قدس آنلاین- گروه استان ها-سمانه محمدزاده ثانی: حفظ و نگهداری اشیاء عتیقه در موزه های بومی بی شک باعث غنی شدن موزه های داخلی و به دنبال آن موجب افزایش تعداد بازدیدکنندگان و توسعه صنعت گردشگری می شود.

موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین نیز امروزه می تواند مجالی را فراهم آورد که موجب افزایش  ضریب ماندگاری مسافران باشد؛ موزه ای که مصوبه بنای آن در اسفراین ۹ ساله شده و در این ۹ سال حدود ۳۰ درصد رشد فیزیکی دارد و اعتباراتی که فقط در حد مصوبه می ماند و خبری از تخصیص آن‌ها نیست، اما اکنون هر کس از کنار بنای در حال احداث موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین می گذرد، فقط با شماری تیر آهن برافراشته روبرو می شود.حال باید دید موزه باستان شناسی و مردم شناسی اسفراین ، چه زمانی به بهره برداری می رسد.

مسئول موزه های خراسان شمالی در گفت و گو با قدس آنلاین در خصوص اهمیت  ساخت موزه می گوید: در جوامع امروز که فرهنگ به عنوان یک شاخص پررنگ در جوامع مطرح است وجود موزه ها به عنوان یک نهاد فرهنگی، بی شک ضرورتی انکار ناپذیر است.

طالب زاده اظهار می کند: اولین موزه ها در واقع مکانهایی بوده که صرفا اموال و ثروتهای شخصی را نگهداری می کرده و کارکردی عمومی و فرهنگی نداشته است.

وی می افزاید: اما در جوامع نوین موزه ها موسساتی دائمی هستند که در جهت اهداف فرهنگی و بدون اهداف مادی اشیایی را که دارای ارزش فرهنگی هستند را به منظور جلوگیری از زوال و نابودی نگهداری می کنند که علاوه بر این  همزمان اهدافی ماننند نمایش، آموزش و پژوهش را نیز بر عهده دارند.

وی ادامه می دهد: بی شک آنچه ضروررت ساخت و وجود موزه در هر جامعه ای را ضروری می سازد، مطرح بودن  موزه ها به عنوان یکی از ارکان هویتی هر جامعه است که وجود آن باعث هویت بخشی، معرفی و حفظ فرهنگ و تمدن هر منطقه و انتتقال آن به نسلهای بعدی است.

طالب زاده همچنین وضعیت موزه های استان می گوید: موزه در استان خراسان شمالی در قیاس با تاریخ صد ساله موزه ها در ایران قدمت چندان زیادی ندارد و در واقع اولین موزه استان در طبقه فوقانی بنای آیینه خانه مفخم از سال ۱۳۷۹ کار خود را آغاز کرد.

مسئول موزه های خراسان شمالی می افزاید: پس از تشکیل استان و گسترش فعالیتهای و کاوشهای باستان شناسی و پتانسیلهای استان به لحاظ مردم شناسی لزوم گسترش موزه های جدید در استان احساس شد.

طالب زاده تصریح می کند: در همین راستا موزه باستان شناسی و مردم شناسی استان در عمارت مفخم، موزه اسناد و نسخ خطی در آیینه خانه مفخم، موزه قلعه جلال الدین گرمه، موزه تاریخ شهر جاجرم، موزه تاریخ شهر فاروج و موزه شیروان بین سالهای ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۴ راه اندازی و مورد بهره برداری قرار گرفته و فعال است.

وی می افزاید: همچنین  ساختمان موزه اسفراین و مانه و سملقان نیز از پروژه های در حال ساخت هستند.

خسارت زلزله به موزه های استان

وی اظهار می کند: متاسفانه بر اثر زمین لرزه اردیبهشت ماه سال جاری در بجنورد خساراتی به ساختمان موزه عمارت و آینه خانه وارد شد که به منظور جلوگیری از آسیبهای احتمالی به بازدید کنندگان و اشیاء، این دو موزه به حالت تعطیل در آمده اند که امیدواریم پس از انجام اقدامات مرمتی و استتحکام بخشی بناهای مذکور بتوانیم فعالیت موزه ها را شاهد باشیم.

