پزشكی حرفه اي است كه در هيچ دوره اي، مردمان از آن بي نياز نبوده و نيستند و تا دنيا، دنياست، بيماري در آن فراوان يافت مي شود و بيماران هم چاره اي جز مراجعه به پزشک و درمان ندارند .البته رسالت پزشکان تنها محدود به نجات زندگی‌ بیماران و توانایی علمی پزشکی نمی شود، بلکه یک پزشک خوب باید علاوه بر داشتن تخصص در امر خطیر پزشکی به ویژگی هایی نظیر بردباری، راز داری، نیک خلقی و مهارت های ارتباطی آراسته باشد چرا که رعایت معیارهای اخلاقی در این حرفه مقدس مانند خلعتی است که پوشیدن آن زیبنده‌ قامت تمام اطبا می باشد .

روز پزشک را بهانه ای برای گفت و گو با دکتر پرویز واحدی ؛ فوق تخصص ریه و استاد بازنشسته دانشگاه علوم پزشکی شهید پزشکی قرار دادیم تا دغدغه های حرفه ای حوزه پزشکی را از زبان ایشان بشنویم.

*آقای دکتر از خودتان برایمان بگویید و اینکه چرا حرفه پزشکی را انتخاب کردید؟

** متولد 1318 هستم.پدرم ارتشی بود و علاقه زیادی به حرفه پزشکی داشت.مثل امروز که همه دوست دارند فرزندانشان رشته پزشکی را انتخاب کنند آن زمان هم بسیاری از والدین دوست داشتند فرزندانشان پزشک شود. ضمن آنکه خودم هم به حرفه پزشکی بسیار علاقمند بودم. من پس از دیپلم برای ادامه تحصیل به آمریکا رفتم و پس از دریافت دانش نامه پزشکی از این کشور سال 1356 به کشور بازگشتم و استادیار دانشگاه علوم پزشکی مشهد شدم و علاوه بر تدریس در دانشگاه مشغول درمان بیماران بودم .

*به نظر شما پزشکان امروز چقدر به سوگند پزشکی تعهد دارند؟

** بسیاری از پزشکان به سوگندشان تعهد دارند اما هستند پزشکانی که آنگونه که باید به این حرفه تعهد ندارند و هدفشان از پزشک شدن داشتن درآمد بالا و آینده ای تضمین شده است. به طور حتم این پزشکان تعهدی به این حرفه مقدس ندارند و این مساله از بی توجهی آن ها در نسخه نویسی ها و تجویز داروهای غیر ضروری کاملاً مشخص است. متاسفانه نتیجه این مساله میزان مصرف دارو در کشور است .

 *چرا برخی از پزشکان داروهای متعددی برای درمان بیمار تجویز می کنند آیا تشخیص آن ها در مورد نوع بیماری دقیق نیست؟

** بعضی از  بیماران تصور می کنند پزشکی که داروی بیشتری تجویز کند تبحر بیشتری در پزشکی دارد بنابر این با توجه به اینکه رضایت بیمار برای برخی از همکاران ما اهمیت بیشتری از تعهدشان به حرفه پزشکی دارد داروهای غیر ضروری برای بیماران تجویز می کنند تا مشتریان خود را از دست ندهند.

البته در مواردی نیز هستند پزشکانی که نمی توانند نوع بیماری را تشخیص دهند به همین دلیل به واسطه اقدامات درمانی متعدد نظیر انواع تست ها و آزمایش ها و تجویز داروهای غیر ضروری می کوشند بیمار را راضی نگه دارند تا منبع درآمدشان قطع نشود.

*آقای دکتر با توجه به تجربه طبابت در آمریکا میزان قصور پزشکی ایران را در مقایسه با سایر کشورها چگونه ارزیابی می کنید؟

** مردم کشور ما مردم نجیب و البته مظلومی هستند.به همین دلیل در برابر بسیاری از مشکلات چشم پوشی و سکوت می کنند.اما در سایر کشور ها به ویژه کشورهای آمریکایی اینچنین نیست.

سال 1350 که مشغول تحصیل در آمریکا بودم در یکی از اورژانس ها بیماری مراجعه کرد که یک سوسک وارد گوش او شده بود و متخصص گوش ،گلو و بینی با تاخیر بر بالین بیمار حاضر شد. پس از 6 سال این بیمار از دست پزشک معالج خود شکایت کرد که به دلیل این تاخیر پرده گوش او آسیب دیده بود.

 البته افراط و تفریط در هیچ کاری جایز نیست اما برخی مواقع لازم است برای پیشگیری از تکرار خطا اقداماتی انجام شود.

*آیا آمار بیکاری در حوزه های مختلف پزشکی واقعی است؟

*بله. درحوزه پزشکی هم مانند سایر حوزه ها دانش آموخته بیکار وجود دارد ودلیل آن هم این است که از دانش آن ها به درستی استفاده نمی شود .

