صبا کریمی/ این بار ترامپ و شیوه سیاستمداری‌اش دستمایه و بهانه‌ای برای برپایی جشنواره بین‌المللی کاریکاتور «ترامپیسم» شده است؛ مسابقه‌ای که با مشارکت بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس و به دبیری سیدمسعود شجاعی طباطبایی برگزار می‌شود.

دبیر جشنواره بین‌المللی کاریکاتور «ترامپیسم» با اشاره به اهداف و چرایی شکل‌گیری این مسابقه، عنوان کرد: ترامپیسم اتفاقی برآمده از نظام سلطه و سرمایه‌‎داری است و قبل از آنکه این مسابقه را به‌صورت بین‌المللی برگزار کنیم، به شکل داخلی آن را تجربه کرده بودیم و بازخوردهای خیلی خوبی هم در این مورد داشتیم و نزدیک به 40 اثر سفارش داده شده بود که هنرمندان برجسته ایرانی آثار خوبی را ارائه کردند. پس از برپایی این نمایشگاه کارتون و کاریکاتور در سال گذشته و با توجه به سیاست‌های خصمانه‌ای که دولت ترامپ داشت و به موازات آن، در نظر گرفتن نکاتی که مقام معظم رهبری درباره آمریکا وسیاست‌های ترامپ فرمودند، باعث شد ما خیلی جدی به این اتفاق بپردازیم.

کاریکاتور زبان گویای اتفاقات است

وی در ادامه افزود: حضرت آقا در بیاناتی فرمودند «ما به خاطر نشان‌دادن چهره واقعی آمریکا از ترامپ تشکر می‌کنیم». در همین راستا ما هم این نیاز را احساس کردیم که باید این اتفاقات را با زبان گویای کاریکاتور و کارتون بیان کنیم. به هر حال ترامپ را می‌توان نمونه‌ای از سیاست حاکم بر آمریکا دانست که به‌صورت خیلی واضح و عریان نحوه تفکرش را ارائه می‌کند و ما این موضوع را در 2 بخش کارتون و کاریکاتور در این مسابقه دسته‌بندی کردیم.

شجاعی طباطبایی با اشاره به بخش‌های مختلف این مسابقه، عنوان کرد: در بخش کارتون: ترامپیسم، ترامپ و نژادپرستی (ایران‌هراسی و اسلام‌ستیزی)، ترامپ و مهاجرین، ترامپ و دیوارکشی، ترامپ و مخالفت با رسانه‌ها، ترامپ و تحقیر زنان، ترامپ و توئیت و در بخش کاریکاتور با موضوع ترامپ مسابقه را برگزار کردیم.

چهره سال هنر انقلاب در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: ما در بحث ترامپ با 2 موضوعِ پول و همچنین سلطه و خوی نظامیگری روبه‌رو هستیم که به شکل‌های مختلفی در حال بروز و ظهور است. آخرین نمونه آن حضور ترامپ در عربستان بود که همه می‌دانیم چه حواشی‌ای به دنبال داشت. کسی که نماینده لیبرال‌ترین حکومت جهان است و خود را مدعی آزادی و حکومت لیبرالیسم می‌داند، به کشوری سفر می‌کند که به‌صورت قبیله‌ای اداره می‌شود. البته ما هم در راستای همین سفرهای اخیر ترامپ کارهایی انجام دادیم زیرا به نظر می‌رسد موضوع مهم و قابل تأملی در محدوده جغرافیایی خاورمیانه است.

ترامپیسم دغدغه‌ای جهانی است

وی در ادامه تأکید کرد: نکته جالب اینجاست که ما گمان می‌کردیم ترامپیسم فقط موضوع مورد نظر ماست اما بعداً دیدیم موضوعی است که مخالفان ترامپ خیلی جدی به آن می‌پردازند. همین ترامپیسم برگرفته از واژه فاشیسم هست و به نظر می‌رسد ترامپ پا جای فاشیسم گذاشته است. نوع رفتار و حرکات ترامپ بسیار به فاشیسم و نازیسم نزدیک است و خیلی‌ها که وی را نقد کردند، دیدند که صبحت‌های وی عیناً شبیه هیتلر است. جالب اینکه خیلی از کاریکاتورهایی که به دست ما رسیده، با تمرکز بر هیتلر بوده است.

