آیین نکوداشت آیت‌الله مهدوی کنی، روز گذشته ۲۹ مهر در دانشگاه امام صادق(ع) برگزار شد.

در این نشست علی لاریجانی، رئیس سابق مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در مورد بزرگی آیت‌الله مهدوی سخنان زیادی گفته شده است، من روایتی از امام حسین(ع) نقل می‌کنم که فرمودند انسان‌هایی که پنج خصوصیت داشته باشند سعادتمندند: عقل، دین، ادب، حیا، خوش‌خلقی. آیت‌الله مهدوی در سلوک سیاسی خودش این پنج رکن را در خودش مستقر کرده بود و بر عقل اصیل تکیه داشت. گاهی سیاسیون عقل‌گرایی ایشان را نمی‌پسندیدند ولی ایشان در این مسیر ثابت قدم بود.

وی در ادامه گفت: ادب سیاسی ایشان زبانزد بود و هیچ وقت علیه مخالفان لسان غیر مؤدبانه نداشت. همین امر از او یک شخصیت دلپذیر برای همه جریان‌های سیاسی ایجاد کرد. شاید در عالم سیاست کسی نباشد که ایشان را نیک‌مرد نداند که نیکی و خیرخواهی به دیگران مقصد همیشگی ایشان بود. ویژگی چهارم ایشان حیای ایشان بود. عالم سیاست حاوی خشونت و سردی است ولی وقتی با دریدگی همراه شود، به چندپارگی جامعه می‌انجامد. لذا سلوک ایشان نه تنها همراه حیا بود بلکه به دیگران هم این ویژگی را القا می‌کرد.

پاسخ به چند سؤال درباره تحولات منطقه

لاریجانی در بخش دوم سخنان خود گفت: سرعت حوادث در منطقه از مسائلی است که در این چندوقت ما با آن مواجه هستیم. برخی مفسرین سیاسی در غرب این امر را به تندروی نتانیاهو ربط می‌دهند ولی به نظر من موضوع عمیق‌تر است و به طراحی غرب برای تغییرات استراتژیک در منطقه برمی‌گردد. از همین جهت هوشیاری سیاسی در جامعه موضوعیت پیدا می‌کند. گاه گفته می‌شود اگر حماس چنین اقدامی نمی‌کرد این بحران ایجاد نمی‌شد. من دو نکته را عرض می‌کنم. یکی اینکه اقدام حماس برای اسرائیل واکنشی ایجاد کرد ولی چرا اینگونه؟ باید بین عمل و عکس‌العمل تناسب باشد. نکته دیگر اینکه اقدام اسرائیل در ماجرای پیجرها نشان می‌دهد آن‌ها طراحی طولانی داشتند و داستان مربوط به چند ماه اخیر نیست.

وی افزود: برخی می‌گویند چرا ایران خودش را وسط میدان انداخت. ایران نمی‌تواند بی‌نظر باشد ولی مسئولیت اولیه خودش را امنیت ملی خودش می‌داند و ضمناً به مقابله با ظلم توجه دارد. نتانیاهو چندی پیش گفت تغییرات عمده در منطقه در نظر ما است. این تغییر عمدتاً به ایران برمی‌گردد لذا مسئولان جمهوری اسلامی موظف بودند از امنیت ملی کشور در مقابل دشمن دفاع کنند و اسرائیل را سر جایش بنشانند. برخی می‌گویند چرا ایران از مقاومت حمایت کرد؛ مقاومت یک جریان عمیق و ریشه‌دار در منطقه است و مبنایش ربطی به ایران ندارد. حتی تشکیل حزب‌الله پس از اشغال لبنان صورت گرفت. در عراق هم مقاومت در اثر اشغال این کشور توسط آمریکا انجام شد. در یمن هم به خاطر جنگی که عربستان علیه مردم یمن راه انداخت، مقاومت شکل گرفت. 

