کریم مولانا- مناظره سوم که تمام شد، فردایش چند روزنامه جریان اصلاحات، دست افشانی و پای کوبی کردند و در یک هفته مانده به شروع روز رای گیری، از پیروزی نوشتند!  

آنها، بی گمان از زاویه نگاه خودشان به ماجرا نگاه می کردند.

از زاویه نگاه آنها، نامزدشان حسن روحانی مجوز داشته  و لابد دارد که یک رقیبش را با واژه لوله کردن از میدان بیرون کند و رقیب دیگرش را که دست برقضا هم روحانی است و هم حقوقدان، با اتهام دادن نبات و پارچه متبرک به روستاییان متهم!

روحانی شاید، دوست داشت در مناظره آخر، کار این رقیبِ "هم کسوت" و "هم لباس" را آن هم به سبک و سیاق خودش! یکسره کند.

پس اتهام زدن را در دستور کار خود قرار داد، همان ترفندی که مشاورانِ "آشنا و ناآشنایش" پیش از شروع مناظره سوم، نسخه اش را برای او پیچیده بودند.

او سید ابراهیم رییسی را متهم کرد که با فقیران و مستمندان عکس تبلیغاتی می گیرد و -بصورت تلویحی- گفت که بودجه آستان قدس برای کارهای انتخاباتی هزینه شده است.

مناظره سوم- که مناظره آخر نیز بود- تمام شد و شش رقیبِ خندان با یکدیگرعکس یادگاری شان را هم گرفتند و رفتند تا به ادامه برنامه های تبلیغاتی شان برسند.

در این میان، مردم که هر سه مناظره را در سه هفته پیاپی دنبال کرده بودند، ارزیابی ها و حرف و حدیث هایشان را – خاصه درباره مناظره آخر- در این سو و آن سو بر زبان آوردند و در فضای مجازی نوشتند و بازنشر دادند.

برخی مخاطبان نکته سنج در همین نوشته هایشان، حسن روحانی را مخاطب قرار دادند و از او پرسیدند: رییس دولت که در سه چهار ماه اخیر به شکل محسوس، حجم پرداخت های مالی را به کارکنانش افزایش داده و در همین مدت به رونمایی از پروژه ها و ساخت و سازهای کشوری و استانی پرداخته است، اکنون چگونه حجت الاسلام والمسلمین رییسی را به بهره برداری انتخاباتی از بارگاه حضرت رضا(ع) متهم می کند و از "بردن نبات و پارچه متبرک" به روستاها سخن می گوید؟ آن ها می پرسند: اگر نام این کار، "بداخلاقی انتخاباتی" نیست، پس آن را باید چه بنامیم؟ ... این پرسشی است که در این مجال باید بیشتر به آن پرداخت. این پرسش آن گونه که برخی ادعا می کنند، رویکرد رسیدگی به مستمندان در آستان قدس رضوی، یک پروژه انتخاباتی یا یک برنامه بنیادین و یا بر اساسِ تکلیفِ ذاتی آن آستان مقدس است؟

منشور هفتگانه

روز هفدهم اسفند ۱۳۹۴ رهبر معظم انقلاب، حکم انتصاب حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی را به تولیت آستان قدس رضوی صادر کردند. حکمی که از آن به عنوان منشور هفتگانه خدمت یاد می­شود. منشور هفت­گانه­ای که در یک یک بندهای آن، بر لزوم رسیدگی به محرومان و مستضعفان تاکید شده است. در بخشی از آن حکم آمده است: «خدمت به زائران آن بارگاه مقدس بویژه ضعفاء و نیازمندان را از رؤس برنامه‌های خود قرار دهید. خدمت به مجاوران و بویژه مستمندان و مستضعفان وظیفه‌ دیگری است که شایسته است به آن اهتمام ورزید... حفاظت از موقوفات و بهره‌گیری بهینه از آن در مصارف خود که متولی فقید بدان اهتمامی ویژه داشتند و بویژه بهره‌مند ساختن تهیدستان نقاطی از کشور که آن موقوفات در آن قرار دارند، بر حسب گنجایش وقفنامه‌ها نیز وظیفه‌ بزرگ دیگری است.»

