در شرایط کنونی اقتصاد کشور، یکی از چالش‌های اساسی، سیاست ارزپاشی برای واردات کالاهای مختلف است که نه تنها منابع ارزی را هدر می‌دهد، بلکه به تولیدکنندگان داخلی نیز آسیب می‌زند. وجود ارز چندنرخی در اقتصاد، علاوه بر ایجاد فرصت برای فساد، تعادل بازار را به هم می‌زند و رقابت سالم را از بین می‌برد. در این میان، راهکار اساسی برای اصلاح این روند، حرکت به سمت ارز تک‌نرخی و حمایت جدی از تولید داخلی است. این تغییر نه تنها به کاهش وابستگی به واردات کمک می‌کند، بلکه می‌تواند فرصت‌های جدیدی برای رشد اقتصادی پایدار و افزایش درآمدهای داخلی ایجاد کند.

در همین راستا با سید ابوالحسن مصطفوی، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، گفتگویی داشتیم. وی بر اهمیت حرکت به سمت ارز تک‌نرخی تأکید کرد و بیان داشت که این سیاست می‌تواند به بهبود وضعیت تولید داخلی و کاهش فساد ناشی از ارز چندنرخی کمک کند. مصطفوی معتقد است که حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و تولیدکنندگان داخلی باید در اولویت قرار گیرد تا نیازهای کشور از طریق تولیدات داخلی برآورده شود و از هدررفت منابع ارزی جلوگیری گردد.

مصطفوی در ادامه گفتگو به این نکته اشاره کرد که حمایت از تولید داخلی نه تنها به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک می‌کند، بلکه در نهایت منجر به اشتغال نیروهای تحصیلکرده و نخبگان علمی و متخصص ما خواهد شد. او تأکید کرد که با فراهم کردن بستر مناسب برای تولید ملی، می‌توان فرصت‌های جدیدی برای بروز استعدادهای جوان و متخصص ایجاد کرد. این امر، علاوه بر کاهش وابستگی به واردات، موجب رشد و توسعه فناوری‌های نوین در کشور می‌شود و ایران را به یکی از قطب‌های تولید و صادرات محصولات علمی و فناورانه تبدیل می‌کند. به گفته مصطفوی، سرمایه‌گذاری در توانمندسازی نخبگان علمی و متخصصان داخلی، یکی از راه‌حل‌های کلیدی برای پیشرفت و ارتقای جایگاه کشور در عرصه‌های بین‌المللی است.

مصطفوی در ادامه خاطرنشان می‌کند: واردات با ارز ارزان‌قیمت که از طریق ارز چندنرخی صورت می‌گیرد، نه تنها فرصت‌های ناعادلانه‌ای برای سودجویان ایجاد می‌کند، بلکه باعث می‌شود تولیدکنندگان داخلی با مشکلات عدیده‌ای مواجه شوند و در رقابت با محصولات وارداتی ارزان، توانایی بقای خود را از دست دهند. در این شرایط، راهکاری که می‌تواند به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کند، حرکت به سمت ارز تک‌نرخی و حمایت واقعی از تولید داخلی است.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خاطرنشان می‌کند: ارز تک‌نرخی نه تنها به کاهش فسادهای ناشی از تفاوت نرخ ارز کمک می‌کند، بلکه باعث ایجاد شفافیت بیشتر در بازار و رقابت عادلانه‌تر بین تولیدکنندگان داخلی و واردکنندگان می‌شود. یکی از مهم‌ترین مشکلات در نظام چندنرخی ارز، تخصیص ارز دولتی به واردکنندگان است که با قیمت‌های پایین‌تر کالاهایی را وارد کشور می‌کنند، در حالی که تولیدکنندگان داخلی مجبور به تأمین نیازهای تولید خود با ارز آزاد و گران‌قیمت هستند. این تفاوت قیمت به شدت توان رقابت تولیدکنندگان داخلی را کاهش می‌دهد و آن‌ها را در برابر محصولات وارداتی تضعیف می‌کند. به همین دلیل، ارز تک‌نرخی می‌تواند بستری فراهم کند که در آن، هم تولیدکنندگان داخلی و هم واردکنندگان در شرایط یکسان و عادلانه‌تری فعالیت کنند.

