حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه؛ دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، شامگاه هفتم آذرماه در همایش فلسفه فرهنگ با تاکید بر دیدگاه مقام معظم رهبری که از سوی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی برگزار شد به طرح این پرسش پرداخت که آیا دستاوردهای شورای عالی انقلاب فرهنگی(ساختار و برنامه‌ها و ...) که وارد عمر ۴۵ ساله خود شده است منطبق با منویات امامین انقلاب و فلسفه فرهنگ ایشان بوده است یا خیر؟ گفت: یکی از کارهای شورای عالی انقلاب فرهنگی، نوشتن اسنادی از جمله در حوزه علم مانند اسناد دانشگاه اسلامی و موسیقی و صنایع دستی و سینما و هنرهای نمایشی و ...است که برخی مصوب شده و برخی در دست تصویب است؛ فعالیت دیگر هم ساختارسازی است مانند جهاد دانشگاهی یا معاونت علمی ریاست جمهوری و ...؛ دانشگاه تربیت مدرس و انتشارات سمت همچنین تصویب ایجاد یکسری سازمان و بنیادهایی که با پیشنهاد بیوت مراجع و... تصویب شده است. 

خسروپناه با بیان اینکه راهبری برخی مجموعه‌ها و نظارت از دیگر فعالیت‌های شورا است، تصریح کرد: این شورا نظارت‌هایی بر اسناد و فعالیت‌های خود داشته است و اینکه چرا فلان سند دنبال نشده است یا شده، و فعالیت مهمتر هم بحث رصد و شناخت مسائل کشور است که عمدتا کارهای رصدی انجام شده است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه فلسفه فرهنگ، چیستی فرهنگ و ارکان و ابعاد آن است، گفت: چگونگی فرهنگ باید در جامعه‌شناسی و روان‌شناسی فرهنگ پرداخته شود؛ حضرت آقا به هر دو مقوله توجه کرده‌اند و مباحث چگونگی تفصیل بیشتری هم دارد؛ بهترین روش برای فهم نظریات رهبری توجه به روش است یعنی گزینشی و التقاطی به سخنان حضرت آقا توجه نکنیم. ایشان فرموده است فرهنگ نظامی از قواعد و نقش‌های اجتماعی و ... است یعنی ایمان و باور، سنت و آرمان، علم و زبان و دین و ادبیات و هنر و معاشرت و ... از منظر ایشان جزء حوزه فرهنگ است. 

تعریف فرهنگ

خسروپناه بیان کرد: به این معنا منشا فرهنگ از دیدگاه ایشان بخشی از فرهنگ جوشش نسل گذشته و نسل حاضر و بخشی هم ثمره تلاش نسل حاضر است یعنی الزاما فرهنگ پیوند با سنت گذشته ندارد و بخشی هم نوظهور است؛ فرهنگ ما از غرب و اسلام و ایرانیت و حتی در حوزه طب سنتی از فرهنگ هند و چین و یونان و ... اثر گرفته‌ایم. بنابراین در فرهنگ و علم و ... از گذشته خودمان و دیگران استفاده می‌کنیم ولی از ثمره تلاش نسل حاضر هم اثر می‌گیریم لذا از منظر ایشان فرهنگ ستون فقرات حیات و هویت ملت و شناسنامه ملت و منشا تحولات مثبت و منفی و انحطاط و شکوفایی یک ملت است.

وی با بیان اینکه «ما می‌توانیم» و عدم تسلیم شدن در برابر دشمن، اینکه مرجعیت علمی را بپذیریم، انضباط علمی و نوآوری علمی و ... هم عناصر فرهنگی از منظر ایشان است، گفت: بصیرت، امنیت سیاسی و ساختاسازی و ... هم جزء راه‌های مقابله با تهدیدات است؛ رهبری به چیستی فرهنگ فارغ از ادبیات خاص توجه کرده و به بنیادهای انسان‌شناسی و هستسی‌شناسی آن هم پرداخته است؛ در بحث چگونگی فرهنگ سخن مهم ایشان بازسازی انقلابی ساختار فرهنگی یا همان ذهنیت مردم است و معتقدند که شورا باید شان قرارگاهی پیدا کند تا بتواند ذهنیت عموم مردم را بازسازی انقلابی بکند. 

خسروپناه تصریح کرد: شورای عالی انقلاب فرهنگی که نقشه مهندسی فرهنگی نوشته است آیا از قبل نظریه فرهنگ و منظومه فکری امامین انقلاب را استخراج کرده و بعد وارد این عرصه شده است؟ بنده معتقدم تفصیلا خیر. اعضای شورا با زیست جهان منظومه فکری آقا اشنا هستند و با علم اجمالی نقشه را نوشته‌اند ولی متاسفانه ما سند کلانی از سیاست‌های فرهنگی مدنظر آقا نداریم. شورای عالی انقلاب فرهنگی باید سیاست‌های معطوف به اجرا بنویسد نه کلان ولی این سیاست کلان هم نوشته نشده است. البته اخیرا متنی را تهیه کرده و به مجمع تشخیص ملحت ارائه کرده‌ایم.

بازنگری در نقشه مهندسی فرهنگ

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، بیان کرد: می‌توانم اعتراف کنم که به نظر بنده اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی با علم اجمالی و برخی با علم تفصیلی نقشه فرهنگی را کار کرده‌اند و نمی‌توان گفت با جهل مطلق نسبت به نظرات آقا تدوین این اسناد انجام شده است البته بهتر بود ابتدا نظریه فرهنگی را استخراج کرده بودند تا کار دقیق‌تر شود لذا نقشه مهندسی فرهنگی نیازمند بازنگری است.

خسروپناه با بیان اینکه برای نوشتن سند موسیقی و هنرهای تجسمی و ... ابتدا سخنان رهبری مورد توجه قرار گرفته است و بعد سند نوشته شده و یا نوشته خواهد شد، گفت: البته تاکید می‌کنم شورا از حضرت آقا الگو گرفته و چون رهبری به ساختارسازی توجه داشتند این شورا هم اهتمام داشتند، البته ما در اثربخشی اسناد فرهنگی توفیق کمتری نسبت به عرصه علمی داشتیم زیرا در ساختارسازی موفق نبودیم و ساختارهای از قبل وجود داشته است لذا ساختار مبتنی بر سند مؤثر تر است.

وی افزود: الان ساختار متناسب با سند حجاب وجود ندارد به همین دلیل هم موفق نیستیم؛ ساختار فرهنگی که آقا فرمود باید بازسای انقلابی شود یعنی ساختارهای قرارگاهی هم در راستای آن فعال شوند. ما هیچ متفکری نداریم که به اندازه رهبری در باب فرهنگ سخن داشته باشند و قطعا نظریه فرهنگی دارند ولی به جامعه‌شناسی فرهنگ هم توجه وجود دارد. البته به تعبیر آقا فرهنگ مقوله بسیار پیچیده است و خم رنگرزی هم نیستک که یک شبه کارها انجام شود لذا ادبیات بی‌ادبانه نداشته باشیم و فعالیت‌ها را نادیده نگیریم. زحمات زیادی کشیده می‌شود ولی کار هم سنگین است.