برخی سال‌ها در تاریخ سینمای ایران، به‌عنوان شاخص مطرح هستند. اگر بخواهیم به یکی از این سال‌های شاخص در دوره معاصر اشاره کنیم به سال ۱۳۹۵ می‌رسیم که آمار مخاطبان سینما با جهشی فراگیر به دوبرابر سال قبل خود رسید و به مرز ۲۶ میلیون نفر نزدیک شد. این موج، بر سال‌های بعد از خود نیز اثر گذاشت و سبب شد تا میزان مخاطبان سینما تا زمان فراگیری کرونا، هم‌چنان روی دور صعود باقی بماند.

در سال‌هایی که کرونا، تمامی فعالیت‌های کشور را تحت‌الشعاع قرار داده بود، سینما، ضربات جبران‌ ناپذیری از این بلای جهانی متحمل شد. تعداد مخاطبان یک سال به کمتر از ۷۰۰ هزار نفر رسید و در سال بعدش که کمی عادی‌سازی شد، این آمار به هفت میلیون نفر رسید. ترمیم این سینمای زخم‌خورده کار آسانی نبود؛ از یک‌سو با سینماگرانی مواجه بودیم که خطرپذیری نمایش فیلم خود را در شرایط تعطیلی سینما به جان نمی‌خریدند و از سوی دیگر، مردمی که نه فیلم خوبی به روی پرده می‌دیدند و نه ریسک سینمارفتن در روزگار فراگیری این ویروس منحوس را متقبل می‌شدند. سینما در یک خفقان کامل به سر می‌برد که حتی وفادارترین فعالان آن نیز تصور نمی‌کردند که این صنعت بتواند به این زودی کمر راست کند.

با این احوال اما سینمای ۱۴۰۲، یک شاخص مهم در سینمای ملی به حساب می‌آید. تعداد مخاطبانش از ۲۳ سال گذشته پیشی گرفت و چندین رکورد طی این بازه زمانی جابه‌جا شد. یک فیلم بیش از ۳۰۰ میلیارد تومان فروخت و فیلمی دیگر به مرزهای این آمار نزدیک شد. چندین فیلم نیز تا مرز ۱۰۰ میلیاردی شدن پیش رفتند. آمار فروش روزانه سینما و آمار فروش افتتاحیه فیلم نیز در همین یک سال شکست. البته که آمار کمّی سالن‌های سینما نیز به بیشترین میزان خود طی چهار دهه اخیر رسید.

این ترین‌های تیتروار که به آن اشاره کردیم سبب شد تا سینما نه‌تنها به حیات پیش از دوران کرونا بازگردد بلکه با اقتدار از تمام آن آمارها، پیشی بگیرد. اتفاقی که در بسیاری از سینماهای کشورهای صاحب این صنعت رخ نداده بود، در ایران با صلابت خوبی همراه شد و حتی به شکل یک خرده‌فرهنگ درآمد. دیگر سینما به محصولی ثابت در سبد بسیاری از جوانان تبدیل شده که سبب می‌شود تا شاخصه سینمای ۱۴۰۲، تا سال‌های متوالی در سینمای ایران محسوس باشد و دیگر رکود عجیب دو دهه قبل خود را نبیند.

گیشه‌ای که از ۱۲۰۰ میلیارد تومان عبور کرد

در شرایطی که بسیاری از فعالان سینما در اواخر سال گذشته، دلایلی چون تلاقی ماه رمضان با نوروز و افزایش ۳۳ درصدی قیمت بلیت را اهرم‌هایی در جهت شکست سینمای ملی قلمداد می‌کردند، سینما توانست به گیشه‌ای رشک‌برانگیز برسد. سینمای ایران در سال ۱۴۰۲، هزار و ۲۱۶ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان فروخت.

بر مبنای این گزارش، ۱۰ فیلم از اکران سال گذشته طی ماه‌های ابتدایی سال در سینماها نمایش داشت که این آثار که شامل ملاقات خصوصی، بخارست، خط استوا، لوپتو، چپ، راست و . . . می‌شدند، ۳۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان فروش داشتند. در ۱۴۰۲ نیز ۵۵ فیلم اکران شد که مجموع گیشه این آثار، هزار و ۱۵۸ میلیارد تومان شد. هفت فیلم اکران نوروزی نیز تا آخرین روز اسفند، فروشی معادل ۲۵ میلیارد تومان داشتند که سرجمع این مبالغ، به هزار و ۲۱۶ میلیارد و پانصد میلیون تومان می‌رسد.

