میهن- نزدیک دو دهه است که از کلنگ‌زنی و آغاز عملیات اجرایی راه‌آهن رشت- بندر کاسپین به‌عنوان بخشی از راه‌آهن قزوین ــ رشت و آخرین قطعه از کریدور ریلی دریا به دریا می‌گذرد.

عملیات اجرایی پروژه راه‌آهن رشت - کاسپین در سال ۱۳۸۵ کلید خورد، اما از سال ۸۵ تا ۹۸ فقط سه درصد پیشرفت داشت و عمده کار آن از سال ۹۸ آغاز شد و بالغ بر ۲۵۰۰ میلیارد تومان برای این پروژه هزینه شده است.

خط ریلی رشت - کاسپین امکان ترانزیت، حمل و نقل بار به صورت ترکیبی از کشور روسیه و همچنین کشورهای همجوار دریای خزر را فراهم می‌کند و قطعا با بهره‌برداری از خط ریلی رشت - بندر کاسپین ظرفیت جدیدی برای نقش‌آفرینی در حمل ترکیبی (زمینی - دریایی) کالا در کریدور شمال به جنوب ایجاد می‌شود.

این خط ریلی که 13 سال از عمرش می گذرد قرار بود بعد از سال ها هشتم خرداد ماه جاری افتتاح شود که این تاریخ به زمان دیگری موکول شد.

وعده های افتتاح

پیش از این قرار بود که این خط ریلی تا پایان سال 1402 به بهره‌برداری برسد. اما هر بار به دلیلی افتتاح آن به تعویق افتاده است. به‌طور مثال، مهرداد بذرپاش وزیر راه و شهرسازی در مراسم دومین مرحله ورود ناوگان نو و بازسازی شده که ۱۶ بهمن ماه 1402 در ایستگاه راه‌آهن تهران برگزار شد، با بیان اینکه راه‌آهن رشت به کاسپین تا پایان همان سال به بهره‌برداری خواهد رسید، گفت: این راه‌آهن یکی از قطعات راهبردی در حوزه حمل و نقل کالای دریا به دریا است و دو بندر مهم کشور را به یکدیگر متصل می‌کند.

در 18بهمن سال گذشته نیز خیرالله خادمی مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در رابطه با افتتاح این پروژه گفت: راه‌آهن رشت کاسپین در آخرین مراحل اجرایی قرار دارد و در اسفند ماه سال جاری (1402) با حضور رییس‌جمهور بهره‌برداری می‌شود.

 اسدالله عباسی استاندار گیلان نیز هشتم اسفند ماه همان سال پس از بازدید از خط آهن رشت- کاسپین گفت: راه‌آهن رشت- کاسپین به کیلومتر آخر رسیده و اینک یک کیلومتر محدوده پل تقاطع بندرانزلی در منطقه آزاد درحال انجام است و پس از آن مراحل ریل‌گذاری آغاز می‌شود.

تزریق اعتبارات جدید

در همین رابطه معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گیلان با اشاره به اتصال کریدور شمال به جنوب از طریق راه آهن رشت- کاسپین به «ایران» در توضیح هزینه های این پروژه می گوید:  برای تکمیل قطعه 35 کیلومتری، تاکنون 2800 میلیارد تومان با احتساب 600 میلیارد تومان مطالبات هزینه شده که از این میزان 1800 میلیارد تومان اعتبار در دولت سیزدهم به تکمیل این ابرپروژه اختصاص پیدا کرده است.

موسی فکور می افزاید: در پروژه راه آهن رشت-کاسپین حدود 270 پل کوچک، متوسط و آب رو به همراه 16 مورد پل بزرگ ساخته شده است و یکی از سخت ترین مراحل ساخت این پروژه، مربوط به ساخت قطعه ای است که در منطقه شالیزاری واقع شده بود.

فکور ادامه می دهد:  بخشی دیگر از عملیات اجرایی طرح نیز در منطقه آزاد انزلی و در تعهد این منطقه قرار داشت که در حال حاضر بتن ریزی، ریل گذاری، نصب سینی دوار و سوزن ها در داخل بندر کاسپین منطقه آزاد انزلی نیز به اتمام رسیده است. همچنین ریل قاشقی به منظور افزایش ایمنی و جلوگیری از خطر خروج از خط وسیله نقلیه و مهار کردن هرچه بیشتر لبه چرخ، در اسکله های رورو مورد استفاده قرار گرفته است.

راه آهن در ایستگاه پایانی

طبق گفته معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری گیلان در حال حاضر عبور قطار در مسیر راه آهن رشت -کاسپین کاملا میسر بوده و حتی در منطقه آزاد نیز تردد می کند. تنها 6 مورد اتصالات و تقاطع همسطح در پروژه باقی مانده که نیازمند راهبند (به منظور حفظ ایمنی مسیر) و کانکس است که اقدامات مورد نیاز در این باره انجام شده است.

