خورشید بخت خود ارباب‌پنداران آمریکایی و اروپایی در آفریقا، انگار در حال غروب کردن است. چشم آبی‌ها که روزی با ضرب و زور، مردم این جغرافیا را به بردگی کشانده و روزگار ساکنان قاره سیاه را تیره و تار کرده بودند، حال با خیزش هایی مواجه هستند که اخراج آنها را فریاد می زنند.

پس از آغاز سلسله اعتراضات در گابن، نیجر، مالی، بورکینافاسو و گینه که به اخراج نظامیان فرانسه از این کشورها انجامید، حال موج ضد غربی منافع آمریکا را نیز تحت تاثیر قرار داده است. در این راستا روز گذشته روزنامه نیویورک‌تایمز گزارش داد که در پی تظاهرات‌های خیابانی و اعتراض‌های حاکمان جدید نیجر، ایالات متحده پذیرفته که نیروهای نظامی‌اش را از این کشور خارج کند. همزمان گفته می شود مقامات چاد در نامه ای که به وزارت دفاع آمریکا ارسال شد، تهدید کرده اند «توافقنامه وضعیت نیروها» موسوم به SOFA را که طبق شرایط و قوانین به پرسنل نظامی آمریکا اجازه حضور در این کشور می‌دهد را لغو خواهند کرد. تعداد دقیق نظامیان ایالت متحده در چاد مشخص نیست؛ جایی که کانون مهمی برای نیروهای عملیات ویژه آمریکایی در منطقه تلقی می‌شود.

غروب غرب در قاره سیاه

امیر موسوی، دیپلمات پیشین کشورمان در الجزائر طی گفت وگو با قدس درباره وضعیتی که غرب این روزها در قاره افریقا با آن مواجه شده، گفت: از زمانی که علی الامین زین بعنوان نخست وزیر جدید و انقلابی  توسط شورای نظامی حاکم بر نیجر انتخاب شد فرایندی ضد استعماری در این کشور ایجاد شد که بستری برای دیگر کشورهای آفریقایی به خصوص جمهوری چاد ایجاد کرد.

این کارشناس ارشد مسائل آفریقا با بیان اینکه آمریکا و فرانسوی ها طی حضور خود در نیجر تمامی منابع و ثروت این کشور را غارت کردند و بدترین شرایط را برای مردم این کشور ایجاد کردند، افزود: استعمار نو بیش از هر کجای جهان، در کشورهای آفریقایی قابل‌مشاهده است، این کشورها وابستگی شدیدی به کمک‌های خارجی دارند. فعالیت‌های کلان اقتصادی در این کشورها توسط شرکت‌های چندملیتی (اروپایی-آمریکایی) انجام می‌شود که در بلندمدت علاوه بر استثمار اقتصادی، سلطه فرهنگی را نیز رقم می‌زند.

وی ضمن تاکید بر رفتار دوگانه غرب در خصوص مردم آفریقا، گفت: متأسفانه  میلیاردها دلار از ثروت طبیعی آفریقا شامل طلا، اورانیوم، منابع کشاورزی و... در طی دهه های اخیر توسط کشورهای غربی غارت شد. نکته جالب اینجاست که همین کشورهای استعمارگر  با ژست‌های حمایت از حقوق بشر و از طریق کمپین‌ها کمک ناچیزی به مردم آفریقایی انجام می دهند.

موسوی علت بیداری مردم در جمهوری چاد را، استفاده ابزاری غرب از انجامنا (پایتخت چاد) در بسیاری از تنش های منطقه ای عنوان کرد و اظهارداشت: طی سال های اخیر نظامیان و مردم عادی در چاد بعنوان حامی آمریکا در تنش ها و درگیری های سودان مشارکت داشتند که هزینه های زیادی بر آنها تحمیل کرد. اما امروز مردم و رهبری چاد متوجه نقش های تنش زای آمریکا و اروپا در این کشور شده اند.

او تصریح کرد: حال شرایط سختی برای ایالات متحده در بین کشورهای آفریقایی ایجاد شده بطوریکه در طی سال گذشته میلادی(۲۰۲۳) فرانسه از شمال و غرب آفریقا  تا حدودی خارج شد. تقریباً تمام کشورهای آفریقایی در سال‌های پس از استقلال خود در حال مبارزه برای بیرون‌راندن عوامل خارجی از کشورهایشان بوده‌اند.

جایگزینی روسیه و چین

این تحلیلگر مسائل غرب آسیا در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا ؛آفریقا را به لحاظ اقتصادی به چین و به لحاظ نظامی به روسیه واگذار کرده است، گفت: پکن از دهه ۸۰میلادی در قاره آفریقا کارهای زیادی در زمینه های عمرانی و نفتی بر اساس اصل منافع پایاپای انجام داده و همین امر منجر شده دیدگاه مردم در بسیاری از کشورهای آفریقایی نسبت به چین مثبت باشد. در حوزه نظامی نیز روسیه قراردادهای خوبی با برخی از کشورها از جمله الجزایر منعقد نموده و سامانه اس ۴۰۰ را به این کشور واگذار کرده است. مسکو اکنون تامین کننده اصلی تسلیحات به آفریقا است و ۴۰ درصد از واردات سیستم های تسلیحاتی اصلی آفریقا را بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ به خود اختصاص داده است. این رقم بالاتر از کل واردات تسلیحات از ایالات متحده (۱۶ درصد)، چین (۹٫۸ درصد) و فرانسه (۷٫۶ درصد)  بوده است.