شش موزه در خراسان شمالی

این مسئول تعداد موزه های خراسان شمالی را در حال حاضر شش موزه عنوان می کند و می گوید: موزه باستان شناسی و مردم شناسی (عمارت مفخم)، موزه اسناد و نسخ خطی(آیینه خانه مفخم)، موزه قلعه جلال الدین گرمه، موزه تاریخ شهر جاجرم، موزه تاریخ شهر فاروج و موزه شیروان از جمله موزه های استان هستند.

طالب زاده در خصوص وضعیت بازدید از موزه های استان نیز می گوید: گرچه استان خراسان شمالی هنوز به عنوان مقصد و قطب  گردشگری مطرح نیست، اما با توجه به موقعیت قرار گیری آن بین دو قطب گردشگری کشور یعنی شهر مشهد مقدس و استانهای شمالی باید از این پتانسیل بهره گرفت و معرفی موزه ها و بناهای تاریخی می تواند در افزایش جذب و ماندگاری مسافرین موثر باشد.

مسئول موزه های خراسان شمالی می افزاید: تعداد بازدید کنندگان از موزه های استان طی ۱۲ سال گذشته  قریب به سیصد هزار نفر بوده است که از سال ۱۳۸۴ به استثنای چند سال همواره روندی صعودی داشته است. که مسلما با پتانسیلهای موجود می توان این آمار را افزایش داد.

بازدید از موزه های شهرستان رضایت بخش نیست

وی با بیان اینکه میزان بازدید از موزه ها بویژه در موزه های شهرستانها  رضایت بخش نیست ادامه می دهد: بخشی از این نقیصه مربوط به کمبود نیروی انسانی و عدم معرفی موزه ها و بخشی هم مربوط به عدم استقبال مردم به دلیل در اولویت نبودن بازدید از موزه ها برای آنهاست.

طالب زاده می افزاید: علاوه بر آگاهی بخشی عمومی و پررنگ کردن وظایف آموزشی و پژوهشی موزه ها، نصب تابلوهای راهنمای موزه ها و اثار تاریخی در مسیرهای منتهی به این اماکن از جمله اقدامات بسیار موثری است که در این زمینه می توان انجام داد.

وی می گوید: در این راستا مکاتباتی نیز صورتگرفته است که امیدواریم با همکاری شهرداریها این موضوع انجام پذیرد که مسلما محقق شدن آن گامی مهم و اساسی در زمینه معرفی آثار در سطح شهرها و استان خواهد بود.

مسئول موزه های استان با اشاره به موانع و چالشهای موجود در این زمینه اظهار می کند: با عنایت به قرارگیری اکثر موزه ها در بناهای تاریخی، علیرغم اینکه ویژگیهای شاخص معماری و قدمت بنای موزه ها خود به عنوان یک فرصت مطرح است اما شرایط خاص حاکم بر بناهای تاریخی حساسیت ها و ملاحظات خاصی را در ارتباط با این بناها مطرح می سازد.

طالب زاده می افزاید: علاوه بر این کمبود اعتبار در بخش خرید و آزادسازی عرصه بنای تاریخی موزه ها، (علیرغم اقدامات چشمگیر در سالهای اخیر)، ساکنین و بالتبع برنامه های مرتبط را با محدودیتهایی مواجه ساخته است.

وی می گوید: وجود تنگنا در بخش هزینه های جاری موزه ها و همچنین کمبود نیروی انسانی متخصص بدلیل  عدم اختصاص پستهای سازمانی به موزه ها علیرغم راه اندازی موزه های جدید از دیگر چالشها و مسایل مرتبط با موزه ها است که امیدواریم در سالهای آتی و با برنامه ریزی و تخصیص اعتبار مناسب بخشی از مسائل مرتفع و در جهت استاندارد سازی و افزایش کیفی موزه ها گامهای موثری برداریم.

ساخت موزه اسفراین نیازمند ۸۰۰ میلیون تومان اعتبار

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اسفراین نیز در این زمینه در گفت و گو با قدس آنلاین می گوید: احداث موزه مردم شناسی و باستان شناسی اسفراین در سفر هیات دولت نهم در سال ۱۳۸۷ به استان مصوب شد که ساخت موزه در زمینی به مساحت سه هزار و ۶۰۰ متر مربع و نقشه آن در دو طبقه با زیر بنای ۸۵۰ متر مربع تهیه شد.

