برای آشنایی بیشتر با این مقوله و کسب مهارتهای لازم گفتگویی با دکتر عاطفه سلطانی فر، فوق تخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام داده ایم که شما را به خواندن آن فرا می خوانیم.
*در ابتدا خودباوری را تعریف کنید؟
**خودباوری یعنی اینکه فرد نسبت به خود چه احساسی دارد و آیا خود را انسان ارزشمندی می داند یا نه. خودباوری به دو عامل بستگی دارد. نخست اینکه درباره جنبه هایی از وجود خود که مهم هستند چطور قضاوت می کند و دوم اینکه بین خود واقعی و خود ایده آل که در ذهن دارد چقدر هماهنگی وجود دارد. مثلاً زمانی که ایده آل ذهنش این است که باید شاگرد اول باشد یا در فلان رشته ورزشی قهرمان شود، اما در واقعیت دانش آموز متوسطی است، در واقع این ناهماهنگی باعث می شود اعتماد به نفس کم شود. موفقیت فرد در زمینه های مختلف اجتماعی، تحصیلی و فعالیتهای ورزشی می توانند اجزای اعتماد به نفس باشند.
*اهمیت خودباوری تا چه اندازه است؟
**خودباوری از این جهت اهمیت دارد که فرد خود را شایسته دوست داشته شدن از سوی دیگران می بیند و برای خود ارزش قائل می شود که به او اهمیت بدهند. این احساس به او کمک می کند نقاط قوت و ضعف خود را بشناسد. کسانی که اعتماد به نفس بالایی دارند، نسبت به نقاط ضعف خود دیدگاه واقعی دارند، راحت تر با موقعیتهای زندگی کنار می آیند، در عین حال که نقاط قوت خود را ارزشمند می دانند و به آنها بها می دهند و سعی می کنند ضعفهای خود را جبران کنند. آنها می توانند مهارتهای اجتماعی را بهتر کسب کنند و ارتباط خوبی با همسالان و جامعه برقرار می کنند و همچنین در محیط های اجتماعی و خانوادگی و در روبه رو شدن با مسائل مختلف انطباق بیشتری دارند.
*خودباوری چگونه شکل می گیرد؟
**خودباوری بتدریج و از دوران کودکی در حدود 3 تا 5 سالگی شکل می گیرد و به اینکه دنیای پیرامون کودک چگونه است و پدر و مادر چطور با او رفتار می کنند بستگی دارد. در این زمان واکنشهای والدین و مراقبان در شکل گیری خودباوری بسیار مهم و تاثیرگذار است، زیرا آنها می توانند اعتماد به نفس مثبت را تسهیل کنند.
*برای اینکه بچه ها به خودباوری واقع بینانه برسند چه باید بکنیم؟
**در این زمینه توجه به 6 اصل، بسیار مهم به نظر می رسد
اصل اول: والدین باید محبت و عشق بدون قید و شرط را به فرزند هدیه کنند. کودکان در تعامل با پدر و مادر درک می کنند که آیا ارزشمند و مورد پذیرش هستند. این محبت به صورتهای مختلفی نشان داده می شود؛ مثلاً والدین زمانهای مناسبی را با بچه صرف کنند. در این مدت با کلام و تعاملات به او نشان دهند او را دوست دارند، چقدر برای آنها عزیز است و اینکه هر فرزند ویژگی های خاصی دارد که با هیچ کس دیگر قابل مقایسه نیست. دوست داشتن شرطی این احساس را به کودک می دهد که او آن قدر ارزش ندارد که همیشه دوستش داشته باشند.
وقتی مادر به فرزندش می گوید: حالا که نمره کم گرفته ای من دیگه مامانت نیستم یا دیگه دوستت ندارم، این حس به او القا می شود که من فقط در صورتی که شاگرد اول باشم دوست داشته می شوم. در چنین مواردی پدر و مادر باید بگویند تو همیشه برای ما عزیز هستی، اما از این کار تو ناراحتیم. به او بگوییم: همه شخصیت کودک همیشه دوست داشتنی است و تنها برخی رفتارهای او نامطلوب است.
