این دو اثر قدیمی و درخشان در گنجینه فرش و منسوجات موزه حرم مطهر رضوی نگهدای می‌شود و به لحاظ هنری و معنوی، غنی و ارزشمند است. علاوه بر استفاده چندین ساله در پیشگاه زائران حضرت رضا(ع)، حک شدن احادیثی از امام محمد باقر(ع) در این دو اثر، به وجهه معنوی آن‌ها افزوده است.

هنر رسانه ای برای نشر آیات و روایات

ثبت و ضبط آیات و روایات در لابه لای تار و پود فرش یا نقش و نگار تابلوها هر چند از یک سوی نماینده اعتقادات دینی هنرمندان و نشانه ارادت ایشان به آستان اهل بیت (ع) است اما از دیگر سو موجب نشر این آیات و روایات و ورودشان به زندگی روزمره مردم شده است. وقتی هنرمندی هنرش را به آیه یا حدیثی مزین می کند، این سخن عظیم و حکمت متعالی به این وسیله بر دیوار خانه ای می نشیند و به قاب چشم و دل مخاطبان ورود پیدا می کند. از این منظر می توان عمل این هنرمندان را نوعی رسانه برای نشر احادیث و کلام اهل بیت(ع) دانست که موجب زنده ماندن کلام اهل بیت(ع) و اموزه های دین شده اند.  رسانه ای که حال ما از پس سالیان همچنان انها را به نظاره نشسته ومخاطبشان هستیم. همانطو رکه در ابتدا آمد دو اثری که در این گزارش به آنها پرداخته ایم نیز دارای این ویژگی هستند و متبرک به احادیثی از ائمه اطهار می باشند.

قالی در نقش پرده

نخستین اثر قالی پرده ای است که  از بابت توصیه به زیارت امام رضا(ع)، در نقش یک تابلو به کار گرفته شده است و همچنین حدیثی از حضرت امام محمد باقر(ع) در این موضوع به انضمام تاریخ بافت اثر بر ترنج میانی قالی حک شده است.

حدیث با متن "یخرج رجل من ولدی موسی اسمه اسم امیرالمؤمنین فتدفن بارض خراسان من زاره عارفا بحقه اعطاه الله" قید شده است.  این حدیث به ماجرای سفر امام رضا(ع) به خراسان پرداخته و در باب زیارت با معرفت ایشان سخن می گوید. « فرزندی از پسرم موسی که همنام امیرالمؤمنین (ع) است، به جانب سرزمین طوس در خراسان می‏رود و در آن جا با زهر کشته شده و غریبانه دفن می‏شود، کسی که او را با شناخت حق وی (به اینکه آن حضرت امام واجب الاطاعة است) زیارت کند، خدای تعالی پاداش کسی را که قبل از پیروزی، انفاق نموده و جنگیده است به وی عطا می‏نماید. » (بحار الانوار ج ۴۹ ص۲۸۶)

تاریخ و محل بافت و نام بانی اثر نیز در سوی دیگر این قالی در کنار حدیثی از پیامبر اکرم(ص) معروف به «سفینه نوح» به این صورت آمده است: « قال النبی صل الله علیه و اله [ان] مثل اهل بیتی [فی امتی] کمثل سفینة نوح من رکبها نجی ومن تخلف عنها غرق/ از دستگاه اقل الحاج عبدالله تبریزی مقیم مشهد مقدس سنه ۱۳۲۰»

دو قاب کتیبه لچکی‌های بالای نقش محراب در این فرش وجود دارد که در هریک از لچکی‌های بالای نقش محراب به صورت قرینه قرار دارد و حامل کتیبه «بین الجبلین روضة من ریاض الجنّة» بوده، علاوه بر این، بر لچکی‌های بالای نقش محراب روی دیگر اثر نیز همین کتیبه بافته شده و مفهوم آن «سرزمین خراسان بین دو کوه با آمدن او باغ بهشتی شد» است.

استفاده به عنوان  پرده، سبب کاربرد متفاوت این قالی شده است. از این‌ رو نام این اثر، قالی پرده‌ای درختی است. قالی که در دسته قالی های دو رو هم قرار می گیرد و هر دو روی آن بافته شده است‌ و غرق طرح و نقش است. هر چند طرح دو روی این فرش مشابه هم است ولی رنگ‌بندی و کتیبه بافته شده در ترنج میانی تفاوت‌هایی دارد.  در وسط آن یک چاک ایجاد شده تا رفت و آمد از میان آن در زمان نصب راحت باشد.فرش‌های پرده‌ای هم قدمت طولانی دارند و هم  تلفیقی از هنر و مذهب هستند، این فرش‌ها عمدتاً از منازل به مساجد، تکایا و حتی حرم امامین (ع) انتقال یافته اند، البته فرش‌هایی مانند فرش محرابی درختی ویژه استفاده در حرم مطهر رضوی تولید شده اند.

اواخر قرن سیزدهم‌ خورشیدی و در دوره قاجار بوده که عبدا... تبریزی به محمد کرمانی سفارش بافت این فرش را داد.  این اثر ارزشمند در گنجینه فرش و منسوجات واقع در ساختمان موزه رضوی در صحن کوثر حرم مطهر رضوی در معرض دید علاقه‌مندان است.

قاب فرشی نام‌های نیک

اگر در میان آثار مرتبط با نام مبارک امام پنجم شیعیان در موزه مرکزی جستجو کنیم  به یک اثر هنری و معنوی دیگر هم می‌رسیم. قالیچه محرابی گلدانی که با نام شجره طیبه نیز شناخته می‌شود، نقش این قالیچه زیبا هم در اواخر دوره قاجار طراحی شده و در کاشان بافته شده است.

ایستادن مقابل این اثر، قابی از ۱۴ گل آفتابگردان ۶۳ برگ را پیش چشم مخاطب می‌آورد که اسماءالحسنی بر آن نقش بسته‌اند.

انتخاب ۱۴ گل آفتاب‌گردان به نام ۱۴ معصوم(س) و ۶۳ برگ به واسطه عدد سن پیامبر اعظم(ص) انجام شده است.

در این اثر زیبای معنوی و هنری هم احادیثی از امام محمد باقر (ع) در باب عدالت، زینت ‌دهندۀ فرم ‌های لچکی بالای نقش محراب در متن قالیچه است.کتیبه ‌های موجود در حاشیه نیز مزین به شعر معروف شهریار در ثنای امیرالمونین(ع) یعنی « علی ای همای رحمت تو چه آیتی خدا را که به ما سوی فکندی همه سایه‌ هما را» است. همچنین در قسمت بالای محراب صلوات و سلام خاص حضرت زهرا (س) و اولاد او نقش بسته است.این اثر نیز در موزه هدایای مقام معظم رهبری واقع در ساختمان موزه قرآن و نفایس قرار دارد.