علم، تدریس، استاد، دانشجو، محتوای درسی و دانشگاه در حال احراز تعاریف تازه هستند. جهانیشدن سبب شده تا در بسیاری از موارد مرزهای سنتی آموزش و فناوریها از بین برود و نیازمند آن است که دوباره تعریف شود. برای مثال از بین رفتن مرز بین دولتهای ملی و جامعه جهانی، بین فرهنگ ملی و خرده فرهنگهای تشکیل دهنده آن، بین آموزش و کار، بین دنیای کار و مؤسسات یادگیری، بین آموزش رسمی و غیررسمی، بین برنامه درسی از پیش تنظیم شده و انتخابهای افراد، بین شاگرد و معلم، بین والدین و فرزندان آن ها، بین انسان و ماشین و حتی بین رشتههای گوناگون، موجب شده تا چالشهای عمدهای در آموزش ایجاد شود که بهمنظور برخورد با آن ها و انطباق با تغییرات پیشآمده، برنامهریزان و مربیان آموزشی بایستی گامهایی فوری و متهورانه برای تجدیدسازمان آموزشی در تمامی جنبهها و ابعاد بردارند و بدیهی است که غفلت از این کار بهمعنی سلب مسؤولیت به نفع جهانیسازی و جریان متولی آن است. چالشهای جهانی آموزش در قرن بیستویکم را میتوان ناشی از دیدگاههای نو به کارکردهای آموزشی دانست. این دیدگاهها قطعاً رویکردهای متفاوتی را به مشکلات آموزش در ایران و توانمندیهای آن اضافه و موضوعات گوناگونی را مطرح میسازند که از تحولات علمی و فناوریهای نوین، بویژه IT و ITC نشأت میگیرند. در واقع همین تحولات زمینه را برای ظهور دیدگاههای نو هموار کرده و آن ها را فراتر از مرزهای ملی، در چارچوبی جهانی مطرح میسازند. به علاوه آن ها را از محدوده نخبگان و اندیشمندان جامعه خارج کرده و بصورت رویکردی اجتماعی مطرح ساخته و مسؤولیتها و چالشهای نوینی را فراسوی نظامهای آموزشی قرار میدهند. در اینجا به برخی از راهکارهای که می تواند در بهبود فرآیند آموزش تاثیر گذار باشد اشاره می کنیم:
- حفظ استقلال عملیاتی مراکز آموزشی و تحقیقاتی همراه با پاسخگویی و التزام اجتماعی
- تعامل فعال و اثربخش علمی و فرهنگی با محیط منطقه ای و بین المللی
- اولویت در اصلاح فرایند ها و رفتارهای مدیریتی به جای تغییرات گسترده مدیران
- تحول در برنامه های درسی با رویکرد تربیت نیروهای کارآفرین
- ارتقای کیفیت آموزش عالی و اعتبار علمی رشته ها و مدارک دانشگاهی
- حمایت مؤثر از حفظ و ارتقای کیفیت تحصیلات تکمیلی در دانشگاه ها با توجه به توسعه کمی آن ها
- افزایش قانونمند و برنامه ریزی شده نقش و مشارکت بخش غیردولتی در حوزه علم و فناوری
- تشویق و حمایت از فرآیند خودارزیابی علمی در مراکز آموزشی و دانشگاه ها
- بررسی و ریشه یابی عوامل منجر به رواج فرهنگ مدرک گرایی در جامعه و اتخاذ سیاست های مناسب برای تعدیل آن
- حمایت از فرآیند تبدیل علم به فناوری های مفید مورد نیاز و تجاری سازی آن ها در خدمت اقتصاد دانش بنیان امروز
- تلاش برای پیاده سازی راهبرد «جهت دادن چرخه علم و فناوری و نوآوری به ایفای نقش مؤثر در اقتصاد»
- تسهیل و حمایت از توسعه شرکت های دانش بنیان بویژه شرکت های دانش بنیان دانشگاهی با مشارکت هیات علمی و بخش خصوصی
- آشنا کردن استادان دانشگاه ها با روش های کاربردی کردن و تجاری سازی نتایج علمی و پژوهشی
- افزودن درس های مرتبط با تجاری سازی علم و فناوری و کارآفرینی به درس های اختیاری رشته های دانشگاهی
- تقویت منطق خردورزی و روحیه آزاداندیشی و بازنگری در فضای عمومی و علمی مراکز آموزشی
- تشکیل کرسی های نظریه پردازی و تقویت فرهنگ کسب و کار دانش بنیان و تبادل آرا و تضارب افکار و آزاداندیشی علمی
- حمایت از تعامل اثربخش علمی و فرهنگی دانشگاه های کشور با دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دیگر کشورها بویژه در جهان اسلام و تعامل فعال و اثرگذار در حوزه علم و فناوری با کشورهای دیگر بویژه کشورهای منطقه و جهان
- دستیابی به توسعه علوم و فناوری های نوین و نافع متناسب با اولویت ها و نیازها و مزیت های نسبی کشور و انتشار و بکارگیری آن ها در نهادهای مختلف آموزشی و صنعتی و خدماتی
- تلاش برای بالا بردن سهم مراکز آموزشی در بودجه عمومی دولت حداقل به میزان یک درصد (از حدود 1.5 درصد فعلی به حداقل 2.5 درصد)
نظر شما