به گزارش قدس آنلاین، دوره ابتدایی از اهمیت قابل ملاحظه‌ای در آموزش کودکان برخوردار است بویژه آنکه در کشور ما بیش از نیمی از دانش‌آموزان در این دوره مشغول به تحصیل هستند. این مهم و مسائل و مشکلات این دوره را بهانه‌ای برای گفت‌وگو با دکتر رضوان حکیم زاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش قرار دادیم:
*خانم دکتر استانداردهای بین‌المللی برای کلاس‌های توصیفی روی چه عددی تعریف شده است؟
با توجه به استانداردهای تعریف شده جهانی می‌توان رقم ۱۶ تا ۲۰ نفر را اعلام کرد که این وضعیت مطلوب در یک کلاس ابتدایی است.
این رقم مزایای بسیاری دارد که از آن جمله می‌توان به برقراری ارتباط خوب و مؤثر بین معلم و دانش‌آموز، ایجاد فرصت لازم برای معلم به منظور شناخت مناسب از دانش‌آموزان، فراهم آمدن فرصت‌های یاددهی و یادگیری مطلوب برای کسب مهارت‌های اصلی و پایه توسط دانش‌آموزان و در عین حال امکان انجام کارهای گروهی و مشارکت برای آنان در کلاس اشاره کرد.
به هر حال با هر سیستمی که به ارزشیابی دانش‌آموزان می‌پردازیم باید در حد و اندازه‌ای باشد که معلم با فرصت مناسب کار تربیتی را انجام دهد.
*اما امروز در کشور ما آمار بالای دانش‌آموزی بخصوص در کلانشهرها مشکلاتی را در روند سیستم تعلیم و تربیت ایجاد کرده است.
بله؛ متأسفانه اجرای شتابزده و تحمیلی طرح ۳، ۳، ۶ در دوره ابتدایی سبب شد ما وارث طرحی باشیم که چندان نتوانیم طبق استانداردهایی که می‌خواهیم عمل کنیم و قطعاً برای رفع این مشکل باید به اندازه کافی کلاس درس، معلم و فضاهای متناسب با آموزش دانش‌آموزان داشته باشیم. از سویی تعداد زیاد کلاس‌های چند پایه و مدارسی داریم که تعداد این دانش‌آموزان از ۱۵ نفر و حتی در بعضی از مواقع مدرسه ای با یک دانش‌آموز داریم، که تمام این عوامل برای ما چه از نظر بودجه و نیروی انسانی هزینه بر است. از سویی هدف ما پوشش صددرصدی دانش‌آموزان در سراسر ایران است، بنابر این مشکلاتی در کلانشهرها خواهیم داشت.
*چه راه حلی برای مشکل تراکم دانش‌آموزی دارید؟
ما از سویی نمی‌توانیم مدارس مناطق محروم با جمعیت کم را تعطیل کنیم و از سویی با تراکم در کلانشهرها مواجهیم، بنابراین باید با یک برنامه زمانبندی مناسب و آینده پژوهی این معضل را حل کنیم یعنی به درستی روندها را پیش‌بینی کنیم. نسبت دانش‌آموزان به معلم و فضای آموزشی را در هر منطقه ترسیم و وضع موجود را با حالت مطلوب مشخص کنیم و بعد الزامات رسیدن به این وضع مطلوب را مهیا کنیم.
*این الزامات چیست؟
یک نکته آن امکانات و زیر ساخت‌هاست که باید به طور دقیق روی آن کار کنیم و از کلی گویی بپرهیزیم و نقطه به نقطه نیازمندی‌ها را مشخص کنیم
و این پیگیری‌ها باید منجر به این شود که آموزش و پرورش اولویت ودغدغه اول شود و سرمایه‌گذاری‌ها در آموزش و پرورش و بخصوص دوره ابتدایی اتفاق بیفتد؛ بنابراین مجبور نیستیم در حوزه سلامت، آسیب‌های اجتماعی و خیلی حوزه‌های دیگر هزینه‌های سنگینی کنیم.
*چه موقع آموزش ابتدایی اولویت وزارت آموزش و پرورش خواهد شد؟
این اتفاق افتاده و باتوجه به سخنان وزیر آموزش و پرورش، جلسات شورای معاونین و دیگر شواهد این اولویت ایجاد شده است. چنانکه در مصوبه شورای معاونان به نکته اشاره شده که تمام دستگاه‌های درون سازمانی ما باید آموزش ابتدایی را در اولویت قرار دهند.
*در اینجا شاهد اعلام موضع هستیم، آیا در عمل هم اتفاقی برای آموزش ابتدایی افتاده است؟
بله آماده سازی بدنه آموزش و پرورش، افکار عمومی و کارهای لازم انجام شده و توانستیم اعتبار تخصیصی این بخش را که قبلاً ۸ درصد آن جذب شده بود به طور کامل جذب کنیم و این روند رو به رشدی است.