اسفند ۹۴/ شروع نهضت خدمت رسانی

در آن روزها هیچ خبری از انتخابات و نامزدها و آرایش سیاسی گروه های مختلف نبود. ۲۶ اسفندماه ۹۴ آستان قدس رضوی، بخشی از گروه های هدف، مستمندان و دهک های پایین جامعه را شناسایی کرده و برای شروع برنامه هایی را برای توزیع محصولات غذایی بین دانش‌آموزان یتیم مدارس مناطق محروم شهر مشهد در آستانه نوروز تدارک دید. این تنها یکی از کارهای بی­شماری بود که در زمره  نهضت خدمت رسانی می گنجید. بن پوشاک و نوشت افزار در قالب بسته های فرهنگی میان دانش‌آموزان یتیم و بی‌بضاعت توزیع شد. کاری را که -از مدت ها پیش- باید مجموعه های دولتی برعهده می گرفتند، آستان قدس رضوی متولی انجام آن هم به سبک و سیاق خودش!  آن هم به سبک و سیاق خودش!  شده بود. در آن روزها هیچ یک از دولتی ها و سیاسیون و رسانه هایشان نپرسیدند: بهای لبخندی که بر لب کودکان یتیم و مستمند- در آستانه سال نو- می نشیند، آیا یک رای است!؟ ... آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود.

یازده اردیبهشت ۹۵/ تشکیل معاونت امداد

کمتر از دو ماه پس از صدور منشور هفتگانه- یازدهم اردیبهشت ۹۵- تولیت آستان قدس رضوی در یک رویکردِ راهبردی، معاونت امداد آستان قدس رضوی را تشکیل داد. لزوم ساماندهی به فعالیت­های پراکنده در رسیدگی محرومان، تشکیل این معاونت را اجتناب ناپذیر کرده بود.

حجت الاسلام و المسلین رئیسی در حکمی به مصطفی خاکسار قهرودی مأموریت داد تا معاونتی تشکیل بدهد که وظیفه آن کمک فوری به مستمندان و مستضعفان جامعه است. خاکسار قهرودی تا پیش از آن، ریاست سازمان حج و زیارت، معاونت مشارکت‌های مردمی کمیته امداد امام خمینی (ره) و فرماندهی سپاه سیستان و بلوچستان را در کارنامه داشت.

آستان قدس رضوی پیش از آن، شش معاونت شامل معاونت اماکن متبرکه و امور زائران، معاونت تبلیغات و ارتباطات اسلامی، معاون توسعه مدیریت و پشتیبانی، معاونت املاک و اراضی، معاونت امور حقوقی و موقوفات، معاونت فنی و عمران موقوفات داشت که معاونت امداد مستضعفان نیز به آن افزوده شد... د. آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود.

نیمه اردیبهشت ۹۵/ زیارت اولی ها آمدند

مدیریت زائران معاونت امداد مستضعفان در راستای تحقق بخشیدن به رسالت‌معاونت امداد مستضعفان آستان قدس رضوی از نیمه دوم اردیبهشت امسال، کار مطالعه و شیوه جذب زائران سفر اولی و محرومان را در دستور کار قرار داد.  نگارش تفاهم نامه با کمیته امداد امام خمینی(ره)، بسیج سازندگی، بسیج مستضعفان، هیئت رزمندگان و خیریه‌های فعال، آغازی برای جذب زائران سفر اولی بود. سپس نخستین گروه زائران به شمار ۲۰۰۰ تن وارد مشهد شدند و تغذیه، اسکان و حمل و نقل درون شهری آنان در آن مدیریت انجام شد. از کارهای دیگر این حوزه، هماهنگی با معاونت اماکن متبرکه آستان قدس بود که اجرای طرح «مهر درخشان رضوی» انجامید. در قالب این طرح، بسیج در هفته ۱۵۰۰ نفر، کمیته امداد امام خمینی(ره) در هفته ۷۰۰ نفر، هیئت رزمندگان در هفته بیش از ۳۰۰ نفر و خیریه ها بیش از ۱۰۰۰ نفر را به مشهد مقدس آوردند تا از فیض زیارت حرم مطهر رضوی بهره مند شوند... د. آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود.

