قدس آنلاین در گفتگوی پیش رو با حجت الاسلام و المسلمین دکتر احمد رهدار به بررسی فقهی سیاسی برگزاری کنسرت ها در شهرهای مذهبی پرداخته است.

موضوع برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی هر از گاهی مطرح می شود و افکار عمومی را به خود مشغول می کند تحلیل شما از هیاهوهای ایجاد شده در برگزاری کنسرت چیست؟ آیا مساله فقط پیگیری مطالبه عمومی مردم در باب کنسرت است یا موضوع فراتر از آن است؟

برداشت بنده این است که اصلا موضوع کنسرت مساله اصلی برخی از آقایان نیست چرا که در اصل ماجرای برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی تنها یک هیاهوی سیاسی است در حالی که از این زاویه کمتر مورد تحلیل قرار می گیرد. چند هفته پیش بنده برای تحلیل موضوع برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی به برنامه تلویزیونی زاویه که از شبکه چهارم سیما پخش می شود به تلویزیون دعوت شدم. موضوع تعجب آمیزی که در این برنامه قبل از پخش از بنده خواسته شد این بود که به هیچ وجه موضوع برگزاری کنسرت ها را از پایگاه فقه و سیاسی تحلیل نکنم! بعد از طرح این درخواست به آنها گفتم اگر تمایلی به بررسی موضوع از حوزه فقه و سیاست ندارید چرا بنده را که فقه و علوم سیاسی خوانده ام به این برنامه دعوت کرده اید؟
گذشته از آن چه در برنامه یاد شده مورد بررسی قرار گرفت در پاسخ سوال شما باید گفت پر واضح است که خورشید تابان برجام چندان که دولت به مردم وعده می کند فروغ و نور افشانی نداشته و چون دولت دستاوردهای قابل توجهی ندارد تا به افکار عمومی عرضه کند و اتفاقا چون مردم هم این دستاوردها را به صورت ملموس احساس نمی کنند از این رو به رغم تبلیغات دولت مبنی بر دستاوردهای بی پایان برجام! گاه و بی گاه از نزدیک ترین افراد و مسئوولان بلند پایه کشور شنیده می شود که برجام تقریبا " هیچ" دستاوردی نداشته است یا به تعبیر مقام معظم رهبری  برجام خسارت محض است! از این رو دولتمردان در تکاپوی سرپوش گذاشتن بر این "هیچ وخسارت محض" برآمده اند. در پیش رو بودن انتخابات ریاست جمهوری سال 96 دولت را برآن داشته تا افکار عمومی را از مساله ای که حیثیت دولت بدان گره خورده دور کند، از این رو با فرافکنی درصدد است تا ذهن مردم را به مسائل دست چندمی معطوف کند که از کمترین اهمیت برخوردار است. مساله کنسرت ها به ویژه در شهرهای مذهبی چنان وقاحت اجتماعی دارد که تردیدی ندارم افرادی که از برگزاری کنسرت ها در شهرهای مذهبی دفاع می کنند حتی یک بار با اعضای خانواده در چنین کنسرت هایی حضور نیافته اند و چون از وضعیت اخلاقی نامناسب کنسرت ها مطلع نیستند از برگزاری آن حمایت می کنند!! بنده برای حضور در آن  برنامه تلویزیونی چند فیلم از کنسرت هایی که در جمهوری اسلامی ایران برگزار شده بود را دانلود کردم متاسفانه رفتارها به قدری وقیح است که برگزاری چنین برنامه هایی نه تنها در شهرهای مذهبی بلکه در غیر مذهبی هم توجیهی ندارد.