اصل دوم: والدین باید به موفقیتها و توانایی های کودک توجه کرده وآنها را به او یادآوری کنند. در این صورت متوجه می شود چقدر ویژگی های مثبت دارد و تشویق می شود که این نکات مثبت را بیشتر کند. نباید منتظر باشیم که حتما فرزند ما کار شگفت انگیزی انجام دهد تا تشویق شود؛ بلکه موفقیتهای هر چند کوچک هم باید مورد تایید و تشویق باشد. انتظار نداشته باشیم که همه کارهایش بی عیب و نقص باشد، چون در غیر این صورت به او استرس وارد می شود. هر موفقیت او را حتما به زبان بیاورید، زیرا سبب می شود انگیزه او برای انجام کارهای خوب بیشتر شود. حتی اگر این کار خوب انجام تکالیف مدرسه پیش از تماشای تلویزیون و یا خوشرفتاری با برادر کوچکترش باشد.
اصل سوم: خوب است پدر و مادر گاهی فرصتهایی را به وجود آورند تا کودک موفقیت را تجربه کند. گرچه والدین همیشه نمی توانند فرزندشان را از شکست و ناکامی ها حفظ کنند، اما ایجاد همین موقعیتهای کوچک می تواند زمینه ای باشد تا به این بهانه او را تشویق کرد. نقاط قوت او را تقویت کنیم و به او اجازه دهیم احساس پیروزی را در جنبه های مختلف زندگی تجربه کند.
بویژه این موضوع برای بچه هایی که مشکلاتی مانند اختلال یادگیری دارند اهمیت بیشتری پیدا می کند. اگر این بچه ها در دیکته یا ریاضی ضعیف هستند و توانایی خوبی در ورزش دارند می توان آنها را در کلاسهای ورزشی ثبت نام کرد تا از طریق موفقیت در این زمینه کمک کنیم تا اعتماد به نفسشان تقویت شود.
اصل چهارم: به هر کدام از فرزندانمان بگوییم او منحصر به فرد است و ویژگی های خاصی دارد. هیچ وقت بچه ها را با هم مقایسه نکنیم و موفقیتهای هر کدام را به رخ یکدیگر نکشیم. انتظار نداشته باشیم که فرزندمان مانند بچه های دیگر باشد و به او بگوییم همان طورکه هست دوستش داریم. یادمان باشد وقتی درباره ویژگی های منحصر به فرد صحبت می کنیم به کودک برچسب نزنیم. مثلاً نگوییم تو خجالتی هستی یا خیلی پرحرفی؛ بلکه سعی کنیم ویژگی های رفتاری او را توصیف کنیم. کودک باید متوجه شود ویژگیهای جسمانی، رفتاری و شخصیتی خاصی دارد که باعث می شود هر فرد انسان خاصی باشد و والدین هم به همین خاطر او را دوست دارند.
اصل پنجم: دیدگاه واقع بینانه از اعتماد به نفس را در بچه ها به وجود آوریم تا در صورت رویارویی با شکست و ناکامی بتواند با آن انطباق برقرار کند. هیچ کس نیست که در همه زمینه ها موفق باشد، پس زمانی که فرزندمان با مشکلی روبه رو شد به او بگوییم تو می توانی از پس آن بربیایی فقط کافی است پشتکار داشته باشی، خوب فکرکنی و راه حل مناسب را پیدا کنی. از او حمایت کنیم تا ناامید نشود و راه های خوبی را در زندگی در پیش بگیرد. در این صورت می تواند در آینده انسان مثبتی باشد و در برابر مشکلات عقب نشینی نکند. همچنین توجه داشته باشید که خودباوری کاذب پیدا نکند و دیدگاه بیش از حد مثبت نسبت به خود نداشته باشد، چون در این صورت تحمل پذیرش شکست ها و حل آنها را نخواهد داشت.
