پژوهشگر حوزه تنوع زیستی و حشره شناس با بیان این مطلب به قدس آنلاین می گوید: بدون شک زهر عقرب ماده با ارزشی است که برای استفاده های پزشکی و دارویی به شدت مورد نیاز است.

علیرضا نادری می افزاید: اما این که میلیون ها عقرب از طبیعت صید و پرورش داده شود و بطور مستقیم زهرگیری شده و سرنوشتی جز فنا نداشته باشند ضربه بسیار بزرگی به اکوسیستم ایران زده است و سبب شده بخش عمده ای از شکارگران آفات که اطراف مزارع زندگی می کردند از بین بروند و آفات رشد زیادی داشته باشند که در پی آن استفاده از سموم برای دفع آفات بیشتر شده و این مسئله آثار منفی بر سلامت انسان گذاشته و هزینه های گزافی بر انسان تحمیل کرده است. 

متأسفانه افراد سودجو دوره های پرورش عقرب برگزار می کنند که خود این دوره ها نیز هزینه هنگفتی به متقاضیان تحمیل می کند به ویژه که این افراد وعده طرح های توجیهی و تهیه مولدها را به متقاضیان می دهند و آن ها را در پیچ و خم راه های بی سرانجام سازمان هایی مانند محیط زیست، وزارت جهاد کشاورزی و سازمان غذا و دارو رها می کنند و در پایان راه، متقاضیان برای گرفتن مجوزهای لازم یا فروش زهر، سرگردان می شوند.

این محقق حشره شناس می گوید: ۹۰درصد متقاضیان پرورش عقرب در کشور ما از اقشار کم درآمد جامعه و معمولاً بدون شغل هستند که با وسوسه و تبلیغ برخی افراد درباره سود این شغل، فریب می خورند. اما پس از ورود به این حرفه به شدت پشیمان می شوند و حتی در این باره چندین مورد شکایت از موسساتی که دوره های پرورش عقرب برگزار می کنند، صورت گرفته است.

نادری تصریح می کند: با مشکلات به وجود آمده، سازمان محیط زیست تصمیم گرفت صید و پرورش عقرب را ممنوع کند. دستورالعملی که آخرین بار یعنی اواخر ۱۴۰۲ از سوی سازمان محیط زیست به تمام ادارات استان های تابعه ابلاغ شد مبنی بر ممنوعیت صید و پرورش عقرب بود مگر برای شرکت های دانش بنیان دارای مجوز.

این حشره شناس و پژوهشگر حوزه تنوع زیستی با اشاره به اینکه عقرب موجودی وحشی است ادامه می دهد: در کشور ما اطلاعات ناقصی درباره عقرب وجود دارد و در حال حاضر تنها چند مرکز دانش بنیان با مجوز رسمی فعالیت می کنند. بنابراین مراکزی که متعلق به افراد حقیقی و بدون مجوز هستند از سوی سازمان محیط زیست تحت تعقیب قرار می گیرند.

استفاده نامحدود از منابع زیستی کشورها ممنوع است

نادری می گوید: یکی از معضلات درباره پرورش عقرب این است که ما این منابع را برای دیگر کشورها تأمین می کنیم. در حالی که کنوانسیون هایی وجود دارد که به کشورها اجازه نمی دهد از منابع زیستی کشوری دیگر، بدون محدودیت استفاده کنند اما در کشور ما این اتفاق به طور غیرقانونی اتفاق می افتد.

در واقع سازمان محیط زیست و وزارت جهاد کشاورزی متولیان پیگیری این موضوع هستند. سازمان محیط زیست برای صدور زهر و غیره مجوز صادر نمی کند و افرادی که به این سازمان مراجعه می کنند حتماً باید میزان زهر، منابع زهر و مقصد آن را مشخص کنند هرچند که سازمان محیط زیست تا به حال چنین مجوزی صادر نکرده اما برخی افراد سودجو به صورت غیرقانونی و قاچاق زهر عقرب را با هر وسیله ای از کشور خارج می کنند.

فروش زهر عقرب به کشورهای همجوار

این حشره شناس درباره فروش زهر عقرب به کشورهای خارجی می گوید: کشورهای خارجی به ندرت منابع ایرانی را خریداری می کنند؛ به دلیل اینکه نمی دانند زهر از چه گونه ای از عقرب است؛ چون در ایران متخصص عقرب کم داریم و بیشتر افراد تنها از روی رنگ و شکل عقرب، آن را تقسیم بندی می کنند. بنابراین زهری که صادر می شود بی ارزش می شود و طرفدار زیادی ندارد.

آنچه مهم است، خروج عقرب زنده از کشور است که از طریق مرزهای زمینی به کشورهای همجوار قاچاق می شود و کشورهای اروپایی با تشخیص گونه عقرب، خودشان از آن زهرگیری و در مصارف پزشکی استفاده می کنند و به قیمت هنگفتی به دیگر کشورها از جمله کشور ما می فروشند.

بازار داغ تجارت زالو، مگس و مار

نادری با بیان اینکه در سال های اخیر به دلیل وضعیت نامطلوب معیشت مردم، بازار پرورش جانوران داغ شده است می گوید: یکسری مافیا و افراد سودجو در جامعه از این خلأ درآمدی سوءاستفاده کرده و شروع به تبلیغ پرورش گونه های مختلف جانوران می کنند.

البته در تمام دنیا پرورش بسیاری از گونه های جانوران رایج و طبیعی است. برای مثال برخی گونه ها مانند حلزون در کشوری مثل فرانسه مصرف خوراکی دارد. یا از ماده کلاژن نوعی حلزون برای مصارف آرایشی بهداشتی استفاده می شود.

اما نکته جالب اینجاست که صید و پرورش حلزون در آن کشورها ممنوع است و حلزون را از کشورهای کمتر توسعه یافته درخواست می کنند. این موضوع نشان می دهد برخی کشورها، به قیمت از دست رفتن سلامت محیط زیست کشورهای دیگر از آنان بهره کشی می کنند.

نادری ادامه می دهد: نوعی حلزون به نام «حلزون آکاتینا» که پرورش آن در کشور به طور کلی ممنوع شده به «حلزون غول پیکر آفریقایی» معروف است که یکی از صد گونه برتر مهاجم جهان شناخته شده است. این حلزون از کف دست بزرگ تر و بسیار پر خور است و می تواند بیماری های مختلفی را منتقل کند و چنانچه در کشوری پرورش یابد، رها شود و توسعه پیدا کند می تواند زیرساخت های کشاورزی، باغبانی و جنگلی آن کشور را به طور کامل نابود کند.

همچنین زالوهای خارجی که در کشور ما زالوهای بومی را از نظر ژنتیکی تحت تأثیر قرار می دهد و ذخایر ژنتیکی ما را نابود می کند. حتی کرم خاکی یا هر گونه دیگری از جانوران اگر خارج از ضوابط سازمان محیط زیست پرورش داده شوند مشکلات بسیاری به وجود می آورند.

پرورش مگس برای تهیه کمپوست

این حشره شناس می گوید: در این میان مگسی به نام مگس سرباز وجود دارد که سال ها پیش، از برزیل وارد شده و برای تجزیه زباله و تهیه کمپوست در کشور ما استفاده می شود. این مگس جزو معدود حشرات بی ضرری است که پرورش آن خطری برای محیط زیست ایجاد نمی کند.