اگر بخواهیم موضوع مطرح شده را از نظر فقه بررسی کنیم آیا فقه ودین اسلام برگزاری کنسرت را رد می کند؟

یقینا فقه و دین اسلام نه با موسیقی بلکه با هیچ هنری، حتی هنرهای جدید و روز دنیا مشکلی ندارد و مانعی برای برگزاری آن نمی بیند. همچنین دین اسلام از چنان ظرفیتی برخوردار است که قدرت تصرف در هر پدیده هنری را دارد و قادر به استفاده از آن هست اما در مساله برگزاری کنسرت هایی که نوعی ناهنجاری اجتماعی و فرهنگی به شمار می روند بیش از اینکه موضوعی فقهی باشد یک معضل اجتماعی است که دربردارنده رفتارهای خلاف اخلاق است. بنده دربرنامه تلویزیونی به مسئوولان آن برنامه عرض کردم اگر از نظر شما مساله برگزاری کنسرت ها موضوع خاصی نیست که با حساسیت با آن برخورد کنیم شما چند دقیقه از اتفاقاتی که در همین کنسرت ها به وقوع پیوسته را از رسانه ملی برای عموم مردم ایران پخش کنید! ودر این صورت از مردم دعوت کنید که در نظرسنجی برگزاری کنسرت شرکت کنند! نه اینکه به صورتی کاملا غیر حرفه ای و غیر اخلاقی به صورت زیرنویس این مساله را در تلویزیون از مردم پرسش کنند و هفته بعد بنا به آمارهای خلاف واقع بگویند که نود درصد مردم با برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی مخالفتی ندارند. یقین دارم نود درصد مردم از وقایع درون کنسرت ها مطلع نیستند و چون مردم متدین و مسلمان تا کنون در این کنسرت ها شرکت نکرده اند از چون و چرای آن بی خبرند. به نظر می رسد اگر صدا وسیما به دنبال نظر سنجی مردمی است بهتر است بنا به پیشنهاد مردم چند صحنه از ناهنجاریهای اخلاقی درون کنسرت ها را به معرض دید عموم قرار دهد و آن زمان نتیجه نظرات مردمی را به اطلاع عموم برساند.

آیا مساله برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی آنقدر اهمیت دارد که دولت مردان این همه وقت برای آن صرف می کنند؟

 یقینا نه. موضووع برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی بسیار کم اهمیت و حاشیه ای است و به وضوح مشخص است که سر وصداهای ایجاد شده حواشی این موضوع، مشروعیت اجتماعی برخوردار نیست. دولت برای فرار از دغدغه های اصلی مردم در تلاش است با تبلیغات، هیاهو و به زور وانمود کند که مردم از سیاست هایش حمایت می کنند و این مساله را طرح کند که موضوع برگزاری کنسرت نیز یکی از دغدغه های مردم است. بدیهی است گرفتاریهای اقتصادی و اجتماعی مردم وضعیت را به گونه ای کرده است که کمتر کسی به این موضوع اهمیت می دهد که کنسرتی برگزارشود یا نشود! با توجه به آنکه دولت قادر به حل اصلی ترین دغدغه های مردمی در امور معیشت، اقتصاد و اشتغال نبوده است تلاش می کند که به صورتی یک مساله بد اخلاقی را به شکل مطالبه عمومی شهرهای مذهبی مطرح کند.

پشت پرده برگزاری کنسرت در قم چیست و چرا نسبت به این مساله واکنش نشان داده شده است؟

بنده در جریان این موضوع هستم که موضوعی که به نام کنسرت در شهر مقدس قم از آن یاد می شود موضوع حساس و اتفاقا رفتار بدی از گروه موسیقی نبوده که آنقدر هیاهو ایجاد کند. قطع به یقین می گویم دولت خود به این ماجرا دامن می زند. اصلا کنسرتی در قم برگزار نشده بلکه گروه موزیکی در حاشیه برنامه ای چند دقیقه ای به شکل بسیار متین و موقر برنامه خود را اجرا کرده و برنامه را به سایر دوستان سپارده اند. بنده درآن برنامه تلویزیونی هم اشاره کردم که کنسرت و موسیقی دو مقوله مجزا از هم هستند. کنسرت اجرای موسیقی است که می تواند به صورت اخلاقی یا غیر اخلاقی وناهنجار برگزار شود. به نظر می رسد در موضوع حواشی موسیقی قم پای دولتی ها در میان است بگونه ای که دولت درصدد است از آب گل آلود ماهی بگیرد. شاید رئیس دولت یازدهم درصدد تغییر وزیر ارشاد است چرا که به زعم آنها ناکارآمدی وزیر ارشاد ثابت شده یا قرار است مدیر کل ارشاد استان قم را تغییر دهند از این رو سعی می کنند با عنوان تمکین از خواست مرجعیت عذر وزیر و مدیر کل ارشاد را خواسته و به گونه ای بر ساحت دین و علما منت بگذارند! بنابراین به نظر میرسد دولت بازی دو سربردی را در این موضوع برای خود در نظر گرفته است.