وی در پایان گفت: ایران در این مقطع راهی جز ایستادگی ندارد و باید به وحدت درونی توجه تام داشته باشیم. در این حوادث بیشترین ضربه را برخی کشورهای عربی خوردند که با سکوت خود در افکار عمومی بی‌حیثیت شدند. اگر پایداری ایران نباشد وضع ایران هم مشابه همین کشورها خواهد بود. زمان شاه ایران چنین وضعی داشت لذا به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی تدبیر درستی را در حوادث یک سال اخیر دنبال کرده است.

آیت‌الله مهدوی کنی؛ یک روحانی مؤمن، معتقد و زاهد

در ادامه نشست غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی اظهار کرد: بنده از آغاز انقلاب تا پایان عمر آیت‌الله مهدوی کنی با ایشان حشر و نشر داشتم. بنده ۱۰ سال به دعوت ایشان در مرکز فرهنگ و ارتباطات اسلامی مسئول بودم که آن مقدمه تأسیس دانشکده فرهنگ و ارتباطات این دانشگاه شد. بعداً در انتخابات مجلس و ریاست جمهوری خدمت ایشان می‌رسیدیم. ایشان یک روحانی مؤمن معتقد و بسیار زاهد، به دور از حرص مال و حب جاه و درس‌خوان بود. در عین حال که روحیه انقلابی داشتند همه ایشان را به عنوان یک روحانی عالم می‌شناختند و اینطور نبود فقط بعد مبارزاتی در ایشان قوی باشد. هم خوب درس خوانده بود و هم جهت‌گیری سیاسی‌اش درست بود.

وی افزود: آیت‌الله مهدوی کنی خوش‌خلق و مهربان و آرام بود. نوعاً گزافه‌گویی و افراطی‌گری در ایشان دیده نمی‌شد. حضورشان در محافل تصمیم‌گیری سیاسی به عنوان یک شخصیت معتدل خردمند انقلابی تلقی می‌شد و از رفتارها و گفتارهای تند و تیز پرهیز می‌کرد و رفتار ملایم و معتدلی داشت ولی این ملایمت و اعتدال به معنای سستی بر سر اصول نبود یعنی آنجایی که پای اصول در میان بود، ایشان سر سوزنی مماشات نمی‌کرد اما پافشاری بر سر اصول را با خردمندی و اعتدال دنبال می‌کرد. بسیار خوش‌خلق و خوش‌خو بود. بعید بود کسی با ایشان ملاقات کند و در این ملاقات چند تا شوخی از ایشان نشنود.

حداد عادل ادامه داد: یک روز در خبرگان با ایشان جلسه داشتیم. علما در جلسه حضور داشتند. همین که نشستیم جلسه شروع شود، ایشان گفت من امروز ۸۰ ساله شدم و با امیدواری و خوشحالی زندگی می‌کردند و یک لحظه از انجام وظیفه غافل نمی‌شد. ایشان شجاعت داشت و گاهی با افکار عمومی هم مخالفت می‌کرد. بعد از ماجرای لانه جاسوسی و حوادث پس از آن ایشان زودتر از همه تشخیص داده بود این تندروی‌ها با انقلاب نمی‌خواند. در یک سخنرانی ایشان گفت امام تا خودت زنده هستی جلوی این جریان را هم بگیرد. یک اخلاصی در ایشان بود و همه می‌دانستند بارزترین خصوصیت دینی و معنوی‌اش، اخلاصش هست.

وی یادآور شد: یکی از مهم‌ترین کارهایی که ایشان در انقلاب کرد، ریاست کمیته انقلاب اسلامی بود. ما معمولاً ایشان را با دانشگاه امام صادق(ع) می‌شناسیم ولی شما باید فردای روز ۲۲ بهمن می‌بودید تا بفهمید کشور در چه حالی بود. کشور از همه پاشیده شده بود. در آن زمان همه کشور را کمیته اداره می‌کرد. ایشان ریاست کمیته را قبول کرد و توانست در کشور نظم برقرار کند و شخصیت ایشان مانع شد که نظم کشور از هم بپاشد. همین شخص وزیر کشور می‌شود، بعداً نخست وزیر می‌شود و بعداً دانشگاه را تأسیس می‌کند تا برای انقلاب نیروی انسانی تأمین کند. ایشان یک روحانی مردمی بودند و هیچ وقت احساس نشد که ایشان از مردم فاصله گرفته است. همه مردم ایشان را قبول داشتند و این آبرومندی باعث شد ایشان در کارهای بزرگ موفق شود.

