این نشست با حضور محمد توکلی، مشاور مدیر عالی حرم مطهر رضوی و جمعی از مدیران و کارشناسان سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی و زائران و مجاوران علاقه‌مند، بعدازظهر دوشنبه، 12 شهریورماه 1403، در رواق «گفت‌وگو» نمایشگاه فرهنگی این آستان مقدس در پیاده‌راه آیت‌الله واعظ طبسی(ره) مشهد برپا شد. 

در این نشست، مشاور مدیر عالی حرم مطهر رضوی گفت: حرم مطهر رضوی از جمله معدود اعتاب مقدسه است که آیین‌های آن سابقه‌ دیرینه‌ای دارد و در گذر زمان نیز بر غنای این آیین‌ها و مراسم‌ها، افزوده شده است. 

محمد توکلی گفت: آیین صفه، از جمله مراسم‌های قدیمی حرم مطهر است که از سال 1276 قمری، هر روز در دو نوبت، صبح‌ها پس از مراسم خطبه‌خوانی تحویل کشیک و شب‌ها بلافاصله پس از اقامه نماز مغرب و عشاء، برگزار می‌شود. 

وی با اشاره به چگونگی اجرای آیین صفه، افزود: این آیین بر اساس موقوفه آن در رواق توحیدخانه برگزار می‌شده است و به دلیل حالت سکومانند این رواق، «صفه» نام‌گذاری شده است. 

خطبه‌خوانی، باشکوه‌ترین آیین حرم رضوی

در ادامه، سخنران این نشست بیان کرد: آیین خطبه‌خوانی نیز باشکوه‌ترین و کامل‌ترین مراسم معنوی حرم مطهررضوی است که در سال، در دو نوبت، در شب شهادت امام رضا (ع) و یک‌بار دیگر در شب عاشورای حسینی با حضور تولیت آستان قدس رضوی، جمعی از مدیران برجسته کشور، تمامی خدمه و جمع گسترده‌ای از زائران و مجاوران، با نظم خاصی اجرا می‌شود.

وی همچنین به بیان چگونگی اجرای این آیین و برنامه‌های آن همچون تلاوت قرآن مجید، شعرخوانی شاعر آیینی، عرض تسلیت و ارائه مطالبی درباره عظمت آن شب توسط تولیت آستان قدس رضوی، شمع گردانی، نوحه‌سرایی و...، پرداخت. 

در بخش دیگری از این نشست، توکلی با تأکید بر نظم موجود در کشیک‌های حرم مطهر رضوی و توجه ویژه به پیش کسوتان در حرم مطهر، گفت: تشرف خدمه در محضر امام رضا (ع) در هر کشیک در ساعات آغازین صبح نیز آداب خاصی دارد که به آن «آیین خطبه تحویل کشیک» گفته می‌شود. 

وی گفت: حمد و ثنای الهی، مدح رسول اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع)، یادی از خادمان، واقفان و زائران درگذشته و طلب دعای خیر برای تمام زائران و مجاوران و همچنین سجده شکر به درگاه خداوند، برخی از برنامه‌های این آیین خطبه‌خوانی به شمار می‌آید. 

همچنین در این نشست، کلیپی از آیین‌های تاریخی خطبه‌خوانی و صفه حرم مطهر رضوی پخش شد که موردتوجه زائران حاضر قرار گرفت. 

لازم به ذکر است، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی با اجرای برنامه‌های گوناگون فرهنگی از جمله نشست‌های «نگاهی به آیین‌های تاریخی حرم مطهر رضوی»، از ۱۰ تا ۱۶ شهریورماه سال جاری در محل نمایشگاه گذر نور در محضر عالم آل محمد (ع)، پذیرای زائران و مجاوران است.