این در حالی است که این کار با سرعت و با اعمال تغییرات زیاد نسبت به برنامه پیشنهادی دولت در حال انجام است؛ مسألهای که نگرانی کارشناسان را دو چندان کرده است؛ زیرا به نظر میرسد، در مواردی نمایندگان مجلس، دولت را ملزم به انجام کارهایی میکنند که عملاً توانایی آن را ندارد.
تصویب بودجه ۹۵ در مقایسه با بودجه سالهای گذشته، یکی از پرحاشیهترین لوایحی بود که در چند سال اخیر ارایه شد؛ زیرا الزاماتی که مجلس برای دولت به وجود آورد، میتوانست پیامدهای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی زیادی به دنبال داشته باشد. اقدامها و پیشنهادهایی مانند قطع یارانهها و وام ازدواج، بار زیادی روی دوش دولت میگذارد. درباره تصویب برنامه ششم توسعه توسط مجلس نهم نیز چنین اقدامهایی انجام شده است. مجلس بر این موضوع اصرار دارد که با تغییرات زیاد و سرعت بالا، برنامه ششم را در کمتر از یک ماه فعالیت خود به پایان برساند؛ برنامهای که همه ابعاد اقتصادی کشور را در بر میگیرد و بیش از 6 ماه برای بررسی آن به زمان نیاز است. سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور که پس از سالها تعطیلی در دولت نهم، در اواخر سال ۹۳ جایگاه قانونی خود را بازیافت و بشدت درگیر تدوین برنامه ششم توسعه بود، بیش از یک سال طول کشید تا این برنامه را تدوین کند. کارشناسان زیادی با رویکردهای متفاوت، دیدگاههای خود را درباره اینکه میتوان برای کشور برنامه توسعهای تدوین کرد یا خیر، بیان کردهاند. در برنامههای توسعه ای، همواره به مسایل اقتصادی توجه شده و کمتر به موضوعات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی توجه میشود و این ایرادها همیشه وجود داشته است. اینکه این موضوعات را نمیتوان بسادگی کمی و محاسبه پذیر کرد و مدلهای کلان هم نمیتواند این حوزهها را محاسبه پذیر کند، سبب میشود سهم حوزههای غیراقتصادی در برنامه بهطور شایسته لحاظ نشود. بخش مهمی از فرایند برنامه ششم توسعه، تصویب این برنامه در مجلس است و عملکرد مجلس در تغییر برنامه مشخص نیست. حتی مجلس میتواند به گونه ای برنامه را تصویب کند که با آنچه که دولت اراده میکند، متفاوت باشد. به عنوان مثال، پس از ارایه برنامه ششم توسعه توسط دولت، به نظر میرسید، این برنامه قابل تعمیم با شرایط کنونی کشور باشد، اما شماری از نمایندگان مجلس نهم پس از اینکه لایحه بودجه ۹۵ و برنامه ششم به مجلس ارایه شد، به ایجاد موانعی در مسیر بررسی این برنامه پرداختند و معتقد بودند، دولت در ارایه لایحه بودجه تأخیر داشته و فرصتی برای بررسی لایحه بودجه وجود ندارد.
