وز بزرگداشت حافظ یکی از روزهای مهم در تقویم فرهنگی ایران است که از سال ۱۳۸۴ هر سال در ۲۰ مهر ماه جشن گرفته می‌شود. این روز به افتخار خواجه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی، شاعر بزرگ و محبوب ایرانی که به «لسان الغیب» و «ترجمان اسرار» شهرت دارد، نامگذاری شده است. حافظ یکی از بزرگترین شاعران پارسی‌گوی تاریخ است که غزل‌های او به خاطر زیبایی و عمق معنایی‌شان در میان فارسی‌زبانان بسیار محبوب و مورد احترام است.
در این روز، مردم و اهالی فرهنگ و ادب به بزرگداشت حافظ و شعر او می‌پردازند و مراسم ویژه‌ای در شیراز، شهر زادگاه حافظ، برگزار می‌شود که شامل خواندن اشعار، سخنرانی‌های ادبی و اجراهای موسیقی است. همچنین، مردم از سراسر ایران و حتی گردشگران خارجی برای ادای احترام به این شاعر بزرگ به آرامگاه او می‌روند. این روز فرصتی برای بازتاب دادن به میراث فرهنگی و ادبی ایران است.
حافظ که بود؟
خواجه شمس الدین محمدبن بهاءالدین محمد حافظ شیرازی متخلص به حافظ، یکی از بزرگترین شاعران و عارفان فارسی‌زبان است . او در حدود سال ۷۲۶ هجری قمری (معادل ۱۳۲۵ میلادی) در شهر شیراز به دنیا آمد و از محبوب‌ترین شعرای فارسی زبان قرن هشتم هجری قمری است که اشعار او پس از قرن‌ها نه‌تنها در ایران، بلکه در سراسر جهان طرفداران بسیاری دارد. حافظ، غزلسرای بزرگ و از بزرگان شعر و ادب فارسی بوده و بیشتر شعرهای او غزل است. موضوع اشعار این شاعر بزرگ بسیار خاص و متنوع است، به همین خاطر در موسیقی سنتی ایرانی، هنرهای تجسمی و خوشنویسی از اشعار او استفاده می‌شود.
"حافظ" به شمس‌الدین محمد بن بهاالدین حافظ شیرازی به معنای "حافظ قرآن" است. این لقب به دلیل تسلط و حفظ کامل او بر قرآن کریم به او داده شده است. در تاریخ و ادبیات فارسی، حافظ به عنوان شاعری با دانش عمیق دینی و عرفانی شناخته می‌شود و این لقب نشان‌دهنده احترام و ارادت به او به خاطر توانایی‌اش در حفظ و فهم قرآن و همچنین تاثیرات عمیق عرفانی‌اش در اشعارش است. حافظ نه تنها به خاطر تسلطش بر قرآن، بلکه به دلیل سبک خاص شعری، عمق معانی و توانایی‌اش در بیان احساسات انسانی و عرفانی نیز شهرت دارد. این لقب به نوعی نمادی از شخصیت چندبعدی اوست که در ادبیات فارسی و فرهنگ ایرانی جایگاه ویژه‌ای دارد.
زندگی‌نامه حافظ
دوران کودکی و جوانی
زادگاه: حافظ در شیراز، یکی از شهرهای فرهنگی و هنری ایران، به دنیا آمد. شیراز در آن زمان مرکز علم و ادب بود و این محیط تأثیر زیادی بر رشد فکری و ادبی او داشت.
خانواده: اطلاعات دقیقی درباره خانواده‌اش در دست نیست، اما گفته می‌شود که پدرش از روحانیون بوده و حافظ تحت تأثیر آموزه‌های دینی و عرفانی قرار گرفته است.
تحصیلات
حافظ به تحصیل علوم دینی و ادبیات پرداخت. او با قرآن کریم و ادبیات عرب آشنا شد و تأثیرات زیادی از شاعران پیشین، به ویژه سعدی، گرفت.
زندگی شخصی
زندگی شخصی حافظ به طور دقیق مستند نیست. او به عنوان یک عارف و شاعر، بیشتر به موضوعات عشق، عرفان و فلسفه پرداخته و زندگی‌اش را در اشعارش منعکس کرده است.
برخی منابع به این نکته اشاره می‌کنند که حافظ در جوانی دلبسته زنی به نام "شکوفه" بوده است که این عشق در اشعارش نیز نمود پیدا کرده است.
