با کمی فاصله از فضای معنوی مسجدالنبی و قبرستان بقیع، چهره‌ای متفاوت از شهر مدینه برای شهروندان جهان که به قصد زیارت وارد این شهر شده‌اند، پدیدار می‌شود؛ در دومین شهر زیارتی عربستان. این کشور برنامه‌ای با عنوان «شهر هوشمند مدینه» در دست دارد، که بر اساس آن، خیابان‌ها و محله‌ها با اجرای طرح جامع شهر هوشمند و با هدف بهبود خدمات و زیرساخت‌ها توسعه خواهد یافت. این پروژه در عین حال، تاکید زیادی روی شهر آرام، سخاوتمندانه و پویا دارد، تا به این شکل، تجربه‌های غنی را برای ساکنان و بازدیدکنندگان آن رقم بزند.

درحال حاضر بیش از دو میلیون نفر در مدینه زندگی می‌کنند، که حدود ۶۴ درصد آنها ملیت عربستانی دارند و رشد جمعیت آن سالانه سه درصد گزارش شده است و ۱۴.۳ درصد جمعیت زنان آن نیز شاغل هستند و سالانه بیش از ۹ میلیون نفر برای حج و عمره به این شهر سفر می‌کنند.

در برنامع جامع شهر هوشمند مدینه روی چند محور از جمله، توسعه محیط زیست و کشاورزی، بهداشت، سلامت و رفاه، تجارت، صنعت و تدارکات، حمل و نق و جابه‌جایی‌ها و گردشگری تاکید شده است.

براساس همین برنامه، اکنون که بسیاری به انگیزه حج در این شهر به سر می‌برند، جنبه‌هایی متفاوت از زندگی هوشمند در این شهر را تجربه می‌کنند، از جمله استفاده از وسایل نقلیه هوشمند، مثل اسکوترها و دوچرخه‌های برقی، اما به نظر می‌رسد تا تبدیل این شهر به مرکزی هوشمند هنوز فاصله است.

عربستان در راستای این برنامه در دهه‌های اخیر شروع به تخریب بافت و ساختمان‌های قدیمی این شهر کرد، ‌ که همین اتفاق باعث شد بسیاری از یادمان‌های و بناهای تاریخی صدر اسلام برای همیشه محو شود. در این طرح، مدرن‌سازی شهر مدینه از حلقه نزدیک به مسجد پیامبر (ص) و با تخریب بسیاری از هتل‌های همجوار آن آغاز شد که اجرای این پروژه در سال‌های اخیر باعث شده زائران هنگام حج با محدودیت فضای اقامتی مواجه شوند.