اصل ششم: با رفتارهای خودمان به بچه ها بیاموزیم که نسبت به خود دیدگاه مثبت داشته باشند. والدینی که همواره گلایه و شکایت می کنند، توانایی های خود را نادیده می گیرند و نسبت به خود تصورخوبی ندارند، الگوهای مناسبی برای ایجاد خودباوری در فرزندانشان نیستند. باید به آنها یاد بدهیم که خوشبین باشند و توانایی های خود را برزبان بیاورند و در عین حال در زمان بروزمشکل با پشتکار و اراده راه حل مناسب را پیدا کنند. در این صورت این پیام به فرزند داده می شود که به شرط پشتکار و ناامید نشدن می تواند موفق شود.
همه این اصول به کودک کمک می کند به خودباوری برسد، انسان موفقی شود و از توانایی هایش استفاده کند.
*اگر فرزندمان اعتماد به نفس پایینی داشته باشد چه مسائلی برایش پیش می آید؟
**کسانی که اعتماد به نفس پایینی دارند بیشتر دچار مشکلات اجتماعی می شوند، در مواجهه با سختی ها خیلی زود ناامید می شوند، پشتکار کافی برای رسیدن به هدف ندارند و احتمال بروز مشکلات رفتاری و هیجانی در آنها بیشتر است. بنابراین ارزش دارد که وقت و انرژی بگذاریم تا خودباوری بچه ها تقویت شود.
با فرزندمان صحبت کنیم تا جنبه هایی از خود را که کمتر می بیند پیدا کند و دیدگاه واقعی نسبت به جنبه های واقعی شخصیت خود داشته باشد. همچنین اگر دیدگاه ما کمال گرایانه و ایده آل گرایانه باشد مانند اینکه همیشه شاگرد اول باشد، از آنجا که انتظارات ما همیشه برآورده نمی شود خود واقعی او از خود ایده آل کمتر می شود و همین موضوع، موجب کم شدن اعتماد به نفس می شود.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
مصرف ویتامین ها تا چه اندازه مناسب است

یکی از مشکلات مصرف فراوان ویتامین ها به صورت قرص و دارو، وابسته شدن بدن به مقدار بالایی از این ویتامین هاست که موجب می شود، عوارض کمبود آنها در بدن حتی در صورت مصرف معمولی ظاهر شود. ویتامینهای مهم بدن که کمبود یا زیاده روی در مصرف آنها سبب عوارض منفی در بدن می شوند، عبارتند از:
1- ویتامین A: نقش های مهم در بدن: بالا بودن قدرت دید شبانه، تشخیص رنگها، سلامت پوست، تأمین رشد و ترمیم بافت و تکامل استخوان.
*منابع مهم ویتامین A: جگر، میوه ها، سبزی های زردرنگ، زرده تخم مرغ، کره، سبزی های برگی، ماهی و روغن کبد ماهی
*عوارض کمبود: شب کوری، خشک و زبرشدن پوست و چشم، اختلال در رشد.
*عوارض زیاده روی در مصرف: سردرد، درد استخوان و مفاصل، ریزش مو، ضعف و خستگی شدید، رشد غیرعادی، نارسایی کبدی.
2- ویتامین B: نقش های مهم: جذب کلسیم از روده، استحکام استخوان و دندان.
منابع مهم: شیرغنی شده، روغن کبد ماهی، کره، زرده تخم مرغ، عوارض کمبود: راشتیسم در کودکان، پوکی استخوان در بزرگسالان، ضعف عضلانی. زیاده روی در مصرف: رسوب کلسیم در بافت ها، تهوع و استفراغ، کاهش اشتها، بالا رفتن کلسترول خون.
3- ویتامین E: نقش های مهم: آنتی اکسیدان (جلوگیری از اکسایش و تجزیه روغن ها توسط اکسیژن، تشکیل بافت عضلانی، سلامت گلبول های قرمز خون).
منابع مهم: روغن های گیاهی، آرد کامل غلات، جوانه گندم، لوبیا، سویا، جوانه ها و آجیل ها.
عوارض کمبود: تخریب گلبول های قرمز خون، صدمه به سیستم عصبی. زیاده روی در مصرف: سردرد، تیره شدن دید، کهیر.