دوران شاعری
سبک شعری: حافظ به سبک غزل‌سرایی شهرت دارد. اشعار او ترکیبی از عشق زمینی و الهی، فلسفه زندگی و مسائل اجتماعی هستند.
معروفیت: او به عنوان یکی از بزرگترین شاعران فارسی‌زبان شناخته می‌شود و اشعارش به زبان‌های مختلف ترجمه شده است.
آثار
دیوان حافظ: دیوان حافظ شامل غزل‌ها و شعرهای اوست که به صورت مجموعه‌ای گردآوری شده‌اند. این دیوان نه تنها در ایران بلکه در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است.
دیوان حافظ شامل ۵۰۰ غزل، ۴۲ رباعی و چند قصیده است که آن را در ۵۰ سال از زندگی خود سروده است؛ یعنی به‌طور متوسط در هرسال تنها ۱۰ غزل سروده است.
غزلیات حافظ: این مجموعه به طور خاص شامل غزل‌های حافظ است که به خاطر زبان زیبا و عواطف عمیقش شهرت دارد. این غزل‌ها به طور گسترده‌ای در فرهنگ و ادبیات فارسی تأثیرگذار بوده‌اند.. قصاید حافظ: در کنار غزل‌ها، حافظ قصایدی نیز دارد که به موضوعات مختلفی از جمله مدح، فلسفه و عرفان پرداخته است.
رباعیات حافظ: اگرچه تعداد رباعیات او کمتر از غزل‌هاست، اما برخی از آن‌ها به خاطر عمق معنا و زیبایی زبانش مورد توجه قرار گرفته‌اند.
حافظ همچنین در بسیاری از آثار ادبی و فرهنگی دیگر مورد استناد قرار گرفته و اشعار او در قالب‌های مختلفی مانند تفسیر، تحلیل و نقد نیز منتشر شده است. آثار او به زبان‌های مختلف ترجمه شده و تاثیر عمیقی بر شاعران و نویسندگان دیگر داشته است.
درگذشت
حافظ در سال ۷۹۱ هجری قمری در شیراز درگذشت. آرامگاه او، معروف به "حافظیه"، امروزه یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم شیراز است و هر ساله میزبان هزاران بازدیدکننده از سراسر جهان است.
اهمیت ویژه اشعار حافظ شیرازی
عمق معنایی: اشعار حافظ به بررسی موضوعات عمیق انسانی، عشق، عرفان و فلسفه زندگی می‌پردازد. این عمق معنایی باعث می‌شود که هر بار خواندن اشعار او، تجربه‌ای جدید و متفاوت به همراه داشته باشد.
زبان زیبا و هنری: زبان حافظ به خاطر زیبایی و هنرمندی‌اش مشهور است. او از صنایع ادبی و تشبیهات بی‌نظیری استفاده کرده که شعرهایش را جذاب و دلنشین می‌کند.
تاثیر فرهنگی: حافظ به عنوان یک نماد فرهنگی در ایران شناخته می‌شود. اشعار او در زندگی روزمره، مراسم‌ها و جشن‌ها به کار می‌رود و در بسیاری از محافل ادبی و اجتماعی نقل می‌شود.
سازگاری با زمان: اشعار حافظ با گذر زمان همچنان معاصر و مرتبط باقی مانده‌اند. مضامین عاشقانه و فلسفی او فراتر از زمان و مکان هستند و به همین دلیل همواره مورد توجه قرار دارند.
عرفان: حافظ در اشعارش به جستجوی حقیقت و معنای زندگی می‌پردازد. این بُعد عرفانی او باعث می‌شود که بسیاری از افراد با روحیات مختلف بتوانند با اشعارش ارتباط برقرار کنند.
نماد هویت ایرانی: حافظ یکی از بزرگترین شاعران ایران است و آثار او بخشی از هویت ملی ایرانیان محسوب می‌شود. او نماینده‌ی فرهنگ، زبان و تاریخ غنی ایران است.
شغل حافظ قبل از شاعر شدن
برخی می گویند حافظ در ابتدا به‌عنوان فروشنده در مغازه یا نانوایی کار می‌کرد، اما پس از آموختن علم و ادب، موفق شد در میان حاکمان جایگاه ویژه‌ای پیدا کند و به دستور "شیخ ابواسحاق" وارد دربار شد. در ادامه، به حافظ پیشنهاد شد که شغل دیوانی (نویسندگی) را بر عهده بگیرد و برای زندگی و امرارمعاش از همین شغل بهره می‌برد.
ناهیدآذرنوش _خبرنگار تحریریه جوان قدس
نظر شما