البته که در این مسیر، اگر برخی قاچاق‌های عجیب برای فیلم‌های روی پرده و یا آماده اکران روی نمی‌داد و برای بازه‌هایی چون محرم و صفر و ایام جشنواره فجر تا انتهای اسفند، انتخاب‌های هوشمندانه‌تری برای سینماها در نظر گرفته می‌شد، قطعا گیشه این ظرفیت را داشت که به هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان نزدیک شده و رکورد خود را دست‌نیافتنی‌تر نماید. با این حال، سینمای ایران به لحاظ ریالی و فارغ از بحث‌های تورمی، هیچ‌گاه نتوانسته بود به گیشه سال۱۴۰۲، نزدیک شود و به همین دلیل، این رقم، انگیزه بسیارخوبی برای فعالان سینما و البته سینماداران برای تداوم این روند به حساب می‌آید.

شکستن رکورد ۲۳ساله با بیش از ۲۸ میلیون مخاطب

از همان نخستین روزهای فروردین سال گذشته که مخاطبان، استقبال خوبی از اکران نوروزی به عمل آوردند، می‌شد حدس زد که سینمای ایران در سال ۱۴۰۲، به لحاظ جذب مخاطب، به رکورد خوبی دست پیدا می‌کند. همین اتفاق هم افتاد و ۲۸ میلیون و ۱۵۷ هزار نفر طی سال جاری به سینما رفتند.

سینمای ۱۴۰۲ بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومان فروخت. قیمت بلیت برای امسال، افزایشی نسبی خواهد داشت و بر فرض تحقق این میزان مخاطب، گیشه به ۱۵۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید. قطعا با افزایش مخاطب به بیش از ۳۰ میلیون نفر، گیشه نیز به ۲۰۰۰ میلیارد تومان نزدیک‌تر شوددر این میان، حدود ۷۱۴ هزار مخاطب به تماشای فیلم‌های به جا مانده از اکران ۱۴۰۱ نشستند. ۲۷ میلیون نفر هم ۵۵ فیلم نمایش‌داده‌شده امسال را تماشا کردند و ۴۴۳ هزار نفر نیز در نیمه دوم اسفندماه، به تماشای اکران نوروز ۱۴۰۳ نشستند.

۳۲ هزار و ۵۰۰ سانس برای فیلم‌های ۱۴۰۱، ۷۳۰ هزار سانس برای اکران آثار ۱۴۰۲ و ۱۴ هزار و ۶۰۰ سانس نیز برای فیلم‌های نوروز ۱۴۰۳ تعریف شد تا در مجموع سینمای ایران در سال ۱۴۰۲، پذیرای ۲۸ میلیون و ۱۵۷ هزار مخاطب در ۷۷۷ هزار و ۱۰۰ سانس باشد.

این آمار به معنای شکسته شدن میزان مخاطب ۲۳ سال سینمای ایران است که یک اتفاق مبارک به حساب می‌آید و با هر تفکر و سلیقه موجود نمی‌توان از این رخداد خوشحال نشد و یا بی‌تفاوت از کنار آن عبور کرد.

سینماها در بهار امسال، ۶ میلیون و ۹۳۷ هزار مخاطب داشتند. در فصل تابستان به دلیل تلاقی این فصل با ماه‌های محرم و صفر، تعداد مخاطبان سینما به چهار میلیون و ۵۰۰ هزار نفر تقلیل پیدا کرد. شمار مخاطبان در پائیز به ۹ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر رسید و در زمستان نیز هفت میلیون و ۲۲۰ هزار نفر به سینما رفتند تا تعداد مخاطبان سینما، برای سال جاری به بیش از ۲۸ میلیون نفر برسد.

جولان کمدی‌ها در اکران ۱۴۰۲

اکران ۱۴۰۲ اگرچه تنوع خوبی به لحاظ مضمونی را شاهد بود اما به‌مانند همیشه، نبض گیشه در دستان کمدی قرار داشت. فسیل اما گل سرسبد این اکران بود که توانست طی یک‌سال اکران مداوم خود، ۳۲۶ میلیارد تومان به گیشه واریز کند.

کمدی بی‌ادعای هتل نیز غافلگیرکننده ظاهر شد و توانست راندمان به‌مراتب بهتری نسبت به فسیل ثبت کند. هتل توانست در کمتر از ۶ ماه، ۲۷۷ میلیارد تومان بفروشد و به دومین فیلم پرمخاطب و پرفروش امسال تبدیل شود که ۶ میلیون و ۲۴۷ هزار نفر را به سینما کشاند.