4- ویتامین K: نقش مهم: انعقاد خون. منابع مهم: سبزی های برگی، کلم، گل کلم و لوبیا و سویا. عوارض کمبود: اختلال در انعقاد خون، خون ریزی.
5- ویتامینB1(یتامین): نقش های مهم، سوخت و ساز کربوهیدراتها برای تولید انرژی، رشد و ترمیم بافت به ویژه بافت عصبی، قلب و عضلات. منابع مهم: آرد کامل غلات و نان کامل، محمرد جوانه گندم، جگر، حبوبات. عوارض کمبود: بری بری، ضعف عضلانی، گیجی، بزرگ شدن قلب، بی اشتهایی.
*ویتامین B2(ریبوفلاوین): نقش های مهم: سوخت و ساز کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها برای تولید انرژی، رشد و ترمیم بافت. منابع مهم: جگر، لبنیات، تخم مرغ، آرد کامل غلات و نان کامل و ماهی. عوار ض کمبود: ترک خوردن اطراف لب ها و گوشه دهان، حساس شدن نسبت به نور.
*ویتامین B3(نیاسین): نقش های مهم، سوخت و ساز کربوهیدرات ها، پروتئین ها و چربی ها.
منابع مهم: جگر، آرد کامل غلات و نان کامل، مخمر، بادام زمینی. عوارض کمبود: پلاگر و تغییر رنگ پوست، گیجی و ابهام، بزرگ شدن زبان، حساسیت درماتیت، اسهال و بی اشتهایی.
زیاده روی در مصرف: خارش و قرمز شدن پوست، نامنظم شدن ضربان قلب، بالا رفتن قند خون
*ویتامین B6(پیریدوکسین): نقش های مهم: سوخت و ساز پروتئین، چربی، ساختن گلبولهای قرمز خون. منابع مهم: آرد کامل غلات، میوه ها، دانه ها، آجیل ها. عوارض کمبود: عوارض پوستی مانند درماتیت، اگزما، سرگیجه، زخم دهان و روی لب ها و زبان فاکم خونی، بی حسی و تشنج.
زیاده روی در مصرف: اختلال در سیستم عصبی، عادات و وابسته شدن به دزهای بالا ظاهر شدن عوارض کمبود حتی در دزهای عادی.
*ویتامین B12: نقش های مهم: سوخت و ساز کربوهیدرات ها، پروتئین ها، چربی ها اسیدهای نوکلئیک (8DN، RNA) ساخت گلبولهای قرمز خون. عوارض کمبود: کم خونی، سرخ شدن زبان، حساس شدن، گیجی و افسردگی.
*ویتامین C: نقش های مهم: ساخت کلاژن (ماده ای که در بافت پیوندی به کار می رود) تشکیل بافت پیوندی پوست و عضلات، جلوگیری از تجزیه ویتامین های A و E، یتامین و ریبوفلاوین به وسیله اکسیژن. منابع مهم: مرکبات، سبزی ها و سیب زمینی. عوارض کمبود: خون ریزی از لثه ها، مختل شدن انعقاد خون و ترمیم زخم، کاهش وزن، ضعف، حساس شدن.
زیاده روی در مصرف: عادت کردن و وابسته شدن به دزهای بالا، ظاهر شدن عوارض کمبود حتی در دزهای عاید.
*استفاده و مصرف ویتامین ها اگر همراه با مواد غذایی و با داشتن یک رژیم سالم غذایی باشد بسیار بهتر و مناسب تر از مصرف قرص و مکملهای دارویی می باشد، اما در صورت لزوم فقط باید، تجویز پزشک و با تأیید دز مصرفی آن صورت گیرد تا عوارضی به دنبال نداشته باشد.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
3 راهکار رفع مشکلات دندان

کلسیم بیشتر مصرف کنید. هر فرد بالغ باید دست کم 500 میلی گرم کلسیم در روز مصرف کند تا دندانهای قوی داشته باشد.