شجاعی طباطبایی یادآور شد: ما این مسابقه را با پشتیبانی بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و با مشارکت انجمن هنرهای تجسمی انقلاب و دفاع مقدس برگزار خواهیم کرد. در این مسابقه هم 75 کشور شرکت می‌کنند که بالاترین میزان مشارکت در یک اتفاق بین‌المللی در حوزه کاریکاتور است که این نمایشگاه داشته و این اتفاق بسیار جالبی در حوزه کاریکاتور بین‌المللی است. حبیب‌الله صادقی، محمدرضا دوست‌محمدی، محمود آزادنیا، لوک دسچیمیکر از بلژیک و سیلوانو ملو از برزیل داوری آثار را بر عهده داشتند. کار داوری هم به پایان رسیده است و هم‌اکنون در مرحله گرافیک و صفحه‌آرایی است و قرار است که کتابش هم چاپ شود و نمایشگاه آن 12 تیرماه همزمان با هدف گرفتن هواپیمای ایرانی توسط ناو آمریکایی افتتاح می‌شود.

دبیر نخستین مسابقه کارتون و کاریکاتور «ترامپیسم» درباره کیفیت آثار رسیده به مسابقه گفت: کیفیت آثار فوق‌العاده بالاست و تمام هنرمندان مطرح کاریکاتور دنیا در این مسابقه حضور دارند. عجیب است که بدانید هنرمندان آمریکای لاتین چقدر نسبت به ترامپ احساس نفرت دارند و بیشترین شرکت‌کننده خارجی بعد از ایران، از کشور برزیل است که 55 نفر از آنجا در این مسابقه شرکت کردند.

شجاعی طباطبایی با اشاره به اینکه هنرهای تجسمی و مشخصاً کاریکاتور نقش مهمی در بازتاب اتفاقات روز دارد، گفت: کاریکاتور یک زبان بین‌المللی است و می‌تواند به‌خوبی مفاهیم مورد نظرش را به مخاطبان مختلف انتقال دهد و به لحاظ رسانه‌ای یک زبان صریح و بدون مخارج خاصی است و از عنصر طنز بهره می‌گیرد و تمام نشانه‌ها را در قالب کاریکاتورهای طنزآمیز برای مخاطب به ارمغان می‌آورد. کاریکاتور همه این امکانات را در خودش دارد و در دنیای معاصر به دلیل اینکه تبدیل به یک زبان بین‌المللی شده است، می‌تواند بسیار مؤثر باشد. به نظرم حتی می‌توان در حوزه‌های دیگر مانند گرافیک و طراحی پوستر هم ورود پیدا کرد. به نظر می‌رسد باید در این حوزه ها کار انجام شود و من فکر می‌کنم تاکنون ما کارهای خوبی انجام دادیم که توانستیم در بزنگاه‌ها اتفاقات خوبی را رقم بزنیم و تأثیرگذار باشیم.

وی در پایان اظهار کرد: خیلی برای ما مهم است که این اتفاق دیده شود و در این راستا نیز در سطح شهر تهران از فضاهای تبلیغاتی و امکاناتی که در فضای عمومی مانند متروها وجود دارد استفاده کردیم که در حد مطلوبی به مردم اطلاع‌رسانی کنیم. حال تلاش داریم که در همه مراکز استان این اتفاق بیفتد و پیگیر این موضوع هم هستیم. من امیدوارم این آثار را نه‌تنها در ایران بلکه در همه کشورهای دیگر از طریق رایزنی‌های فرهنگی به نمایش بگذاریم. البته تلاش‌هایی در این راستا در حال انجام است که چنین حرکت‌هایی شکل جهانی به خود گیرد.