اصلی ترین مشکل کنسرت ها چیست؟ آیا هیچ ساز و کاری برای برپایی سالم این کنسرت ها وجود ندارد؟

برخی می گویند باید به قدری محدودیت ها را افزایش داد و فیلترهای قانونی را زیاد کرد که سلامت کنسرت ها تامین شود. جالب است بدانیم وزیر ارشاد دولت یازدهم در مصاحبه ای اعلام کرد که کنسرت هایی که مجوز می گیرند مشکلی ندارند و به صورت قانونی برگزار می شوند اما مسائلی که درحواشی کنسرت ها اتفاق می افتد مساله دار است! متاسفانه تجربه نشان می دهد حواشی مشکل دار جزء لاینفک کنسرت ها شده است. همواره برخی که به شدت در اقلیت هستند در فضای فرهنگی ناهنجاریهای مختلفی را ایجاد می کنند که افراد مومن ومعتقد راهم زیر سوال می برند. بنده در برنامه تلویزیونی ذکر شده خطاب به برادران مذهبی که در جایگاه مخالف بنده به عنوان کارشناس حضور داشتند عرض کرم که این افراد با ناهنجاریهای اخلاقی که در فضای فرهنگی ایجاد می کنند وجاهت بزرگوارانی چون شما که با آنها فقط همسویی سیاسی دارید را خرج اعمال خلاف شرع و اخلاق خود می کنند. بنده عرض کردم یقینا استاد دانشگاهی که از برگزاری کنسرت ها با دلیل و ادله دفاع می کند هرگز خانواده و همسر و دختر خود را به چنین کنسرت هایی نبرده است.

برخی برای حمایت از برگزاری کنسرت ها در شهرهای مذهبی اینگونه ادعا می کنند که بعضی از این کنسرت ها آنقدر روحانی و معنوی است که اشک مخاطب را در می آورد تحلیل شما از این موضوع چیست؟ آیا به این بهانه می توان گفت کنسرت ها مسائل خلاف اخلاق و شرع ندارند؟

آیا آنها تا کنون جایی نشنیده و یا نخوانده اند که در آمریکا و اروپا خوانندگان مبتذل نیز به یاد یار و وطن ترانه سرایی می کنند و بسیاری از مخاطبین هم در آن فضای حرام و سرشار از معصیت گریه سر می دهند؟ آیا می توان گفت اگر در کنسرت اشکی ریخته شود به مثابه حلال و طیب برگزار شدن آن کنسرت است؟ به فرض اینکه این کنسرت ها واقعا فضایی روحانی و معنوی دارد حال از این عزیزان می پرسم چند درصد کنسرت هایی که در ایران برگزار می شود چنین فضایی دارد؟ هنگامی که دختر خانمی در کنسرت بلند می شود و با صدای بلند می گوید حالا که کنسرت برگزار می کنید باید اجازه دهید ما حجابمان را برداریم آیا می توان گفت این کنسرت به صورت اسلامی و صحیح برگزار می شود؟ آیا برای روشن شدن  صورت قضیه نباید این مسائل را برای مردم بازگو کرد؟ حالا که راضی به تعطیلی کنسرت نیستید و آن را جزء دغدغه و مطالبات عمومی مردم مطرح می کنید حداقل حرمت حریم شهرهای مذهبی کشور را نگه دارید و برگزاری کنسرت را در این شهرها قطع کرده یا مطابق با اصولی برگزار کنید که حرامی در آن به وقوع نپیوندد.