وی ادامه می‌دهد: علاوه بر این، یکی از مزایای کلیدی حمایت از تولید داخلی و به‌خصوص شرکت‌های دانش‌بنیان، تثبیت جایگاه کشور در اقتصاد جهانی است. با سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه و تولید محصولات فرآوری‌شده و با ارزش افزوده بالا، می‌توانیم سهم بیشتری از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهیم. این مسیر نه تنها موجب افزایش درآمدهای ارزی و کاهش وابستگی به صادرات نفتی می‌شود، بلکه به توسعه فناوری‌های نوین و افزایش توان رقابتی کشور در عرصه‌های بین‌المللی کمک می‌کند. تولید محصولات دانش‌بنیان، از قطعات صنعتی گرفته تا محصولات کشاورزی پیشرفته، می‌تواند کشور را به یکی از پیشروان فناوری و تولید در منطقه تبدیل کند.

مصطفوی خاطرنشان می‌کند: از سوی دیگر، حمایت از تولید داخلی نه تنها به کاهش وابستگی به واردات کمک می‌کند، بلکه منجر به رشد اشتغال و ایجاد فرصت‌های جدید برای نیروهای تحصیلکرده و نخبگان علمی و فنی کشور می‌شود. با تقویت تولید داخلی و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف صنعتی و فناورانه، می‌توان بستر مناسبی برای به‌کارگیری استعدادها و توانمندی‌های این نیروها فراهم کرد.

عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس خاطرنشان می‌کند: بسیاری از محصولاتی که هم‌اکنون برای واردات آن‌ها ارز تخصیص می‌دهیم و هزینه‌های بالایی به اقتصاد تحمیل می‌شود، می‌توانند با حمایت از دانش‌بنیان‌ها و تولیدکنندگان داخلی در کشور تولید شوند. این امر نه تنها به معنای کاهش وابستگی به واردات و صرفه‌جویی در منابع ارزی است، بلکه به ایجاد اشتغال و توسعه فناوری‌های نوین نیز کمک می‌کند. به عنوان نمونه، در بازدیدی که از یک مجموعه تولیدکننده بخاری هوشمند داشتم، مشاهده کردم که تمام قطعات این محصول به‌طور کامل در داخل کشور تولید می‌شود و نیاز به واردات قطعات خارجی وجود ندارد. این نشان می‌دهد که اگر از شرکت‌های دانش‌بنیان به درستی حمایت شود، توانایی تولید محصولات پیچیده و نوآورانه را دارند و می‌توانند به جایگزین مناسبی برای واردات تبدیل شوند.

وی ادامه می‌دهد: در زمینه محصولات کشاورزی نیز، اختصاص ارز به واردات کالاهایی که خود کشور توان تولید آن‌ها را دارد، به هدر رفتن منابع و ضربه به تولیدکنندگان داخلی منجر می‌شود. به عنوان مثال، ما ارز زیادی را به واردات محصولاتی مانند برنج اختصاص می‌دهیم، در حالی که تولیدکنندگان داخلی می‌توانند با حمایت‌های مناسب نیاز داخلی را تأمین کنند. همچنین محصولات کشاورزی فراوانی در کشور وجود دارند که با فرآوری صحیح و ایجاد ارزش افزوده، می‌توانند به محصولات صادراتی با درآمد ارزی تبدیل شوند. به عنوان مثال، محصولاتی مانند سیب‌زمینی و سیب به وفور در کشور تولید می‌شوند، اما به دلیل عدم فرآوری مناسب، یا خراب می‌شوند و یا با قیمت پایین به فروش می‌رسند. اگر این محصولات به‌درستی فرآوری شوند، ماندگاری بیشتری خواهند داشت، تنوع محصول افزایش می‌یابد و امکان صادرات به بازارهای بین‌المللی فراهم می‌شود.

مصطفوی در پایان افزود: بنابراین، به جای ارزپاشی برای واردات، باید ارز تک‌نرخی را در دستور کار قرار دهیم و حمایت‌های لازم را از تولید داخلی به عمل آوریم. با این سیاست، می‌توان از هدررفت منابع ارزی جلوگیری کرد، تولیدات داخلی را تقویت نمود و کشور را به یک قطب تولید و صادرات محصولات متنوع و فرآوری‌شده تبدیل کرد. این راهبرد نه تنها موجب افزایش درآمدهای ارزی خواهد شد، بلکه به رشد پایدار اقتصادی و ارتقای سطح اشتغال نیز کمک می‌کند.