هزار توی تصویب برنامه ششم توسعه
برنامه ششم توسعه برای مدت پنج سال نوشته شده است و این برنامه را باید افرادی بنویسند که در آینده در صحن مجلس و دولت حضور خواهند داشت تا در شرایطی که ایرادهایی به وجود آمد، بتوانند براحتی آنها را اصلاح کنند. این در حالی است که بیش از ۸۰ درصد نمایندگان کنونی در مجلس دهم حضور ندارند و امکان این وجود دارد که مشکلات زیادی در خلال اجرای برنامه ششم به وجود آید. به عنوان مثال، چند بند لایحه برنامه ششم درباره معافیتهای مالیاتی است؛ به این ترتیب که برقراری هرگونه تخفیف، ترجیح و یا معافیت مالیاتی و حقوق ورودی جدید طی برنامه ممنوع است و دولت مکلف است از طریق هدفمندسازی و بازنگری معافیتهای مالیاتی و حقوق ورودی موجود، مجموع آنها را به میزان ۵۰ درصد تا پایان برنامه کاهش دهد. با توجه به تجربه تأخیر در تصویب لایحه بودجه توسط مجلس نهم، همین چند بند به چند روز بررسی نیاز دارد. لایحه برنامه ششم توسعه دارای بیش از ۴۴ تبصره بوده که هر یک از تبصرهها دارای چند بند اساسی است. اگر برای هر یک از تبصرهها یک روز را در نظر بگیریم، باید بیش از سه ماه زمان در اختیار نمایندگان قرار داده شود. در روزهای پایانی مجلس نهم برخی از نمایندگان با هر نوع نگاه خود، تلاش میکنند برنامه ششم را در مجلس رو به اتمام نهم تصویب کنند که به هیچ عنوان امکانپذیر نیست.
اگر به برنامه چهارم و پنجم توسعه برگردیم، مشاهده میکنیم، چنین اتفاقاتی، کم و زیاد به نسبت افتاد که میتوان از تجربه آنها استفاده کرد. غلامرضا تاجگردون، عضو کمیسیون برنامه و بودجه درباره تصویب برنامه ششم توسعه در مجلس نهم در نامهای به رئیس مجلس این طور گفت: مجلس ششم در همین شرایطی که در حال حاضر مجلس نهم و دهم قرار دارد، قرار گرفته بود. بیشتر نمایندگان تغییر کرده بودند و برنامه چهارم در مجلس باقی مانده و کشور هم بدون برنامه مانده بود. همانند مجلس کنونی، مجلس ششم نیز بر این تصور بود که بهتر است با قید فوریت، برنامه در همان مجلس تصویب شود که مشکلاتی نیز به وجود آمد. نتیجه آن شد که مجلس هفتم بر سر کار آمد و با ایرادهای شورای نگهبان رو به رو شد و بارها مجبور به اصلاح مواردی شد که در مجلس ششم به تصویب رسیده بود. میتوان گفت بسیاری از نمایندگانی که رأی بر تمدید برنامه پنجم دادند، به همان دلایلی بود که در مجالس گذشته شاهد آن بودند. تصویب این برنامه هم ممکن است با سه شیفت اضافه در مجلس به پایان برسد، اما نمیتوان از مشکلاتی که در مجالس آینده به وجود خواهد آمد، چشمپوشی کرد. در نهایت، باید اذعان داشت، برنامه ششم توسعه زمانبر بوده و نمیتوان انتظار داشت نمایندگان کنونی که کمتر از یک ماه تا پایان نمایندگی آنها باقی است، بتوانند بخوبی این برنامه را تصویب کنند.
دراین باره نماینده منتخب مردم صومعه سرا در مجلس دهم شورای اسلامی معتقد است: باید به نمایندگان دوره دهم مجلس فرصت داد تا پیشنهادات خود را در رابطه با برنامه ششم توسعه کشور ارایه دهند.
سیدکاظم دلخوش درخصوص اولویتهای مجلس دهم، میافزاید: با توجه به افزایش سن اشتغال و دغدغههای خانوادهها در این رابطه، توجه به اشتغال زایی از اولویتهای کاری نمایندگان در مجلس دهم است.
وی ادامه میدهد: دوره چهارساله فعالیت مجلس دهم با برنامه پنجساله ششم توسعه همزمان است، بنابراین نباید در روزهای محدود باقیمانده مجلس نهم برنامه ششم با عجله بررسی شود.
در هرحال اهميت برنامه ششم توسعه و ضرورت بررسي دقيق بیش از پیش باید مورد توجه قرار گیرد و از بررسي شتابزده در مجلس نهم پرهیز شود.
گفتنی است محمد خدابخشی نماینده مردم الیگودرز از نامه ۱۰۴ نماینده مجلس به لاریجانی برای بررسی لایحه برنامه ششم در مجلس دهم خبر داده بود.
نظر شما