امام حسن مجتبی (ع) در اخلاق فردی، آداب فردی و اخلاق خانوادگی ویژگی‌های منحصر به فردی دارند که بسیار قابل‌توجه است.

یکی از فضائل اخلاقی ایمان است و نشانه‌هایی دارد که از آن ایمان و کمال ایمان را درمی‌یابیم و از ویژگی‌های بارز امام حسن مجتبی (ع) ایمان است که بالاترین درجه ایمان را دارند و برای مثال به دلیل درجه بالای ایمان، بدن آن حضرت در هنگام وضو می‌لرزید.

توکل در سیره عملی امام حسن مجتبی (ع)

امام حسن مجتبی (ع) در زندگی به خدا توکل داشت و بالاترین سطح توکل را از خدا می‌خواست. امام حسن مجتبی (ع) آرامش و یقین را در توکل به خداوند و اعتماد به او می‌دانست. همچنین خود را وقف خداوند کرده بود و در تمام موارد به خداوند تمسک داشت. آن حضرت بعد از اینکه یاران او را تنها گذاشتند، صلح را پذیرفت و تنها به خدا توکل کرد. بعد از صلح نیز مورد ملامت قرار گرفت اما هیچ گاه توکل به خداوند را فراموش نکرد.

تفکر در سیره امام حسن مجتبی (ع)  

امام حسن مجتبی (ع) همواره به یاد خدا بود و لحظه‌ای تفکر و عبادت خداوند را فراموش نکرد. در هنگام نماز خشوع و تواضع زیادی داشته به‌طوری‌که در نماز به هیچ چیز غیر از خدا توجه نداشت.

صبر در سیره امام حسن مجتبی (ع)

امام حسن مجتبی (ع) فرمودند که هر کس دنیا را دوست بدارد بیم آخرت از دل او برود و آنکه حرص و آزش در دنیا زیاد باشد بهره‌ای جز دوری از دنیا ندارد و نیز خشم خدا بر او زیاد گردد و انسان آزمند نادان است. آن حضرت در حدیثی سختی‌های زندگی را کلید پاداش معرفی و انسانها را توصیه به تحمل سختی‌ها و مشکلات کرد. امام حسن مجتبی (ع) از شیعیان انتظار دارند که در تمامل مراحل زندگی صبر داشته باشند. صبر در زندگی امام حسن مجتبی (ع) جایگاه ویژه‌ای دارد و چون خطرات بسیاری این حضرت را تهدید می‌کردند از خداوند طلب صبر می‌فرمودند.

اخلاق خانوادگی امام با والدین

در ارتباط با حقوق والدین و نیکی به پدر و مادر روایت‌های زیادی آمده است. امام حسن مجتبی (ع) به پدر و مادر خود احترام می‌گذاشتند و به جهت احترام گذاشتن به والدین کمتر با آن حضرت سخن می‌گفتند و دیگران بر این باور بودند که او سخن نمی‌گوید از این رو حضرت علی(ع) به امام حسن مجتبی(ع) فرمودند که برای مردم سخنرانی کن اما آن حضرت گفتند که در مقام شما چگونه سخن بگویم و آن حضرت گفت من خود را پنهان می‌کنم و سپس امام حسن(ع) برای مردم سخنرانی کرد و با توجه به فصاحت و بلاغت امام حسن (ع) مردم گریه کردند.

امام حسن مجتبی (ع) در تمام مراحل جنگ دوشادوش پدر بود و همواره به وی احترام می‌گذاشت. از ماموریت‌هایی که امام حسن داشتند این بود که مردم را برای جنگ جمل بسیج کنند و او این ماموریت را با موفقیت انجام داد.

حضرت علی (ع) به امام حسن (ع) و امام حسین (ع) اظهار کردند بعد از اینکه من از دنیا بروم حنوطی از بهشت و سه کفن از استبرق بهشتی برای من مهیا خواهد شد پس من را حنوط کنید با آن حنوط و در آن جامه‌ها کفن کنید. امام حسن (ع) فرمودند بعد ازاینکه پدرم از دنیا رفت طبقی از طلا نزدیک سر آن حضرت یافتم که این موارد در آن بود.

یکی دیگراز ویژگی‌های امام حسن مجتبی(ع) در ارتباط با خانواده و گریه‌هایی است که آن حضرت برای از دست دادن عزیزان می‌کردند. از دیگر ویژگی‌های آن حضرت، عفو و گذشتی است که نسبت به خانواده داشت. همچنین، در برابر خطای کودکان فرمودند که باید به آنان فرصت داد تا پشیمانی خود را نشان دهند. سیره امام حسن مجتبی (ع) بر نامگذاری نیکو برای فرزندان بود و اهمیت ویژه‌ای برای این مطلب قائل بودند. آن حضرت موعظه و نصیحت به فرزندان از روی خیرخواهی را از عوامل تربیت و خودسازی فرزندان می‌دانست.

امام حسن مجتبی(ع) تا آخرین لحظه زندگی به فکر تربیت و اصلاح مردم بودند. امام حسن(ع) بر دوستی با افراد دانا بسیار تاکید داشتند و در عین حال که پارسا و زاهد بودند خوش پوش نیز بودند. آن حضرت به عطر علاقه بسیاری داشتند و یک سوم از مخارج زندگی را به این موارد اختصاص می‌دادند.

منبع

برگرفته از «تحلیل قرآنی سیره اخلاقی و عبادی امام حسن(ع) »، محمد اسدی