 *چرا؟ آیا می توان گفت پذیرش بیش از نیاز دانشجو در این رشته ها موجب بیکار ماندن دانش آموختگان شده است؟

**خیر. اکنون مردم برخی از مناطق کشور از نبود پزشک در آن منطقه رنج می برند. بنابر این ما به پزشک در رشته های مختلف نیازمندیم .اما بیکاری در این حرفه با سایر حرفه ها متفاوت است. بیشتر مردم ما به پزشکی مراجعه می کنند که خوب صحبت کند و هر دارویی که آن ها می خواهند تجویز کند.به همین دلیل در برخی مواقع یک پزشک با دانش و توانمندی های علمی بالا ممکن است از پزشکی با دانش کمتر مراجعه کننده بیشتری داشته باشد که این مساله نیازمند فرهنگ سازی است.

مردم ما باید بدانند پزشکی که داروی بیشتری تجویز می کند خوب نیست. اگر پزشکی توانمند باشد و بتواند درد بیمار را تشخیص دهد نیازی به تجویز داروهای زیادی نیست. چرا که در برخی مواقع یک بیماری با دو یا سه عدد قرص درمان می شود و حتی نیازی به مراجعه مجدد هم نیست.

*شما  سال ها تجربه در حوزه آموزش داشته اید آیا تمام پزشکان ما از سواد و دانش طبابت برخوردارند؟ اگر پاسختان مثبت است دلیل خطاهای پزشکی چیست؟

** دانش آموختگان رشته های پزشکی هم مانند دانش آموختگان سایر رشته ها از استعدادها و توانمندی های یکسانی برخوردار نیستند و ممکن است دانش برخی از آن ها بسیار قابل قبول باشند و برخی دیگر سواد و دانش کافی را در حوزه طبابت نداشته باشند .همانطور که قبلاً هم اشاره کردم این قبیل پزشکان را می توان به واسطه نسخه هایی که تجویز می کنند تشخیص داد. زیرا پزشکی که داروی غیر ضروری تجویز       می کند یا تعهدی به حرفه پزشکی ندارد و یا قادر به تشخیص بیماری نیست .

*برخی معتقدند سطح کیفی آموزش در دانشگاه های کشور از جمله دانشگاه های علوم پزشکی کاهش یافته است .نظر شما در این خصوص چیست؟

** نباید اینچنین باشد. زیرا دانش بشر در تمام زمینه ها رو به تعالی است. به اعتقاد من اگر مسوولانی دلسوز در راس کارها قرار داشته باشند با استفاده از پتانسیل های موجود سطح کیفی آموزش در تمام حوزه ها افزایش خواهد یافت.

دانشگاه های علوم پزشکی ما طی سال های اخیر در حوزه تحقیقات پیشرفت های قابل قبولی داشته اند اما در حوزه های بالینی به دلیل درمان های غیر ضروری شاهد افزایش هزینه های درمانی بوده ایم و این اتفاق خوبی نیست. ما در مواردی شاهد بوده ایم پزشکانی برای درمان بیماری آزمایش ها و شیوه های درمانی متعددی تجویز کرده و هزینه ای بیش از 20 میلیون تومان بر بیمار تحمیل شده است درحالی که این پزشک می توانسته با تشخیص درست با کمتر از دو میلیون تومان وی را درمان کند. نمونه این مساله عمل های جراحی قلب باز است که در برخی مواقع ضرورتی ندارد و می توان با تجویز چند قلم دارو بیماری را تحت کنترل داشت.

*آقای دکتر! درآمد پزشکان در حوزه های مختلف چقدر با هم تفاوت دارد؟ برخی از همکارانتان اعتقاد دارند در حوزه های مختلف پزشکی عدالت رشته ای وجود ندارد نظر شما در این خصوص چیست؟

** بله همینطور است. باید با استفاده از نظر کارشناسان و متخصصان حوزه های مختلف پزشکی در کتاب ارزش نسبي خدمات و مراقبت هاي سلامت تجدید نظر شود.

*از دغدغه های حرفه ایتان برایمان بگویید.

** من دانشجویان زیادی داشته ام که اکنون بسیاری از آن ها در حوزه های مختلف تخصص و فوق تخصص فعالیت دارند و مسوولیت های مختلفی را عهده دار هستند و همیشه بر پرهیز از تجویز دارو و روش های تشخیصی غیر ضروری تاکید کرده ام و اکنون برخورد با این مساله مهمترین دغدغه حرفه ای من است.

*به نظر شما یک پزشک خوب در ارتباط با بیمار چه ملاحظاتی باید داشته باشد؟

**به اعتقاد من اگر پزشکی وجدان کاری داشته باشد در مواجهه با بیماران رعایت حال آن ها را خواهد کرد و به سوگند خود برای نجات جان بیماران متعهد خواهد بود با این حال باید بکوشد تعهد خود به حرفه پزشکی را بر رضایت بیمار ترجیح دهد.