به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، در ابتدای این نشست که با حضور دکتر منوچهر اکبری، دکتر محمدرضا سنگری، دکتر قربان ولیئی و سیداکبر میرجعفری و با ذکر یاد و خاطره ای از قیصر امین پور برگزار شد، دکتر سنگری، مدیر حلقه تخصصی شعر پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پس از ارائه گزارشی از دو میزگرد قبلی با موضوعات «هستی و چیستی شعر انقلاب اسلامی» و «ویژگی های شعر انقلاب اسلامی»، به طرح سؤالاتی پیرامون موضوع جلسه پرداخت و ضمن پرسش از نو بودن و نوآوری، گفت: آیا شعر انقلاب اسلامی تنها در ساحت محتوا صاحب نوآوری بوده یا در زمینه فرم نیز به نوآوری دست یافته است؟
در ادامه جلسه، دکتر منوچهر اکبری، از اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران، طرح مفاهیم و موضوعاتی چون آزادی، آزادگی، مبارزه با استعمار، مقابله با استکبار، همدردی با سایر ملل، ایثار و شهادت، حق جویی، انتظارو دفاع از مظلومین را از جمله درون مایه های جدیدی دانست که با انقلاب اسلامی وارد فضای شعر شد.
اکبری همچنین به نوآوری های شعر انقلاب اسلامی در حوزه شکل و قالب اشاره کرد و گفت: با توجه به شرایط انقلاب و به ویژه جنگ و تغییر شرایط و عرف و سنت جامعه و همچنین به پشتوانه شورجوانی و نوجویی ذاتی شاعران انقلاب، روابط کلیشه ای و سنتی دیروز در هم شکسته است و تعاریف و اصول پیشینیان دستخوش تغییر شده است.
سخنران بعدی این نشست دکتر قربان ولیئی بود. وی با اشاره به ارتباطات اندام وار و ارگانیک شعر، گفت: زمانی که نوآوری و نوگرایی در کلیت یک اثر ادبی متجلی می شود، می توان زیبایی را درک کرد. وی تحلیل زیبایی را در اشعاری که از بعد هنری متعالی تری برخوردارند، سخت تر و غیر قابل تشخیص تر خواند و گفت: هیچ گاه نمی توان دلایل زیبایی را در شاهکار های ادبی تحلیل و موشکافی کرد. ولیئی در ادامه با اشاره به زمینه های نوشدن شعر انقلاب اسلامی، آن را در تحولاتی که از سال های پیش از 57 در حال شکل گیری بود، جستجو کرد و بخشی از تلاش های شاعرانی چون نیستانی، بهبهانی، شفق، منزوی و... را زمینه ساز ظهور و بروز قالبِ غالب در دهه اول انقلاب اسلامی معرفی نمود.
وی گفت: تلاش اصلی نیما یوشیج در نوآوری، نو شدن نگاه انسان بود که تغییر افاعیل عروضی تنها جلوه ای از آن است. در نتیجه تغییر ماهوی غزل در شعر انقلاب اسلامی از نتایج تحولی بود که در شعر معاصر ایجاد شد. ولیئی ورود مضامین مختلف به قالب غزل و توسعه کارکردهای آن و همچنین احیای قالب های گذشته شعر فارسی را از جمله نوآوری ها و تحولات شعر انقلاب اسلامی ارزیابی کرد.
در ادامه نشست «نوآوری و شعر انقلاب اسلامی» سیداکبر میرجعفری، با تأکید بر ضرورت بررسی چیستی نوآوری و نو بودن گفت: در ابتدا باید تعاریفمان را مشخص نماییم و ببینیم ادبیات انقلاب اسلامی بر ادب فارسی چه افزوده است. وی پاسخ به این سؤال را پاسخی به نوآوری های شعر انقلاب اسلامی دانست و گفت: شعر واقعی شعری است که نتوان آن را از بدنه ادبیات جدا کرد و با جدا کردن آن در ادبیات کاستی ای ایجاد شود. او در تشریح این نکته، دلیل این امر را نوآوری های شعر و دستاوردهای تازه آن دانست که به داشته های پیشین ادبیات افزوده گردیده است.پس از سخنان میرجعفری، دکتر سنگری با اشاره به گفته های وی درخصوص لزوم حصول شگفتی از شعر، در تکمیل این سخن گفت: شعر باید پس از ایجاد شگفتی، مخاطب را به شیفتگی برساند و در ادامه او را به شکفتگی وابدارد.او این امر را دلیلی بر توفیق یک شعر دانست.
سنگری همچنین شعر انقلاب اسلامی را شعری دانست که رو به جلوست اما از گذشته نگسسته و با آن که ریشه در گذشته دارد، در گذشته متوقف نشده است. سپس دکتر ولیئی با اشاره به رویکرد کلی انقلاب اسلامی و احیای سنت ها در این انقلاب، شعر انقلاب اسلامی را نیز جدا از آن ندانست و گفت: شعرانقلاب نیز به همین دلیل به احیای قالب های کلاسیک پرداخته است ومهم ترین تجلی آن در شکل سنتی بوده است.
وی تحلیل تغییر جریان زبانی و صوری شعر را در راستای تغییر جریان سیاسی، نیازمند تحلیل دانست و گفت: صرف نظر از احیای قالب های گذشته و حمل بارهای تازه بر دوش آن ها، شعر انقلاب در حیطه بازگشت به بیان حالات معنوی و عرفانی نیز قابل توجه است و می توان در بوران حوادث شاهد لطافت های روحی شاعران و درآمیختن ساحت های مختلف در شعر آن ها باشیم.در ادامه، میرجعفری با اشاره به اینکه در انقلاب اسلامی، به مقتضیات زمانه اتفاقاتی افتاده است، شعر انقلاب اسلامی را به نوعی پاسخ به این مقتضیات دانست.وی همچنین از ضرورت روشن ساختن معنای شعر انقلاب اسلامی سخن گفت و از کارشناسان دیگر پرسید تا چه زمانی و تا چه حیطه ای را باید شعر انقلاب اسلامی خواند؟
در ادامه جلسه، دکتر سنگری در پاسخ به این سؤال، شعر انقلاب اسلامی را شعر باورها و نگرش های انقلاب اسلامی معرفی کرد و گفت: این شعر منحصر در مشخصه ها و نشانه های آشکار انقلابی نیست و حتی می تواند اشعار اجتماعی، آیینی و حتی عاشقانه را نیز در بربگیرد و در ادامه با ذکر یک مثال از شعر عاشقانه قیصر امین پور، کلیت نگاه قیصر را در این شعر از جنس گفتمان انقلاب اسلامی دانست و آن شعر را متعلق به انقلاب اسلامی خواند.