به‌گزارش قدس آنلاین، پس از گذشت بیش از یک دهه طرح تفکیک وزارتخانه راه‌وشهرسازی در مجلس مطرح شده؛ طرحی که هنوز به صورت جدی در مجلس مورد بررسی قرار نگرفته؛ اما اظهارنظرهای بسیاری را به‌دنبال داشته است.
۳۱ خردادماه ۱۳۹۰ بود که در راستای تحقق اهداف برنامه پنجم توسعه یعنی کوچک‌سازی دولت و با رأی مجلس نهم و تأیید شورای نگهبان، وزارت راه و ترابری با وزارت مسکن‌وشهرسازی ادغام و وزارت «راه‌وشهرسازی» کنونی تشکیل شد، اما باتوجه به‌اینکه این ادغام نتوانست پاسخگوی دغدغه‌ها و توقعات مسئولان و کارشناسان باشد، مدتی است که موضوع تفکیک این دو وزارتخانه مورد توجه قرار گرفته، هرچند با درخواست پزشکیان، رئیس دولت چهاردهم فعلاً مسکوت مانده، اما به‌نظر می‌رسد باتوجه به‌اینکه تفکیک دو وزارتخانه موافقان سرسختی دارد، زمانی نخواهد گذاشت که دوباره در سیبل توجهات مجلس قرار گیرد.
به‌گفته منصور آرامی، عضو کمیسیون عمران مجلس؛ ۵۰ نماینده به اجرای این طرح رأی مثبت دادند و باتوجه به اینکه موضوع مسکن و حمل‌ونقل هر دو؛ موضوعات مهم و اساسی برای کشور هستند و حل چالش‌های آن باید در اولویت باشد، بنابراین تفکیک این وزارتخانه به دو محل جدا به بهبود روند کار کمک چشمگیری می‌کند.
وی معتقد است ادغام از همان ابتدا کار درستی نبود و تفکیک هم هیچ‌گونه بار مالی به کشور تحمیل نمی‌کند، چون همه عوامل همچون گذشته نظیر ساختمان وزارت مسکن و کارمندان این وزارتخانه و... همگی حضور دارند و تنها با اسم وزارت راه‌وشهرسازی فعالیت می‌کنند.
اما در مقابل این موافقان، مخالفان معتقدند آنچه سبب کندی اجرای برنامه‌ها و پروژه‌های این دو حوزه شده نه ادغام و تفکیک، بلکه تفکر مخالفِ ساختن است.
مهم تفکر غالب بر وزارتخانه است نه تفکیک آن
مجید گودرزی، کارشناس مسکن در گفت‌وگو با قدس اظهار کرد: در دولت گذشته اقدام‌های موثر و راهبردی در حوزه راه انجام شد به‌طوری که درحال تبدیل شدن به شاهراه ارتباطی آسیای مرکزی و ترانزیت بین‌المللی هستیم. توجه به کریدور شمال- جنوب و ارتباط افغانستان، چین، روسیه و کشورهای قفقاز و آسیای میانه با دریای آزاد و گسترش راه‌آهن یک اقدام جسورانه و ارزشمند بود که البته تلاش‌های بسیاری انجام می‌شد که ایران را از این کریدور حذف کنند، اما موقعیت ژئوپلتیک ایران و به‌صرفه بودن ترانزیت از مسیر ایران، مانع این اقدام شد.
وی ضمن بیان اینکه در کنار ارزشمند بودن موضوع راه برای کشور، مسکن هم به‌دلیل کم‌کاری‌هایی در این زمینه، تبدیل به چالشی ملی شده است، گفت: باید اقدام‌هایی از جانب دولت و وزارتخانه صورت گیرد که به حل چالش‌های این دو حوزه کمک کند. ایجاد دو وزارتخانه علاوه بر اینکه هزینه‌های فراوانی را بر دوش دولت دارد، دو وزارتخانه موازی را شکل می‌دهد که این تفکر با تلاشی که دولت‌ها در این اواخر انجام می‌دادند تا هزینه‌های خود را کاهش دهند، همخوانی ندارد.
این کارشناس مسکن ادامه داد: متأسفانه در برهه‌ای وزارت راه‌وشهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم بنایی بر رشد و توسعه نداشتند و نمی‌خواستند اقدام مؤثری در این دو بخش انجام دهند.
گودرزی یادآور شد: اقدام‌هایی که دولت روحانی به واسطه برجام درصدد انجام آنان بود با لغو برجام بر زمین ماند و همین سبب شد سازمان هواپیمایی و راه‌آهن با چالش‌های جدی مواجه شوند. بنابراین چنانچه قرار که کاری انجام شود می‌توان با همان یک وزارتخانه هم انجام داد و طرح‌ها را پیش برد به این شرط که تفکر، تفکر کار کردن و اصلاح امور باشد.
وی اضافه کرد: تفکری که امروز درحال غلبه بر وزارت راه‌وشهرسازی است نشان داده در یک برهه طولانی بنایی بر رشد و توسعه نداشته؛ معتقدم همین تفکرِ غالب، وزارتخانه را در بخشی از موارد زمینگیر کرده است. مهم نیست وزارتخانه تفکیک شود یا نشود، مهم این است که چه کسی و چه تفکری در رأس قرار گیرد.