وی در پایان اشاره‌ای به وضعیت منطقه کرد و گفت: ما در غرب‌شناسی از یک دورانی به نام دوران استعمار یاد می‌کنیم اما غربی‌ها طوری وانمود می‌کنند انگار غرب امروز با غرب قرن هفدهم فرق کرده و دیگر استعمارگری نمی‌کند. بنده همیشه از خودم می‌پرسم چه اتفاقی در دنیای غرب افتاده که باور کنیم غرب امروز متفاوت از قرن هفدهم و هجدهم است؟ بنده عرض می‌کنم هیچ اتفاقی نیفتاده است. از نظر فکری و اصولی اتفاقی نیفتاده که غرب تازه‌ای ساخته شود. آنچه شما می‌بینید روکشی بر همان روحیه استعماری است که در گذشته وجود داشت. آنچه امروز در غزه و فلسطین می‌بینید، باطن غرب است که ظاهر شده است.

تأسیس دانشگاه بدون استفاده از بودجه دولتی

در ادامه نشست مصطفی کواکبیان، نماینده ادوار مجلس اظهار کرد: اولین ویژگی ایشان ابتکاری است که در تأسیس دانشگاه امام صادق(ع) به خرج داده و تلفیقی بین علوم حوزوی و دانشگاهی انجام دادند که بی‌نظیر بود. ایشان بدون اتکا به بودجه‌های دولتی این کار را کرد و این نکته مهمی است. الآن برخی مراکز چقدر بودجه می‌گیرند ولی ایشان بدون اتکا به بودجه دولتی این کار را کرد.

وی افزود: ایشان برای همه افراد در جایگاه پدر بودند و اعتقادشان این بود روحانیت نباید حزبی بشود لذا فراحزبی عمل می‌کردند و می‌خواستند برای همه در جایگاه پدر باشند. نکته بعدی اینکه حقیقتاً ایشان سیاست اخلاقی را به کار می‌گرفتند، نه اخلاق سیاسی. من نمونه‌ای ندارم که در زندگی‌شان خارج از اخلاق و اخلاص کاری صورت داده باشند. نکته بعد اینکه ایشان یک بزرگ‌منشی خاصی داشتند و اهل آسان‌گیری بودند.

آیت‌الله مهدوی کنی نظام آموزش عالی را به چالش کشید

در این نشست اصغر افتخاری، رئیس دانشگاه امام صادق(ع) اظهار کرد: آیت‌الله مهدوی کنی راهبر و سیاست‌گذار در حوزه آموزش عالی کشور بود و دانشگاه امام صادق(ع) طرح عملیاتی بود که ایشان برای راهبری آموزش عالی در کشور پیشنهاد داد. ایشان می‌گفت باید کسانی اینجا بیایند که مبنا را تربیت بگذارند و آموزش و پژوهش در نظرشان از ارکان انسان مهذّب باشد؛ یعنی انسان عالم و مدیر و مدبری می‌خواهیم که اولی و بالذات تربیت شده باشد. 

وی افزود: ایشان نظام آموزش عالی را به چالش کشید و نظام جدیدی بنا گذاشت که از تربیت شروع می‌کرد. در دهه شصت تمام نظامات آموزشی این دانشگاه تابع نظام تربیتی بود. الآن هم که چند دهه گذشته، هنوز این الگو شایسته تأمل است و باید نقد و ارزیابی بشود تا ظرفیت‌های آن پیدا شود. اگر می‌خواهیم جمهوری اسلامی رشد و شکوفایی داشته باشد، هرچقدر برای تربیت کم وقت بگذاریم ضرر کردیم. این خلاصه ایده‌ای بود که در تعامل چندساله با ایشان دریافت کردم.