موسی فکور ادامه داد: این پروژه که قرار بود در سفر دوم رئیس جمهور فقید به استان گیلان افتتاح شود به روزهای آینده موکول شد.

پل ارتباطی اروپا با خلیج فارس

فکور درباره علل تاخیر چندین ساله در تکمیل پروژه راه آهن رشت-کاسپین گفت: این طرح به دلیل تزریق قطره چکانی اعتبارات در دولت سابق برای مدتی تعطیل شد اما پس از سفر نخست رئیس جمهور شهید به استان گیلان مجددا آغاز به کار کرد و خصوصا در ایام اخیر با سرعت بیشتری به پیش رفت و در نهایت به سرانجام رسید.

پل ارتباطی کشورهای اروپایی

موسی فکور خاطر نشان کرد: این ابر پروژه، پل ارتباطی کشورهای اروپایی با اقیانوس هند و خلیج فارس محسوب شده و ظرفیت بسیار خوبی را برای منطقه و استان پدید خواهد آورد.

معاون استاندار گیلان افتتاح راه‌آهن رشت- کاسپین را نخستین اتصال دریای خزر به خلیج فارس و دریای عمان دانست و خاطرنشان کرد: با بهره‌برداری از این پروژه، بخش ریلی کریدور شمال به جنوب محقق می‌شود و منافع اقتصادی فراوان برای ایران و کشورهای حاشیه دریای خزر دارد.

ابر پروژه ریلی کشور

عباس خطیبی معاون ساخت و توسعه راه آهن، بنادر و فرودگاه‌های کشور هم خط ریلی رشت – کاسپین را جزو ۴ ابر پروژه ریلی کشور برشمرد و اظهار کرد: تا به امروز ۲ پروژه ریلی به مرحله بهره‌برداری رسیده و پروژه سومی که در دستور کار برای افتتاح قرار دارد، اتمام خط ریلی رشت - کاسپین است که طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته انتظار می‌رود تا پایان سال این پروژه ریلی به طول ۳۷ کیلومتر افتتاح و تحویل مردم شود.

بندر پر رونق

محمد پردل نژاد مدیر حوزه طرح های شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل در گیلان نیز در گفتگو با روزنامه محلی گیلان با اشاره به اینکه راه آهن رشت – بندر کاسپین راه آهن یک خطه است یاد آور شد: با بهره برداری از راه آهن رشت – بندر کاسپین سالانه 5/1 میلیون نفر مسافر و 7 میلیون تن بار جابجا خواهد شد که با این اتفاق حمل و نقل ترکیبی گیلان با رونق جدیدی روبرو می شود.

برکات خط آهن رشت-کاسپین

بنا بر گفته کارشناسان بهره‌برداری از خط ریلی رشت - کاسپین زمینه‌سازی برای توسعه روابط میان اعضای اوراسیا با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس و یکی از مهمترین شاخص‌های تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در حوزه مناطق آزاد است.

با اتصال منطقه آزاد انزلی به خط ریل سراسری در پیر بازار رشت، شاهد اتصال ۲ دریای شمالی و جنوبی ایران خواهیم بود.

با تکمیل راه‌آهن رشت کاسپین، یکی از مهمترین زیرساخت‌های فعال‌سازی کریدورهای عبوری از کشورمان به ویژه گذرگاه شمال جنوب تکمیل می‌شود و اتصال ریل به منطقه آزاد انزلی، زمینه فعال‌سازی ظرفیت‌های ترانزیتی شمال کشور را به‌همراه خواهد داشت. کمتر از ۲ کیلومتر از مسیر ۳۷ کیلومتری خط ریل در محدوده منطقه آزاد انزلی واقع شده و احداث چند صد متر خط ریلی با فناوری خاص جهت اتصال به سینی دوار که نقطه اتصال و نقل و انتقال کالا میان کشتی و خط آهن است در این منطقه انجام شده است.

کشورمان بهترین سرزمین منطقه برای حمل و نقل و ترانزیت است و بهره‌برداری از این خط ریلی زمینه‌سازی برای توسعه روابط میان اعضای اوراسیا با کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس است و یکی از مهمترین شاخص‌های تحقق سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی در حوزه مناطق آزاد، ایفای نقش محوری در مناسبات حمل و نقلی کشورهای فرامنطقه‌ای است، موضوعی که مناطق آزاد تجاری صنعتی جمهوری اسلامی ایران در آن از ظرفیت‌های قابل توجهی برخوردار می‌باشند.

موقعیت مکانی هر یک از این مناطق در کریدورهای بین‌المللی عبوری از چهار سوی ایران، هم افزایی با نهادهای دولتی و استفاده از توانمندی‌های بخش خصوصی داخلی و خارجی می‌تواند به بهره‌برداری حداکثری از مزیت‌های رقابتی و نسبی کشورمان منجر شود.