سوم تیرماه ۱۳۹۵/ شروع ساخت زائرشهر

سوم تیرماه پارسال، کلنگ ساخت مرحله نخست زائر شهر آستان قدس رضوی با انگیزه آسان کردن شرایط زیارت و اقامت در مشهد- برای زائران محروم- بر زمین زده شد. «زائر شهر» در سه مرحله اجرایی و برای اسکان ۲۰ هزار نفر در زمینی به گستره ۳۵ هکتار در ورودی مشهد از سمت بزرگراه باغچه در دست ساخت است که در مرحله نخست، عملیات اجرایی در ۱۰ هکتار برای ایجاد فضای اسکان چهار هزار و ۵۰۰ نفر شروع شد و بخش هایی از این پروژه بزرگ تا ۷۰ درصد رشد داشته است. در همان روزها تولیت آستان قدس رضوی مردم دعوت کرد در ساختن زائر شهر همراهی کنند. حجت الاسلام و المسلمین رئیسی با بیان اینکه «خدمت به مردم، با مشارکت مردم» شعار محوری آستان قدس رضوی است، یادآور شد:  در مقوله مبارک احسان و کمک به محرومان نیز آستان قدس رضوی نقش محور و میانجی را دارد که خدمات را از مردم گرفته و در اختیار نیازمندان و محرومان قرار می‌دهد. وی وجود زائر سراهای ارزان قیمت در مشهد را ضروری خواند و گفت: باید برای زائران کم درآمد شرایط اسکان مطلوب و در شأن میهمانان حضرت امام الرئوف(ع) را فراهم کرد... د. آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود.

رمضان ۱۴۳۸/ توزیع غذا برای مستمندان

معاونت تازه تأسیس امداد آستان قدس رضوی، در ماه رمضان پارسال، ۳ هزار سبد مواد غذایی به نیازمندان و خانواده‌های بی سرپرست و ایتام مشهد تقدیم کرد. افزون بر این، در هفته اطعام و اکرام نیازمندان -از ۱۵ تا ۲۲ ماه مبارک رمضان - به گواهی آمارمنتشر شده، روزانه ۱۰۰ بسته مواد غذایی در قالب سبد کالا در محل سکونت نیازمندان توزیع شد. در روزعید سعید فطر نیز حدود ۳ میلیارد ریال فطریه نمازگزاران در صندوق‌های تعبیه شده در رواق‌ها و صحن‌های حرم مطهر ریخته شد و به وسیله بانک‌های عامل و کمیته‌های امداد امام استان، در مدت کوتاه مدت ۲۴ ساعت به نیازمندانی که از پیش شناسایی شده بودند، تقدیم شد. همچنین از اولین روز تشکیل معاونت امداد تا رمضان پارسال از نذورات مردم در رابطه با موضوع عقیقه ۱۵۹۴ گوسفند خریداری، ذبح و از سوی سازمان‌های حمایتی و موسسات خیریه در میان نیازمندان توزیع شد. همزمان با آغاز سال تحصیلی جدید نیز ۲۰ هزار بسته نوشت افزار خریداری و با واسطه آموزش و پرورش و خیریه ها میان دانش آموزان مناطق مستمند شهر توزیع شد... د. آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود.

رمضان ۱۴۳۸/  مشارکت نیکوکاران ۲۵۰ شهر در سفره اکرام رضوی

«کمک گرفتن از ظرفیت‌های مردمی و جذب و جلب مشارکت همگانی برای گره گشایی از مشکلات نیازمندان و محرومان، موضوعی است که باید با اولویت ویژه در دستور کار معاونت امداد مستضعفین باشد.»

این سخنی است که تولیت آستان قدس رضوی در بازدید اخیر خود از معاونت امداد مستضعفین بر آن تاکید کرد. معاونت امداد مستضعفین نیز در راستای بهره از ظرفیت‌های تشکل‌های خیریه مردمی، مدیریت «مدیریت مشارکت‌های مردمی» بنیان نهاد. نتیجه این اقدام- در همان گام نخست- حیرت انگیز بود. در ماه رمضان پارسال، ۷۶۱ تشکل مردمی شامل خیریه‌ها، مساجد، حسینیه‌ها در ۲۵۰ شهر کشور به کمک آستان قدس رضوی آمدند و در روزهای دهه کرامت، ۵۶۹ هزار و ۸۴۴ نفر از مردم را به سفره حضرتش نشاندند و با غذای گرم پذیرایی کردند، که ۲۰۸ هزار و ۵۴۵ نفر از این شمار، مردم شهر مشهد و حاشیه‌های آن به عنوان مجاوران حضرت بودند و بقیه از شرکت کنندگان ۲۵۰ شهر کشور... ر.  آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود.

