافتی می‌باشد؛ اما هوش مصنوعی نمی‌تواند در نقاط حساس زندگی افراد تصمیم گیری‌های موثری داشته باشد. شاید روزی بیاید کامپیوترهایی داشته باشیم که عاشق بشوند و یا عصبانی بشوند، ولی باز هم نمی‌توان گفت که تصمیم گیری‌های منطقی درستی در لحظه بگیرند؛ به‌طور مثال می‌توان پیش‌ بینی کرد که در آینده نزدیک هوش مصنوعی "پزشک"، یا "پزشک هوشمند" نیز در جامعه داشته باشیم. ولی این به معنای درک درست از احوالات بیمار و روند صحیح بیماری توسط این هوش نمی‌باشد. به همین دلیل، باید در آینده همچنان پزشک، وکیل، قاضی، مهندس و سایر مشاغل تخصصی را داشته باشیم چرا که غیر این وضع، تاثیرات نامطلوب بر فعالیت‌های بشری در جوامع مختلف می‌گذارد.

کمک گرفتن از هوش مصنوعی در تمامی علوم زیستی مانند پزشکی امری اجتناب ناپذیر می‌باشد؛ به شرطی که هوش مصنوعی در اختیار و کمک حال افراد باشد نه اینکه انسان در اختیار و کمک حال هوش مصنوعی باشد. کاربرد هوش مصنوعی در مراحل اولیه و عمومی‌تر آموزش می‌تواند موثر و بهتر به افراد برای درک مفاهیم هر رشته‌ی علمی کمک کند. ضمن اینکه امروزه این فناوری از ابتدا تا انتهای بیشتر فعالیت‌های پزشکی دخالت و حضور زیادی دارد.

آیا می‌توان هوش مصنوعی جایگزین پزشکان کرد؟ / سوالاتی که دانشمندان مطرح می‌کنند

برای پاسخ به این سوال نیاز است این پرسش مطرح شود که پزشکی دقیقا چیست و کاربرد آن چگونه می‌باشد؟ آیا می‌توان فعالیت‌هایی که پزشکان انجام می‌دهند را به عهده ربات‌ها بر پایه فناوری هوش مصنوعی گذاشت؟ اگر این کار امکان پذیر باشد، نتیجه‌ی مطلوب حاصل می‌شود؟ از آنجایی که تمام اقدامات پزشکی، درمان نمی‌باشد و ارتباط با بیمار جز لاینفک وظایف نوشته و نانوشته علوم پزشکی هست، آیا ارتباط مفید-موثر با بیمار توسط هوش مصنوعی می‌تواند به درستی انجام شود؟ اینها سوالات و ابهامات جدی پژوهشگران علوم انسانی در اندیشکده‌های مختلف دنیا می‌باشد؟ سوالاتی که لازمه پاسخ به آنها شناخت دقیق از دگرگونی‌های فعالیت‌های ارتباط-دیجیتال دارد و پژوهش‌های مستمر در این حوزه را دارد.

هر چند که هوش مصنوعی به پیشرفت پرسرعت برخی حوزه‌های علوم پزشکی کمک‌های زیادی می‌کند، اما نمی‌توان با قطعیت گفت به همان اندازه اثرات فوق مطلوب را داشته باشد. یکی از این دلایل، عدم آسیب شناسی هوش مصنوعی و کارکردهای دیجیتالی فناوری‌های زیر ساختی ارتباطی می‌باشد. پژوهشگران معتقدند اگر از فناوری هوش مصنوعی به درستی استفاده نشود، قطعا از علوم پیشرو دیگری، همچون کوانتوم نیز نمی‌توان به درستی در علم پزشکی استفاده تعاملی-تکاملی درستی را انجام داد.

کاربردهای هوش مصنوعی در علوم پزشکی

کاربرد هوش مصنوعی در علم پزشکی به دو بخش تقسیم می‌شود؛

نخست، بخشی که سامانه‌های الکترونیکی مانند پرونده‌های سلامت تنظیم و راهبری را می‌کنند و یا تخشیص بیماری به وسیله دستگاه‌های تصویربردای همچون "سی‌تی‌اسکن و رادیوگرافی" را انجام می‌دهند.

دوم، استفاده از هوش مصنوعی در روند مستقیم درمان مثل کنترل قند خون یا اندازه‌گیری میزان گلبول‌های سفید و قرمز خون که ابزارهای مختلف این فناوری، کمک‌های زیادی به تشخیص و تعیین آنها می‌کند.

لازم به ذکر است، هوش مصنوعی توانایی تجزیه و تحلیل خودکار داده‌ها و الگوهای آنها را دارد، اما تصمیمات مهم و اثر گذار در انتهای روند درمان نیاز به تجربه، دانش و احساس (نگرانی انسانی) از پیامدهای مثبت یا حتی منفی درمان دارد که این هوش قادر به جایگزینی برای آن نمی‌باشد. ذکر این نکته نیز لازم است، که هوش مصنوعی عاقل و کامل نیست، و این فناوری صرفا هوش می‌باشد و حتما احتیاج به سوپر ویژن مغز انسان دارد. هوش مصنوعی در حالت ابر هوشمندی توانایی آموزش پذیری را دارد که این موضوع تطبیق پذیری و استقلال تصمیم حتی به شکل غلط را به این فناوری می‌دهد. ناگفته نماند که با این وجود، اطمینان از ایمن بودن این علم پیشرو با افزایش قابلیت‌هایش به یکی از چالش‌های حکومت‌ها و دولت‌ها برای مدیریت آن تبدیل شده است.

همچنین، از آنجایی که پزشکان دارای دانش علمی و تجربه بالاتری هستند، با توجه به شرایط و وضعیت پزشکی هر فردی، تشخیص و درمان مناسب را ارائه می‌دهند. تشخیص بیماری‌ها، پیش بینی عوارض و اثرات دارویی و یا نوع روند درمانی، مدیریت سوابق بیماری و سلامت الکترونیک به پزشکان از جمله کمک‌های این فناوری هستند. ضمن اینکه ارائه مراقبت‌های مداوم پزشکی نیاز به حضور فیزیکی انسان دارد و هوش مصنوعی حتی با کمک ربات‌ها نیز قادر به انجام این موضوع نمی‌باشند، چرا که از عواطف احساسی و انسانی بی بهره می‌باشند.

حمید اسدی –خبرنگار تحریریه جوان قدس