فرآیند ذکر شده از ۳ سالگی کودکان آغاز شده و رفته رفته بخشی از شخصیت او آماده اجتماعی شدن و تغییراتی جدید می‌شود. در این سن کودک، کم کم شدت خودخواهی، فردگرایی و وابستگی به والدینش را از دست می‌دهد و آماده ورود به اجتماعی بزرگ‌تر از خانواده‌اش می‌شود.

پس از بروز این تغییرات شما به عنوان والدین خواهید دید که تمایلشان به ارتباط با کودکان دیگر و بازی با آنها افزایش پیدا کرده و به مرور عزت نفسشان افزایش چشم‌گیری پیدا می‌کند.

نکته دیگری که در این فرآیند قابل توجه است، کنار گذاشتن رقابت و حرکت به سمت همکاری با همسالان است. آنها یاد می‌گیرند به نوبت بازی کنند، از دوستانشان کمک بگیرند و وسایلشان را به هم قرض بدهند یا هنگام پیش آمدن یک اختلاف به جای گریه کردن و داد زدن، می‌توانند با هم دوستانه صحبت کنند.

تمام این تغییرات با گذشت زمان در فرزند شما رخ خواهد داد؛ فقط لازم است صبور باشید و به او کمک کنید. در این فرآیند شما به عنوان والدین می‌توانید فرزندتان را یاری دهید. در ادامه به مواردی اشاره کرده‌ایم که توجه والدین به آنها می‌تواند در رشد اجتماعی کودک بسیار موثر باشد.

همکاری را آموزش دهید

هنگامی که متوجه می‌شوید فرزندتان در بازی با دیگران همکاری می‌کند و میل به بازی‌های گروهی دارد، او را تشویق کنید و اجازه دهید تا بداند کار خوبی را انجام می‌دهد. پس این کار می‌توان تضمین کرد که شاهد کاهش رفتارهای پرخاشگرانه و فردگرایی کودکتان خواهید بود.

به فرزندتان آموزش دهید که در بازی‌های گروهی همه اعضا حق یکسانی دارند و همگی با هم برابر هستند؛ یا به او آموزش بدهید که مشکلات با همکاری افراد با یکدیگر بهتر برطرف می‌شوند.

راه‌های زیادی برای این آموزش وجود دارد؛ به عنوان مثال زمانی که فرزند شما و دوستش بر سر یک اسباب بازی بحث می‌کنند، با ارائه راهکاری ساده، آنها را به سوی توافق مسالمت آمیز ببرید. مثلا پیشنهاد دهید هر کس بتواند یک خانه را سریع‌تر نقاشی بکشد، نوبت اول را به دست می‌آورد.

غول عصبانیت

اولین الگوهای هر کودک، والدینش هستند. اگر شما فردی پرخاشگر و زودرنج هستید، مطمئن باشید هیچ‌گاه فرزندی آرام، چه از نظر جسمانی و چه از لحاظ روانی نخواهید داشت.

اگر فرزندتان دچار عصبانیت یا زودرنجی بیش از حد شده است، بهتر است مدتی از او مراقبت کنید تا علل دیگری موجب برآشفتگی بیشتر نشود. در مرحله بعد اگر این کار بی‌اثر بود، چند روزی او را از کودکان دیگر و مواقعی که خودتان در شرایط تنش و عصبانیت هستید دور نگه دارید.

در گام بعدی، هنگامی که در شرایط ثبات هستید درمورد احساساتش گفت‌وگو کنید و علت ناراحتی‌اش را جویا شوید. به او بفهمانید که احساسات منفی‌اش برایتان اهمیت دارد و لایق صرف زمان و گفت‌وگو است. در نهایت اگر کودکتان هنگام عصبانیت به دیگران پرخاش می‌کند، کودکان دیگر را کتک می‌زند یا با آنها دعوا می‌کند، در زمان صحبت دوستانه‌تان یادآور شوید که راهکار کاهش عصبانیت، گفت‌وگو است است نه دعواهای فیزیکی!

بت پشیمانی را بشکنید

به فرزندتان آموزش دهید هر فردی در صورت خطا کردن موظف است پشیمانی‌اش را ابراز و عذرخواهی کند و کودک شما هم از این قاعده مستثنی نیست. برای این آموزش در ابتدا می‌توانید به موقعیتی اشاره کنید که فرزندتان در دعوا با یکی از دوستانش کتک خورده و دوستش دقایقی بعد برای عذرخواهی جلو آمده است. این یادآوری باعث می‌شود اولا حس خوب معذرت‌ خواستن را درک کند و در درجه دوم متوجه شود راه‌های مسالمت‌آمیز از طریق مکالمه دوستانه بیش از بحث و دعوا در حل مشکلات موثر است. به یاد داشته باشید که تنها گفتن واژه «ببخشید» نتیجه مورد نظر نیست و کودک باید متوجه دلیل این حرف باشد.

بهترین زمان برای آغاز این آموزش‌ها سن ۴ سالگی کودکان است؛ درست همان زمانی که به محیط‌های اجتماعی گسترده‌تر وارد شده و قدرت پردازش بعضی مسائل را به دست آورده‌اند.

بازی‌های خیالی

در سن ۳ سالگی یکی از بازی‌های مورد علاقه کودکان، بازی سازی با وسایل بسیار ساده مثل قابلمه و قاشق است. این نوع بازی‌ها تاثیر به سزایی در افزایش میزان خلاقیت کودک دارد و باعث می‌شود تمرکز او افزایش پیدا کند.

مزیت دیگر این بازی، افزایش قدرت تصویرسازی و حل مسئله کودک است؛ به طوری که می‌تواند خود را در موقعیت‌های مختلف تصور و آن را بازی کند. به عنوان مثال تصور کند یک ابر قهرمان است که باید دنیا را از دست موجودات شرور نجات دهد.

والدین با آگاهی و عدم بروز رفتارهای هیجانی باید بدانند کوچک‌ترین احساسات و رفتار آنها بر کودکان تاثیر می‌گذارد و لازم است نکات مراقبتی و آموزشی ذکر شده برای رشد اجتماعی بهتر فرزندان رعایت شود.

منبع: healthy children

ترجمه: تکتم شریفی نژاد – خبرنگار تحریریه جوان قدس