مساله ای که اینک برخی مطرح می کنند این است که مردم شهرهای مذهبی مشهد و قم چرا باید از برگزاری کنسرت محروم شوند این موضوع را چگونه تحلیل می کنید؟

بله متاسفانه این مباحث شنیده می شود. به هر حال همه شهرها از همه امتیازات برخوردار نیستند. مردم قم و مشهد نیز امتیاز زیارت راحت را دارند در حالی که مردم سایر شهرها برای زیارت باید رنج سفر را متحمل شوند. علی رغم همه این مسائل این سوال پرسیده می شود واقعا چند درصد  مردم مشهد اهل رفتن به کنسرت هستند که برخی چنین ادبیاتی دارند که مگر مردم مشهد چه گناهی کرده اند که کنسرت نروند!

اشکال دیگری که براین موضوع وارد می شود اجرای قانونی این کنسرت ها است که اگر برگزاری کنسرت ایرادی دارد چرا وزارت ارشاد جمهوری اسلامی ایران آن را تایید و بدان مجوز می دهد؟

اتفاقا به رغم اینکه از قوانین خوبی هم برخورداریم بی قانونی های زیادی انجام می شود. مثلا بیش ازسه دهه پیش قانون حجاب اسلامی تصویب شد آیا اینک این قانون توانسته زنان را موظف به حفظ حجاب اسلامی کند حداقل در ادارات دولتی؟ بنابراین آنهایی که دلشان برای قانونمداری می سوزد و داعیه اجرای قانون را دارند اول قانون های مختلفی که همچنان بر روی زمین مانده را اجرایی کنند تا برسیم به قانون برگزاری کنسرت ها. اینکه برخی با یک کلمه قانون هزار مدل حرف می زنند متاسفانه این روزها کاملا باب شده است. دولتمردان اعلام کردند حقوق بگیران نجومی ماهیانه چند صد میلیون از حق مردم را به صورت قانونی غارت می کنند. حال تا زمانی که قانونی و کمیته ای برای مبارزه با این مساله در نظر گرفته شود صرف اینکه اینها به نام قانون مملکت را تاراج می کنند کسی نمی تواند به آنها اعتراض کند؟ تجربه نشان داده اجرای غلط قانون خود به خود معضلات بیشتری را به جامعه تحمیل کرده است بنابراین توسل به قانونی بودن یک مساله که ناهنجاری به دنبال دارد خود نوعی فرافکنی است.

به نظر شما هیچ راهکاری برای برگزاری کنسرت در شهرهای مذهبی وجود ندارد؟

بنده معتقدم می شود در شهرهای مذهبی هم کنسرت برگزار کرد مثلا در شهرهای مذهبی کنسرت های موسیقی سنتی و اصلی ایرانی برپا شود و قانون منع موسیقی پاپ مطرح شود.

بحثی که الان مطرح است و شبکه های ماهواره ای هم بدان دامن می زنند طرح آمارهایی از برخی مجامع بین المللی است که اکثر ایرانی ها افسرده هستند بنابراین این موضوع برای برخی مستمسک خوبی در دفاع از برگزاری کنسرت هایی شده که ناهنجاری اخلاقی در آن پررنگ است به این بهانه که باید مردم را شاد کرد تحلیل شما از این مساله چیست؟

کنسرت هم می تواند شادی آفرین باشد به شرطی که با مصادیق درست اسلامی اجرا شود. اینکه کشورهای خارجی و معاند نظام اعلام می کنند مردم ایران افسرده هستند در راستای ضدیت با نظام چنین آماری را منتشر می کنند. حال اگر یک سویه و صد درصد نخواهیم این مساله را رد کنیم و بگوییم بخشی از مردم افسرده هستند آیا می توان به این بهانه که باید به جامعه نشاط تزریق کرد مسائلی را در جامعه اشاعه داد که با هنجارهای بنیادین آن جامعه در تضاد باشد؟ آیا در کشوری اسلامی می توان به بهانه رفع افسردگی نشاطی را به جامعه داد که خلاف فقه، دین، اخلاق و عقل است.