شهریور ۹۵/ ساماندهی گروه های جهادی

سامان دادن به گروه­های جهادی، خدمت دیگری بود که در کوران نهضت خدمت رسانی به محرومان شکل گرفت. نخستین گروه از پزشکان عاشق خدمت، شهریورماه ۹۵،   روانه مناطق محروم استان خراسان جنوبی شدند. بیش از ۱۴۰ جهادگر رضوی شامل ۱۲۰ دندان پزشک، ۵ پزشک متخصص و ۱۰ نیروی فرهنگی، به منطقه محروم روستای «لانو» خراسان جنوبی در شهرستان «سربیشه»، بخش «درح» رفتند و به مدت هشت روز به خدمات پزشکی و دندانپزشکی به روستاییان پرداختند. همزمان نخستین گروه پزشکی تخصصی خیران سلامت، از سوی آستان قدس رضوی- با مشارکت بسیج جامعه پزشکی و سپاه پاسداران- به مناطق و کم‌برخوردار مشهد روانه شدند و خدمات رایگان پزشکی را در ۱۲ منطقه محروم شهر به شهروندان کم برخوردار ارائه دادند... د. راستی آن روزها هنوز هیچ خبری از انتخابات نبود!  

بازسازی ۲۵۸ خانه تخریب شده در سیل تایباد و خواف

وقتی ۲۵۸ واحد مسکونی در سیل اسفند پارسال در شهرستان تایباد و خواف تخریب شدند و آسیب دیدند، این آستان قدس رضوی بود که در کنار دستگاه های اجرایی، وارد گود شد و وظیفه بازسازی خانه های مردم را برعهده گرفت. کاری که در مدت زمان یک ماه انجام شد و در آن،

کمیته امداد، قرارگاه ثامن الائمه(ع)، نیروی زمینی سپاه و گروه‌های جهادی هم مشارکت داشتند.  بازسازی آغاز شده است.

زلزله خراسان رضوی

معاونت امداد مستضعفان آستان قدس رضوی در کمک رسانی به زلزله زدگان خراسان رضوی که مرکز آن "سفیدسنگ" فریمان بود نیز نقش موثر و بی بدیل داشت.  

ادامه پس لرزه‌ها و افزایش تخریب‌ها موجب در ماندگی و هراس مردم منطقه شده بود و آستان قدس رضوی تلاش داشت- در حد توان خودش- بر درد مردم مرهم گذارد. در این راستا  توزیع بسته‌های غذایی برای زلزله زدگان مناطق «دو قلعه»، «تربت جام» و «رضویه» در دستور کار قرار گرفت. به موجب این ماموریت، خادمان بارگاه رضوی به مناطق زلزله زده رفتند تا هم بسته‌های غذایی را تقدیم کنند و هم نیازهای مردم را شناسایی کنند و به معاونت امداد مستضعفان آستان قدس رضوی گزارش دهند تا اقدامات بعدی- با سرعت- انجام شود. گفتنی است، در سیل خوزستان نیز آستان قدس رضوی به کمک هموطنان سیل زده شتافت.  

در باکس کار شود / موقوفه ۲۸ واقف

در کنار همه این موارد برشمرده، بد نیست، به سرفصل چهاردهم از سرفصل‌های موقوفاتی آستان قدس رضوی نیز اشاره کرد که –بصورت خاص- به فقیران و مستمندان اختصاص دارد. در این سرفصل آمده است: موقوفه ۲۸ واقف خیراندیش در آستان قدس رضوی به فقیران و مستمندان اختصاص یافته تا برابر مفاد وقف نامه و نیات واقفان به مصرف برسد.

این سرفصل دارای ۵۵ رقبه موقوفاتی شامل مزرعه، قنات و باغ زمین است که برای تامین نیازمندی‌های نیازمندان اختصاص داده شده است. موقوفه «مرحوم عتیقی» از قدیمی‌ترین موقوفات آستان قدس رضوی است که در سال ۹۳۱ هجری قمری وقف شد. آن مرحوم ۲۲ رقبه را برای مصارف گوناگون مانند روشنایی و سوخت حرم مطهر رضوی، خادمان، حفاظ و دارالشفاء و بیمارستان‌های وابسته وقف کرد و اطعام فقرا و مساکین از دیگر مصارف این موقوفات است. براساس وقف‌نامه، درآمد این موقوفات پس از کسر مخارج عمارات موقوفات و حق‌التولیه، در جهات تعیین شده، مصرف می شود. موقوفه وراث مرحوم «سید نورالدین الحسینی زارعی» نیز از جدیدترین موقوفات این حوزه است که در سال ۱۳۹۱ هجری شمسی وقف آستان قدس رضوی شد. در وقف ‌نامه مرحوم «سید نورالدین الحسینی زارعی» تاکید شده تا درآمد مزرعه محمدآباد، در استان فارس پس از کسر هزینه و سایر مصارف به مصرف مستمندان برسد.