سرطان‌ها یک نوع از بیماری‎‌های سخت و پرهزینه‌ای هستند که بیماران مبتلا به آن با مشکلاتی زیادی مواجه می‌باشند. مشکلاتی از قبیل عدم تشخیص قطعی و زودهنگام که برای بیماران نگران کننده است. دانشمندان در سراسر دنیا سعی دارند که با روش‌های مختلفی بتوانند سرطان‌‎ها را تشخیص بدهند و همچنین درمان کنند؛ روشی‎‌هایی که کم هزینه باشند و میزان دقت تشخیص آنها بالا باشد.

اخیرا نیز پژوهشگران چینی موفق شدند با ابداع روشی نوین، سرطان خون را با "۰.۰۵" میلی متر خون خشک‌شده تشخیص دهند. آزمایش خون خشک‌شده به عنوان روشی نسبت به تشخیص بیماری‎‌هایی مثل سرطان خون به‌کار گرفته می‎شود. اما برای تشخیص سرطان‌هایی مانند معده، پانکراس (لوزالمعده) و کولورکتال نمی‌توان به شکل دقیقی از آزمایش خون استفاده کرد. به همین دلیل محققان چینی با این روش می‌توانند تاثیرات را بین افراد مبتلا به سرطان و بدون سرطان را مورد بررسی قرار دهند. آنها با آزمایشات سنتی مبتنی بر خون مایع (غیر لخته و غیر خشک شده) و همچنین آزمایشات مبتنی بر لکه‌های خون خشک شده توانستند با سرعت بیشتری بیماری سرطان خون را تشخیص دهند.

چالش‌های تشخیص سرطان با خون خشک شده

لکه‌های خون هنگامی که خشک شوند برای تجزیه و تحلیل‌های بعدی سرطان‌های دیگری همچون گوارشی و یا قلبی عروقی ذخیره می‌شوند تا در آزمایش‌های تشخیصی مختلف مورد مطالعه قرار بگیرند. البته تشخیص سرطان‌ها، با استفاده از لکه‌های خونی خشک شده چالش‌هایی را دارد؛ مهم‌ترین دلیل آن نیز تخریب بافت‌های حساس سلول‌های خونی و مهم‌تر از آن مقدار ناکافی خون کسب شده برای کسب نتایج قابل اعتماد است. یکی دیگر از چالش‌های مهم این نوع روش تشخیصی، آزمایش‌‎های بالینی گسترده بر روی هزاران بیمار همراه با بررسی‌‎های کامل است که به هزینه و زمان بسیار زیادی احتیاج دارد.

ارزیابی‌های آنها نشان داد که استفاده از این ابزار در مناطق کمتر توسعه یافته می‌تواند نرخ تخمینی تشخیص افرادی که سرطانشان تشخیص داده نشده را افزایش دهد. این موضوع بیشتر در سرطان‌های گوارشی کاربرد دارد. ضمن اینکه پژوهشگران بر اساس شکلی از آزمایشات مدل ماشینی ایجاد کردند که نمونه‌ نشانگرهای بیولوژیکی مهمی را حفظ می‌کنند و برای بهبود دقت تشخیص سرطان‌ها بسیار مهم می‎‌باشد. این مدل یادگیری ماشینی در اصل نوعی هوش مصنوعی می‎باشد که از الگوریتم‌های مختلفی برای تشخیص سرطان استفاده می‌کند ولی به دلایل زیادی به آزمایش‌های بیشتری نیازمند است؛ چرا که باید تایید شود این آزمایش چگونه سرطان را تشخیص می‎دهد.

ناگفته نماند به اعتقاد برخی پژوهشگران زیست شناسی، این نوع از آزمایش را چند سال دیگر می‌توان استفاده کرد؛ زیرا تا ارائه آن در مراکز درمانی برای تشخیص بیماران سرطانی تقریبا زمان زیادی وجود دارد. این موضوع مانعی می‎باشد که به روش‌های کاری متناسب برای ایجاد قابلیت اطمینان در تمامی آزمایشگاه‌‎ها نیازمند است. به همین دلیل محققان استفاده از نانوذرات معدنی را برای دقت و تسریع تشخیص سرطان پیشنهاد کردند. به شکل مشخص‌تر تمرکز بر طیف‌سنجی جرمی روشی پیشرفته می‎‌باشد که نتایج قابل اعتمادتر، با دقت‎‌تر و بهتری را ارائه می‌دهد. این موضوع شامل استفاده از نانوذرات‎های معدنی برای افزایش غلظت انتخابی لخت‎‌های خون و غنی‌سازی ترکیبات متابولیک بر روی آزمایشات به دست آمده است؛ هرچند که این روش هم هنوز به تایید صددرصد نرسیده است.

لازم به ذکر است بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان میزان زیادی از تشخیص بیمارهای سرطانی را تجربه می‌کنند و به همین دلیل نیاز مبرمی به ابزارهای تشخیصی ارزان‌تر، دقیق‎تر و سریع‌تری وجود دارد که کارآمدی آنها به اثبات رسیده باشند.

حمید اسدی – خبرنگار تحریریه جوان قدس