- از رژیمهای سخت پرهیز کنید. هرچند رژیم گرفتن به لاغر شدن و کاهش وزن کمک می کند، اما اگر رژیمهای سخت بگیرید و طولانی مدت گرسنه بمانید، بزاق کمتری در دهان تولید می شود. بزاق دهان، خاصیت ضد باکتریایی دارد بنابراین هرچه کمتر تولید شود، رشد باکتریهای مضر در دهان افزایش می یابد.
- مراقب میوه های مرکبات و آب آنها باشید. هرچند این میوه ها سرشار از ویتامین C هستند، اما اسید آنها می تواند به مینای دندان آسیب برساند. بنابراین توصیه می شود آب میوه های مرکبات را با «نی» بنوشید یا اینکه دست کم 30 دقیقه پس از خوردن میوه های مرکبات دهان خود را نشویید تا در این فرصت بزاق دهان تولید شود و اسید میوه را بشوید.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
چرا زنان بیش از مردان نابینا می شوند؟

بر اساس اعلام مرکز تحقیقات چشم دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در بسیاری از جوامع طول عمر زنان بیشتر از مردان است و در برابر خطر بالاتری از نظر بیماریهای مرتبط با سن مانند گلوکوم (آب سیاه) و تحلیل ماکولا به علت کهولت سن قرار دارند.
همچنین زنان و دختران بیشتر در معرض ابتلا به برخی بیماریها از جمله کاتاراکت و تراخم قرار می گیرند.
از سوی دیگر زنان بیشتر زمانی به درمان اقدام می کنند که بینایی شان را از دست داده اند که در این شرایط با محدودیت ها و موانع بیشتری مواجه می شوند.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
درمان آلزایمر به کمک خوراکی ها

سیب، دشمن آلزایمر است، روشهای بسیاری پیشنهاد شده تا روند ابتلا به بیماری کاهش یابد و شاید مفید ترین و سودمند ترین این روشها، رژیم غذایی مناسب و کنترل شده برای سالمندان باشد.عامل اصلی ایجاد آلزایمر، رادیکالهای آزاد اکسید کننده هستند که با افزایش سن بیشتر تولید می شوند.اگر می خواهید جلو تولید آنهار ا بگیرید یا تولید آنها را به حداقل برسانید، روزی دو تا سه لیوان آب سیب و یا سه تا چهار عدد سیب میل کنید. مطمئن باشید ضرر نمی کنید.زردچوبه نیزدر درمان و پیشگیری از بیماری آلزایمر موثر است. محققان دریافتند، زردچوبه یا رنگ دانه زرد موجود در ادویه کاری پروتئین بتاامیلیوئید را در مغز موشها تجزیه و از رسوب این پروتئین که سبب تخریب بافت مغز می شود جلوگیری می کند.
محققان معتقدند زردچوبه بیش از هر داروی دیگری در پیشگیری از تشکیل توده پروتئینی مؤثر است.

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
قند، سم سپید

پایگاه اینترنتی «لیواستنرانگ» در مقاله ای به تشریح مهمترین مضرات مصرف قند بویژه قندهای ساده و فراوری شده پرداخته است.
براساس یافته های ارایه شده در این مقاله، قندهای ساده می توانند سیستم ایمنی بدن را تضعیف کرده و یا حتی از کار بیندازند. بررسی ها نشان می دهد پس از هر بار مصرف محصولات حاوی قند، گلبولهای سفید بدن از فعالیت باز می ایستند و بین دو تا پنج ساعت بدن کاملاً آماده آلوده شدن به هر نوع ویروس یا باکتری خواهد بود.مصرف این نوع قند، تعادل مواد معدنی بدن را به هم می زند. قند، فاقد ویتامین، مواد معدنی و فیبر خوراکی است. در واقع قند یک ماده زائد است که بدن انسان قادر به هضم و جذب آن نیست، از این رو برای اینکه ساختار مولکولی قند شکسته شود بدن مجبور است از مواد معدنی محلول موجود در بدن استفاده کند تا بتواند قند وارد شده به داخل بدن را هضم کند.