رکورد هاوایی نیز مثال‌زدنی است. این فیلم توانست طی دو ماه‌ونیم، ۱ میلیون و ۷۰۰ هزار مخاطب داشته باشد و ۸۴ میلیارد تومان نیز بفروشد.

شهر هرت با ۷۸ میلیارد تومان، ویلای ساحلی با ۶۴ میلیارد تومان، بچه زرنگ با ۶۳ میلیارد، ورود و خروج ممنوع با ۳۲ میلیارد، نارگیل ۲ با ۲۸ میلیارد، سه کام حبس با ۲۰ میلیارد و آهنگ دونفره با حدود ۲۰ میلیارد، ترکیب ۱۰ فیلم پرفروش و پرمخاطب اکران ۱۴۰۲ را تشکیل دادند.

آیا گیشه ۲۰۰۰ میلیارد تومانی محقق می‌شود؟

سینمای ایران در اکران ۱۴۰۲ موفق شد تا در حجمی از ناباوری، به گیشه بیش از ۱۲۰۰ میلیارد تومانی دست پیدا کند. قیمت بلیت برای امسال، افزایشی نسبی خواهد داشت و بر فرض تحقق این میزان مخاطب که کاملا دست‌یافتنی است، گیشه به عدد ۱۵۰۰ میلیارد تومان خواهد رسید اما امیدواری‌های بسیاری وجود دارد تا با افزایش میزان مخاطب به بیش از ۳۰ میلیون نفر، گیشه نیز به عدد ۲۰۰۰ میلیارد تومان نزدیک‌تر شود.

اکران ۱۴۰۳، می‌تواند اتفاقی مبارک برای کلیت سینمای ایران باشد. از توسعه ناوگان سینمایی و بسترسازی‌های گسترده گرفته تا افزایش حجم تولیدات و گسیل بیشتر مخاطبان به سالن‌های تاریک، راندمان مطلوبی است که سینمای ایران را بیشتر از هر زمان دیگری به تعریف بین‌المللی صنعت سینما نزدیک می‌کندآماری که البته بر روی کاغذ نیز کاملا دست‌یافتنی است. برای سال جدید، آثار کمدی و اجتماعی و حتی کودک قدرتمند و متعددی وجود دارد که می‌تواند ترکیب اکران را به‌مراتب هوشمندانه‌تر و بهینه‌تر از اکران سال گذشته نماید. همچنین تعدد سالن‌های سینما که در سال جاری به بیش از ۹۰۰ سالن خواهد رسید نیز دیگر امکان و فرصتی است که مردم نواحی کمتر برخوردار نیز استقبال خوبی از فیلم‌ها به عمل بیاورند. ترکیب این عوامل سبب می‌شود تا از هم‌اکنون امیدواری‌های بسیاری نسبت به گیشه دو هزار میلیاردی سال جاری وجود داشته باشد.

سینمای ۱۴۰۳، تا اینجای کار، افتتاحیه خوبی داشته است و توانسته به‌مراتب بهتر از بسته نوروزی ۱۴۰۲ عمل کند. برای اکران عیدفطر که اکرانی اصلی‌تر به‌نسبت زمان کنونی است نیز برنامه‌ریزی‌های خوبی صورت گرفته و حداقل یک تا دو غافلگیری نیز در آن اکران مشهود خواهد بود. اگر برنامه‌ریزی‌ها به سمتی برود که برای اکران محرم و صفر نیز حداقل یک غافلگیری رقم بخورد، آن‌زمان دیگر می‌توان با قاطعیت اعلام کرد که برای اکران امسال نیز رکوردشکنی‌های پی‌درپی رقم خواهد خورد.

فارغ از این آمارها، اکران ۱۴۰۳، می‌تواند اتفاقی خوش‌یمن و مبارک برای کلیت سینمای ایران باشد. از توسعه ناوگان سینمایی و بسترسازی‌های گسترده گرفته تا افزایش حجم تولیدات و گسیل بیشتر مخاطبان به سالن‌های تاریک، راندمان مطلوبی است که سینمای ایران را بیشتر از هر زمان دیگری به تعریف استاندارد و بین‌المللی صنعت سینما نزدیک می‌کند و این، رویکرد شیرین و مبارکی است که قطعا کام تمامی فعالان سینمایی و دغدغه‌مندان و دلسوزان این حوزه را حسابی شیرین می‌کند.