چهل و دومین جشواره بین المللی فیلم فجر به دبیری مجتبی امینی ۱۲ تا ۲۲ بهمن ۱۴۰۲ برگزار شد. در انتهای این دوره از جشنواره، فیلم‌های «مجنون» با ۱۴ نامزدی، «تابستان همان سال» با ۱۱ نامزدی و «صبح اعدام» با ۸ نامزدی بیشترین اقبال را از طرف هیئت داوران شاهد بودند و در نهایت نیز فیلم «مجنون» بیشترین جایزه را با ۴ سیمرغ کسب کرد.

حالا این گزارش سه فیلم مورد توجه در زمان برگزاری جشنواره را بررسی کرده است که در ادامه می‌خوانید.

مجنون

در جشنواره فجر چهل و دوم آثار پرتره و بیوگرافی حضور پر رنگی داشتند که می‌توان گفت فیلم «مجنون» یکی از تقریبا خوب ها و قابل قبول های آن هاست. نخستین ساخته مهدی شامحمدی و برنده سیمرغ بلورین بهترین فیلم جشنواره نگاه نسبتا متفاوتی به دوران دفاع مقدس داشته و سعی کرده با به تصویر کشیدن یکی از عملیات های موفقیت آمیز جنگ تحمیلی – یعنی عملیات خیبر – با محوریت شهید مهدی زین الدین و البته همراهی برادر شهیدش مجید، فیلمی حماسی و با شکوه باشد. پس از تماشای فیلم بسیاری عقیده داشتند که شخصیت پردازی شهید نقش اصلی دقیق و به اندازه کافی انجام نشده اما به نظر می‌رسد بازی تا حدی بدون حس سجاد بابایی، به خصوص در حالت چهره و صورت، سبب شده تماشاگر نتواند آنچنان به این نقش نزدیک شود. با این حال جزئیاتی که در فیلمنامه برای همه نقش ها و مهم تر از بقیه نقش شهید مهدی زین الدین طراحی شده، با دقت و ملموس برای عموم مردم جامعه نوشته شده و از این جهت کاری قابل تحسین است. البته با وجود این هم بهزاد خلج سیمرغ بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را دریافت نمود و شبنم قربانی به عنوان بهترین بازیگر نقش مکمل زن معرفی شد.

مجید انتظامی – که سیمرغ بهترین موسیقی متن این دوره را به خود اختصاص داد - مثل دیگر آثارش در «مجنون» هم درخشان ظاهر شده و امضای خود را بر آن زده اما نکته اینجاست که تا حد زیادی موسیقی در جای درست خود در سکانس های فیلم قرار نگرفته و به خاطر همین بیرون زدگی از قالب فیلم، شاید بتوان دید که کارکرد اصلی خود را از دست داده است. با این حال نورپردازی و طراحی صحنه فیلم اثر گذار بوده اند و می‌توان تاثیر آن ها را در بخش های مختلف «مجنون» مشاهده کرد.

تابستان همان سال

سومین فیلم محمود کلاری پس از «ابر و آفتاب» و «رقص با رویا» اثری خوش رنگ با طعم نوستالژی در دهه ۳۰ هجری شمسی است. با اینکه احتمالا روند و سیر فیلم «تابستان همان سال» برای خیلی ها می‌تواند کند و خسته کننده به نظر برسد، اما قاب بندی ها و تصاویر ثبت شده توسط کلاریِ پسر – یعنی کوهیار – و همینطور نور و رنگ دلنشین فیلم مخاطبان را راضی می‌کند. همچنین ممکن است از نظر بحث کارشناسی فیلمنامه اثر، خاصه در مورد سرنوشت شخصیت های فیلم، خالی از اشکال نباشد، اما این موضوع را هم باید در نظر گرفت که قطعا «تابستان همان سال» از جنبه شخصی برای کلاری بسیار با اهمیت بوده و احتمالا نبود فراز و فرود چندان چشم گیر در داستان فیلم هم به همین علت رخ داده است. در واقع شاید محمود کلاری صرفا می‌خواسته روال طبیعی اتفاقات یک زندگی که هر کسی می‌تواند آن ها را تجربه کند، به تصویر بکشد، و به نحوی خاطرات کودکی خود را مرور کند.

بازی بازیگران نیز در کل قابل قبول است ولی بدون شک نقطه عطف این بخش بازی بسیار خوب رایان سرلک، بازیگر خردسال و آینده دار این فیلم است. با این حال علی شادمان و رویا جاوید نیا هر دو نامزد کسب سیمرغ بلورین شدند و مهرو نونهالی هم برای ایفای نقش مادرانه اش دیپلم افتخار دریافت کرد. علاوه بر این ها، مهرنوش بیانی، کامیاب امین عشایری و کوهیار کلاری به ترتیب جایزه سیمرغ بهترین طراحی لباس، بهترین طراحی صحنه و بهترین فیلمبرداری جشنواره را به خود اختصاص دادند.

پرویز خان

فیلم ساختن درباره سوژه های ورزشی در همه جای دنیا کار سختی است و کارگردان ها معمولا در درست و جذاب نشان دادن موضوعات این حوزه مسیر دشواری را طی می‌کنند. با وجود این اما علی ثقفی در اولین تجربه سینمایی خود که با آن موضوعی فوتبالی را هدف قرار داده، تا حد زیادی موفق ظاهر شده است. روایت فیلم «پرویز خان» مربوط به بخشی چالش برانگیز از زندگی و دوران مربی گری پرویز دهداری سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران در سال ۱۳۶۵ است؛ زمانی که ۱۴ نفر از بازیکنان تیم ملی به صورت جمعی در هنگام برگزاری بازی های آسیایی ۱۹۸۶ سئول استعفا دادند و پس از آن دهداری با مسائل و مشکلات بسیاری رو به رو شد.

بدون شک نقطه قوت اصلی این اثر فیلمنامه است. علی ثقفی که اتفاقا دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه جشنواره فیلم فجر ۴۲ را کسب کرد، با بهره گیری مناسب از اتفاقات موجود در فیلم و شخصیت پردازی های به اندازه برای هر کاراکتر، حوادث را به گونه ای نشان داده است که اگر کسی از رویدادهای واقعی آن زمان پیرامون فوتبال ایران خبر نداشته باشد، نمی‌تواند اتفاق های فیلم را پیش بینی کند. همچنین هیجان و شور و شوقی که جزئیات «پرویز خان» در دل خود دارد، حال بسیار خوبی را به تماشاگر انتقال می‌دهد.

سعید پورصمیمی هم مثل همیشه بازی درخشان و موثری از خود به جای گذاشته و با اینکه شاید در بررسی و نگاه اول از لحاظ ظاهری چندان شباهتی به پرویز دهداری فقید نداشته باشد، ولی می‎توان گفت که به خوبی از عهده نقش خود برآمده است. موسیقی بامداد افشار نیز روی کار نشسته است و در لحظات مهم و حساس به ساخته شدن حس فیلم کمک می‌کند. جدا از این موارد، فیلم «پرویز خان» توانست جایزه سیمرغ بهترین تدوین و بهترین فیلم اول چهل و دومین دوره جشنواره فیلم فجر را از آن خود کند.

متین نجفی – خبرنگار تحریریه جوان قدس