این کارشناس مسکن ضمن اینکه تفکیک وزارتخانه و ایجاد یک وزارتخانه موازی را راهکار حل مشکلات مسکن و راه‌سازی ندانست، تصریح کرد: تفکر مسموم و ناسازگار با توسعه که در دولت هشت ساله روحانی سکاندار امور بود، هم به‌بخش راه و هم به‌بخش مسکن آسیب زد و این آسیب عمدی بود، چراکه آقای آخوندی، وزیر راه‌وشهرسازی وقت به صراحت اعلام می‌کرد ما مسکن مهر نمی‌سازیم.
گودرزی ضمن بیان این نکته که دولتمردان یازدهم و دوازدهم مسکن‌سازی دولت را منتفی می‌دانستند و اعتقادی به‌اجرای اصول قانون اساسی و دخالت دولت در حوزه مسکن نداشتند، یادآور شد: از طرفی مشاهده کردیم که در حادثه قطار در سمنان (حادثه که در سال ۹۵ سبب شد ضمن برخورد دو قطار به‌یکدیگر، چهار واگن از ریل خارج و پنج واگن دچار حریق شوند) آخوندی به صراحت اعلام کرد مشکلی نیست و بیمه جبران می‌کند که همین امر عصبانیت مردم را درپی داشت. این‌ها نشان‌دهنده این است که دولتمردان در آن دوره هیچ تعهد و الزامی به اجرای امور اساسی و زیربنایی نداشتند و بسیاری از امور را سَرسَری می‌گرفتند. روی کار آمدن این تفکر حتی در صورت تفکیک وزارتخانه، کاری از پیش نمی‌برد و چالش‌های مسکن و راه را مرتفع نمی‌کند.
وی تأکید کرد: معتقدم ضعف در وزارت راه‌وشهرسازی بیشتر مدیریتی است و اساساً نگرش نادرست برخی مدیران، به‌این مجموعه آسیب زده است. چه این وزارتخانه تفکیک شود و چه ادغام باشد تا زمانی که عملکرد مدیران توسعه نباشد و به نساختن مسکن افتخار کنند، نتیجه‌ای نخواهد داشت. بسیاری از وزارتخانه‌ها اقدام‌های چندگانه انجام می‌دهند، آیا باید این وزارتخانه‌ها را هم از هم تفکیک کرد؟
ادغام زمانی موفق است که وظایف برون‌سپاری شود
علیرضا منظری، کارشناس حوزه حمل‌ونقل هم که یکی از موافقان طرح تفکیک وزارتخانه‌هاست، به‌خبرنگار قدس گفت: تجربه بیش از یک دهه‌ای که وزارت راه و شهرسازی درهم ادغام شدند تجربه مثبتی نبود، درست است که ساختار دولت باید کوچک‌سازی شود و ادغام می‌تواند به کوچک‌سازی دولت کمک کند، اما در جایی ادغام نتیجه‌بخش است که وظایف برون‌سپاری شود.
وی ضمن بیان اینکه وزیران ما در این چند ساله عموماً متخصص حوزه ساختمان بودند و نه راه، ابراز کرد: به‌همین دلیل هر وزیری که بر سر کار می‌آمد بیشتر در حوزه مسکن اقدام به‌فعالیت می‌رد و نه حوزه حمل‌ونقل و چنانچه در بخش حمل‌ونقل هم فعالیتی انجام می‌داد بیشتر به حوزه زمینی توجه می‌کرد.
به‌عقیده منظری تفکیک راه‌وشهرسازی می‌تواند به‌بهبود وضعیت حمل‌ونقل و راه‌های کشور کمک کند که در این مسیر باتوجه به‌اینکه ادغام دو وزارتخانه با قانون مجلس انجام شده، برای تفکیک هم باید لایحه‌ای تقدیم مجلس شود و پس از تصویب، اقدام به‌تفکیک کرد.
این کارشناس حوزه حمل‌ونقل هوایی اضافه کرد: به‌نظر بنده الزام دیگری نیاز نیست، چراکه از زمان ادغام مدت زمان خیلی طولانی نگذشته و دو بخش درهم تنیده نشده‌اند و حتی هم‌اینک وظایف هر بخش به‌صورت مستقل و توسط اداره‌های جدا از هم انجام می‌شود.
وی ادامه داد: حتی می‌توان همچون برخی کشورهای دنیا وظیفه سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در حوزه مسکن را به وزارت کشور محول کرد و حوزه اجرا هم به بخش خصوصی سپرده شود. این‌گونه مشکلات مرتفع می‌شوند و دولت هم عریض نمی‌شود.
منظری در بخش دیگری از سخنان خود به‌علل ادغام این دو وزارتخانه اشاره و خاطرنشان کرد: در اوایل دهه۹۰ و در دولت احمدی‌نژاد باتوجه به‌اینکه وزیر راه با استیضاح مجلس مواجه شد، رئیس دولت گزینه جدید برای وزارت ترابری تعیین نکرد و وظایف آن را به وزیر مسکن سپرد و این‌گونه ادغام شکل گرفت که به نظر منطقی پشت آن نبود.
وی اظهار کرد: در دنیا زمانی هم که می‌خواهند ادغامی بین وزارتخانه‌ها انجام دهند به مأموریت دو حوزه ادغامی توجه می‌کنند به‌طور مثال باتوجه به‌اینکه معمولاً وزارتخانه راه و ارتباطات باهم سنخیت دارند درهم ادغام می‌شوند، البته در مقام اجرا هر کدام، سازمان‌های مستقل خود را دارند و وظایف را هم بخش خصوصی انجام می‌دهد.
نظر شما