ایشان ابتدا در تبیین معنای کلمه «هوی» گفت: «هوی» یک حالت نفسانی در انسان است که تمایل به اعمال زشت دارد و به دنبال آسایش و خوشی میگردد؛ حال این خوشی از هر طریقی باشد، حتی ظلم و خیانت. کیست که نخواهد در زندگی خوش باشد؟ بنابراین همه انسانها هوای نفس را دارند. آدمی نفسهای متفاوتی دارد که یکی از آنها نفس امّاره یا همان هوی است که در هر کاری انسان انجام میدهد او را به شدّت امر به گناه میکند؛ هر جا طریق الهی باشد، نفس امّاره امر به خلاف آن میکند. مقتضای طبع انسان لذتهای دنیوی است و از آنجا که گناهان همراه با لذتهاست و جنبههای گناهآلود، شدیدترین جاذبهها را برای انسان ایجاد میکند، باید جلوی این نفس را گرفت.
این استاد اخلاق در ادامه با اشاره به تعدادی از آیات قرآن، تبعیت و اطاعت از هوای نفس را عبادت آن عنوان کرد، چنانکه طبق آیه 60 سوره مبارکه یس، اطاعت از شیطان عبادت او معرّفی شده است. در رابطه با هواپرستی نیز قرآن کریم در آیه 23 سوره جاثیه میفرماید: «أَفَرَأَیْتَ مَنِ اتَّخَذَ إِلَهَهُ هَوَاهُ وَ أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَی عِلْمٍ وَ خَتَمَ عَلَی سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَی بَصَرِهِ غِشَاوَةً؛ آیا دیدی کسی را که معبود خود را هوای نفس خویش قرار داده و خداوند او را با آگاهی (بر اینکه شایسته هدایت نیست) گمراه ساخته و بر گوش و قلبش مُهر زده و بر چشمش پردهای افکنده است؟!» هواپرستی نقطه مقابل خداپرستی است. خداوند میداند چنین انسانی که به اختیار خودش دنبال هوای نفس و شیطان رفته است، دیگر قابلیت کمک الهی را ندارد؛ لذا عنایات الهی از او در دنیا و آخرت سلب میشود و حتی موفق به توبه هم نخواهد شد؛ همچون قاتلان امام حسین(ع) که سه چراغ هدایت الهی، چشم و گوش و قلب که در این آیه بدانها اشاره شده است، از دست داده بودند و تا حدّی قلب آنها قسی شده بود که هیچ موعظهای در آن اثر نداشت.
نظر شما