این ماه دارای وقایع مهم و مناسکی است که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

دلیل نام‌گذاری ماه شوال

در خصوص دلیل نام‌گذاری این ماه چند روایت وجود دارد. شوال به معنای بار برداشتن به قصد رفتن به جایی است. از آنجا که هنگام نام‌گذاری ماه‌های قمری، این ماه در فصل سیر و شکار رفتن عرب‌ها قرار گرفت، شوال نام‌گذاری شد. پیامبر اکرم(ص) در حدیثی وجه نام‌گذاری ماه رمضان را این می‌دانند که گناهان مؤمنان در آن می‌سوزد (رَمَضَ: سوخت) و ماه شوال ماهی که گناهان آن‌ها و تبعاتش برطرف شده است و هیچ گناهی باقی نمانده است (شالَت فیه ذنوبُهم) .(سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۱۴)

وقایع مهم ماه شوال

با نگاهی به تقویم شیعه متوجه می‌شویم به جز روز بزرگ عید فطر، روزهای بزرگ دیگری نیز در ‌این ماه وجود دارد. یکی از این ایام، روز شهادت امام صادق(ع) است. شهادت ایشان 25شوال رخ داده است. از دیگر وقایع این ماه می‌توان به درگذشت عبدالعظیم حسنی (۱۵ شوال ۲۵۲ق)، تخریب بقیع به دست وهابی‌ها (یوم الهدم) (۸ شوال ۱۳۴۴ق)، درگذشت آیت‌الله سید حسین بروجردی (۱۲ شوال ۱۳۸۰ق) و ولادت سید محمدکاظم قزوینی فقیه، خطیب و نویسنده قرن۱۴ هجری قمری (۱۲شوال ۱۳۴۸ق) اشاره کرد. همچنین با نگاهی به تاریخ اسلام متوجه می‌شویم در این ماه برخی از جنگ‌های مهم به وقوع پیوسته است. جنگ احد ( ۷شوال ۳ق) و شهادت حضرت حمزه عموی پیامبر یکی از آن‌هاست. همچنین جنگ حنین در ۴ شوال سال 8 قمری انجام شده است.

یکی دیگر از درگذشتگان این ماه اباصلت هروی است. گفته می‌شود او که از اصحاب امام رضا(ع) بود چهاردهم این ماه درگذشته است. اباصلت، از راویان حدیث سلسلة‌الذهب و همچنین راوی چگونگی شهادت آن حضرت به دست مأمون عباسی است. اباصلت حضور دو امام یعنی امام رضا(ع) و امام جواد(ع) را درک کرده است. برخی او را از یاران امام و عده‌ای اباصلت را خدمه ایشان معرفی کرده‌اند. درباره دیدار اباصلت با امام جواد(ع) نقل می‌شود زمانی که امام رضا(ع) در بستر شهادت بود، امام جواد(ع) از مدینه به توس آمده و گفت‌وگویی‌ میان‌ امام‌ جواد(ع) و اباصلت رخ داده است. پس از شهادت امام رضا(ع) نیز دو ملاقات میان امام جواد(ع) و اباصلت گزارش شده است: یکی هنگام نماز خواندن امام جواد(ع) بر پیکر امام رضا(ع) بود و دیگری زمانی رخ داد که اباصلت به دستور مأمون زندانی شد و با معجزه امام جواد(ع) و حضور آن حضرت در زندان، رهایی یافت. گفته می‌شود اباصلت کتابی درباره شهادت امام رضا(ع) تألیف کرده که نجاشی از آن نام برده و ابن‌بابویه از آن در عیون اخبارالرضا(ع) استفاده کرده است. اینکه اخبار وفات امام رضا(ع) اغلب از اباصلت روایت شده، نشان از آن دارد که کتاب وی در این موضوع دست‌کم تا قرن پنجم و حتی ششم موجود بوده است. یکی از نقاط برجسته شخصیت اباصلت هروی، نقل‌ فضائل‌ امیرمؤمنان(ع) به‌ویژه حدیث «مدینة العلم» از زبان محدثان بنام اهل‌ سنت‌ است. خواجه اباصلت در ۲۳۲ق یا ۲۳۶ق در زمان حکومت طاهر بن عبد الله بن طاهر، در خراسان درگذشت. مدفن او در فاصله ۱۰ کیلومتری مشهد واقع شده است.

مناسک دینی در ماه شوال

ماه شوال به عنوان یکی از ماه‌های حج معرفی شده است. ماه‌های حج، ماه‌هایی هستند که زمان بجا آوردن اعمال حج قرار داده شده‌اند.