محمد محمدی اظهار می کند: در حال حاضر موزه اسفراین دارای پیشرفت فیزیکی در حدود ۳۰ درصد است که در سال ۹۵ از ۵۵۰ میلیون تومان اعتبار پیش بینی شده تنها ۲۹۸ میلیون تومان تخصیص پیدا کرده است که با تخصیص اعتبارات سال ۹۵ به بیش از ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی خواهد رسید.

وی علت تاخیر در احداث موزه را عدم تخصیص اعتبار در طول های گذشته عنوان می کند و می گوید: اکنون اعتبار مورد نیاز برای احداث این پروژه ۷۰۰ الی ۸۰۰ میلیون تومان است.

وی می افزاید: با توجه به پیگیری های فرماندار شهرستان، میراث فرهنگی و تاکید نماینده مجلس و قول هایی برای سال جاری داده شد و با تخصیص این اعتبار امیدواریم این پروژه در سال ۹۷ به بهره برداری برسد.

وی می افزاید: این موزه با هدف  نگهداری آثار گذشتگان و نمایش و انتقال آنها به آیندگان، ایجاد و تقویت تفاهیم میان اقوام، اعتلا و بهبود میزان دانش محصلان، دانشجویان و پژوهشگران و...، جلوگیری از انهدام و فراموشی فرهنگ بومی، آشنایی مردم و نسل آینده با تاریخ، فرهنگ، آداب و رسوم، آثار شهرستان اسفراین، افزایش سطح آگاهی مردم احداث خواهد شد.

محمدی در خصوص اهمیت ساخت این موزه در این شهرستان نیز می گوید:  ساخت این موزه علاوه بر بازگرداندن آثار تاریخی اسفراین در موزه های دیگر به موزه شهرستان، می تواند باعث ماندگاری بیشتر مسافران و گردشگران در شهرستان و کمک به درآمد گردشگری (بعد اقتصادی ایجاد موزه)، انتقال مفاهیم مردم شناسی- تاریخی- فرهنگی- باستان شناسی به مردم و همچنین  به عنوان یکی از ستون های صنعت گردشگری و زیرساخت های گردشگری در شهرستان و... باشد.

رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان اسفراین با بیان اینکه موزه ها، نقش کلیدی در تحول و بهبود توسعه پایدار در جامعه دارند می گوید:  این شهرستان دارای قابلیت های زیادی در حوزه تاریخ، فرهنگ مردم شناسی، شخصیت های بزرگ در طول تاریخ و از شهرهای مهم خراسان در دوره اسلامی است که به همین دلیل تأسیس موزه باستان شناسی بیش از پیش در اسفراین احساس می شود.

۱۴۵ اثر تاریخی

وی اظهار می دارد: شهرستان اسفراین دارای بیشترین آثار تاریخی ثبت شده در سطح استان به تعداد ۱۴۵ اثر تاریخی دارای مناطق نمونه، گردشگری ملی روئین و آشنایی میلانلو- بیدواز- پایگاه تاریخی شهر بلقیس- پایگاه تاریخی بافت روئین- پایلوت نساجی سنتی و دهکده نساجی سنتی ایران است.

وی ادامه می دهد: همچنین این شهرستان دارای دو پارک ملی سالوک- ساریگل- کشتی با چوخه- امامزادگان سطح شهرستان- شخصیت های تاریخی- سکه های خوب اسفراین در موزه های خارج از کشور، مشهد و بجنورد و... تعداد ظروف حکاکی شده با امضاء صنعتگران اسفراین در موزه های خارج و تهران، درها و صندوق های چوب منبت کاری شده و کتیبه دار آرامگاه شیخ بیدوازی که از بهترین نمونه های آثار چوبی در قرن نهم هجری در ایران است آثار تاریخی فراوان بدست آمده در کاوش های بلقیس و دیگر سایت های تاریخی شهرستان و اشیای توقیفی و اهدایی مردم است.