امروز «سرطان» یکی از معضلات بهداشتی جهان شناخته شده و همه ساله در سراسر دنیا هزینه‌های بسیاری صرف تحقیقات آن می‌شود و از بهترین دلایل مرگ و میر در جهان به شمار می‌آید، این درحالی است که سومین علت مرگ و میر در کشور ما نیز «سرطان» است.

متأسفانه شیوه غلط زندگی سبب شده سرطانها به عنوان یک مشکل بهداشتی جدی در سطح جهان مطرح و رشد صعودی آمار مبتلایان به طور نگران کننده‌ای مشاهده گردد. پایین آمدن سن شیوع برخی سرطانها از جمله «سرطان پستان» در دختران و خانمهای جوان نیز معضل دیگری است که سازمانهای بهداشتی و تحقیقاتی در مورد آن هشدار داده‌اند. به طوری که براساس آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO) پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ میلادی موارد جدید بیماران سرطانی به ۱۵ میلیون نفر در جهان برسد.  نظر به اهمیت این موضوع و به مناسبت هفته مبارزه با سرطان با دکتر منیره جهانیان جراح و متخصص زنان و استاد دانشگاه به گفت‌وگو نشستیم تا با راه‌های پیشگیری، تشخیص زودهنگام و علل بروز سرطان پستان بیشتر آشنا شویم.

  تومورهای خوش خیم

دکتر جهانیان ابتدا درباره انواع تومورهای پستان توضیح داده می‌گوید: تومورهای پستان دو نوع خوش خیم و بد خیم دارد. تومورهای خوش خیم معمولاً خودبه‌خود از بین می‌روند و اگر بیرون آورده نشوند عود نمی‌کنند. خوشبختانه این نوع تومورها به بافتهای مجاور و دیگر اعضای بدن نیز انتشار نمی‌یابند.

از جمله تومورهای خوش خیم می‌توان به تغییرات «فیبروکیستیک» که در اثر واکنش شدید بافت پستان به تغییرات سطح هورمونهای تخمدان ایجاد می‌شود و در زنان ۲۰ تا ۵۰ ساله (سن باروری) بیشتر دیده می‌شود، اشاره کرد.

 شایعترین علامت این نوع تومور درد دوره‌ای در مرحله قبل از پریود (قاعدگی) که معمولاً دو طرفه است می‌باشد وتغییرات اندازه، ظهور و محوشدن ناگهانی توده‌های متعدد از دیگر نشانه‌های بیماری است.

 نوع دیگر تومورهای خوش خیم پستان که شایع است «فیبرو آدنوم» می‌باشد و در تمام گروه‌های سنی ایجاد می شود، ولی در زنان ۲۰ تا ۳۵ ساله بیشتر بروز می‌کند و در لمس توده سفت با حدود صاف و مشخص احساس می‌شود. این توده‌ها متحرک و ۲ تا ۳ سانتی‌متر قطر دارد و خوش خیم است و نیاز به درمان ندارد.

  تومورهای بدخیم

وی با بیان این مطلب که سرطان پستان شایعترین سرطان در زنان است و از هر ۹ نفر یک نفر به آن مبتلا می‌شود به تومورهای بدخیم یا سرطان پستان اشاره و خاطرنشان می‌کند: این تومورها مانند سایر سرطانها از یک سلول شروع شده و به سرعت رشد و تکثیر پیدا می‌کنند و بافتها و اعضای مجاور را نیز مورد حمله قرار می‌دهند. به طوری که از طریق خون و لنف به سایر نقاط بدن منتشر می‌شوند.

دکتر جهانیان با اظهار اینکه در ایران سرطان پستان در زنان جوانتر (حداقل یک دهه زودتر از زنان کشورهای پیشرفته) دیده می‌شود و دختر خانمها را نیز گرفتار کرده است، می‌افزاید: آنچه باعث تأسف است اینکه بیماران به علت ناآگاهی و آشنانبودن با علایم و نشانه‌های این بیماری در مراحل پیشرفته مراجعه می‌کنند که زمان طلایی درمان را از دست داده و کاری برای آنها نمی توان انجام داد. درحالی که اگر سرطان پستان زود تشخیص داده شود درمان آن آسانتر و امید به بهبود بیشتر خواهد بود. از این رو هرچه خانمها و دختر خانمها آگاهی بیشتری در این زمینه داشته باشند، آسیب کمتری خواهند دید.

  علل بروز

وی به عوامل مساعدکننده سرطان پستان اشاره و اظهار می‌کند: سن (بالای ۵۰ سال)، سابقه خانوادگی، بلوغ زودرس، یائسگی دیرتر از ۵۵ سال، قرار گرفتن در معرض اشعه، نداشتن زایمان، چاقی، مصرف چربی زیاد و ... و استرس از عواملی هستند که احتمال ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند.

  علایم هشداردهنده

دکتر جهانیان تصریح می‌کند:

تورم یا وجود توده در قسمتی از بافت پستان

احساس مبهمی از ناراحتی ودرد در پستان بدون وجود درد واقعی

خارش و پوسته پوسته شدن نوک پستان

به هم خوردن شکل و انحناهای طبیعی پستان

بزرگ شدن گره‌های لنفاوی زیر بغل

خونریزی یا ترشح از نوک پستان

هر گونه تغییر ظاهری جدید مانند ایجاد فرورفتگی، زخم، قرمزی، رگهای برجسته در پوست یا نوک پستان را باید جدی گرفت و برای معاینه و آزمایش به پزشک مراجعه کرد.

 پیشگیری

وی با تأکید به ضرورت معاینه‌ ماهانه پستان توسط خود فرد در هر سنی اظهار داشت: با توجه به اینکه بیش از یک سوم سرطانها قابل پیشگیری است، بنابراین خانمها با چند اقدام ساده می‌توانند از ابتلا به سرطان پستان پیشگیری کنند، از این رو توصیه می‌شود:

معاینه توسط خود فرد با توجه به علایمی که ذکر شد انجام شود و در صورت شک و تردید معاینه توسط پزشک صورت گیرد.

وزن بدن متعادل نگه داشته شود

استفاده از میوه‌ها و سبزی‌های تازه در وعده‌های غذایی فراموش نگردد

ورزش و فعالیت بدنی مستمر انجام شود و از کم تحرکی پرهیز گردد

در صورت استعمال دخانیات هر چه سریعتر ترک شود

در صورت داشتن سابقه خانوادگی مراجعه به پزشک و آزمایشهای اولیه انجام شود

خبرنگار: پروین محمدی