*برای اینکه حال آموزش ابتدایی خوب شود چه کرده‌اید؟
یکی از مصوبات اصلی سال ۹۶ برای ما آسیب شناسی و اصلاح طرح توصیفی گذاشتیم و یکی از گام‌ها برخورد شفاف با صورت مسئله بود که در اولین جلسه شورای معاونان که در آن شرکت داشتم جمع آوری نظرهای همکاران در خصوص طرح توصیفی بود.
البته این روند در جلسات بعد هم ادامه داشت و مجموع بازخوردها نشان داد به رغم مترقی بودن این طرح، ارزشیابی کیفی توصیفی به دلیل فراهم نکردن شرایط برای اجرای این طرح از جمله آگاهی بخشی معلمان و خانواده‌ها و نگرش‌های توصیفی در اجرا با آنچه باید اتفاق می‌افتاده خیلی فاصله دارد.
*چه کارعلمی برای پیشبرد طرح توصیفی انجام داده اید؟
طی فراخوانی کل پژوهش‌های انجام شده در این حوزه را دریافت کردیم و فراتحلیلی بر این تحقیقات انجام دادیم و به این نتیجه رسیدیم که ابهامی در این بین وجود دارد و آن هم این است که آیا سطح سواد دانش آموزان ما بعد از طرح ارزشیابی توصیفی کاهش یا افزایش پیدا کرده، یا هیچ تغییری در این بین اتفاق نیفتاده است. برای اینکه بتوانیم به این ابهام پاسخ بدهیم نیازمند یک کار علمی هستیم.
*براساس رأی ۹۱۱ شورای آموزش و پرورش معاون آموزش ابتدایی موظف بوده به این ابهام پاسخ دهد، آیا این اتفاق افتاده است؟
بله! معاون آموزش ابتدایی موظف بوده هرسال علاوه برارزشیابی طرح کیفی توصیفی پایش عملکرد در دروس اصلی داشته باشد و گزارش را به شورای عالی ارائه دهد که بنا به دلایلی این اتفاق نیفتاده است.
*چرا معلمان غیر متخصص هم در ابتدایی به کارگرفته می‌شوند؟
یکی از معضلات ما در این دوره به کارگیری معلمان بامدارک غیر مرتبط است که حتی بعضی وقت‌ها تا ۳۰۰رشته غیرمرتبط در این حوزه فعالیت می‌کنند که یکی از دلایل آن اضافه شدن پایه ششم به دوره ابتدایی بود و به علت کمبود ۱۱هزار نفری معلم در پایه ششم این اتفاق افتاد.
*با توجه به این کمبود معلم و خروج نیروهایی که بازنشست می‌شوند چه کرده‌اید؟
سعی کرده ایم با توجه به آمار بازنشستگی معلمان تا پنج سال آینده و کمبودهای موجود تعداد معلمان مورد نیاز را مشخص کنیم و برای اولین بار پیشنهاد داده ایم افرادی که قرار است به عنوان معلم ابتدایی مشغول به کار شوند چه شرایط و مدارک تحصیلی داشته باشند و با چه معیارهایی افراد با انگیزه را جذب کنیم و این پیشنهاد مورد موافقت قرار گرفته است.
* نظر شما در مورد ورود مربیان پیش دبستانی و نهضت برای حل مشکل کمبود معلم چیست؟
ما امیدواریم هرچه زودتر مشکل این عزیزان حل شود. ما اصلاً به دنبال رفع مشکل به طور مقطعی نیستیم و طی نامه‌ای رسمی اعلام کردیم به هیچ وجه ورود این عزیزان را راه حل منطقی و به صلاح آموزش ابتدایی نمی‌دانیم؛ چون آموزش ابتدایی بسیار مهم و جایگاه ویژه‌ای دارد و ما نباید اجازه بدهیم لطمه‌ای به این مقطع وارد شود و نمایندگان مجلس که امکان دارد به دنبال مصوباتی باشند باید به این مهم توجه کنند که آموزش ابتدایی نباید قربانی راه حل‌های کوتاه مدت شود.
*کمبود بودجه مقطع ابتدایی را چقدر تخمین می‌زنید و چه کرده‌اید؟
به دور از هرگونه ایده آل پردازی و با توجه به همین روند موجود حداقل به دوبرابر بودجه موجود نیاز داریم، بنابراین طی نامه‌ای برآورد خودمان را برای اجرای برنامه‌ها به معاونت پشتیبانی اعلام کرده‌ایم.
*باتوجه به سختی کار معلمان ابتدایی چه مزایایی را برای آن‌ها قایل شده‌اید؟
اولین جایی که کودک از خانواده جدا می‌شود در دوره ابتدایی است که معلمان این دوره کار سختی در پیش دارند، چون تمام درس‌ها توسط یک معلم تدریس می‌شود؛ بنابر این پیشنهاد داده‌ایم که در نظام رتبه بندی و نظام ارزشیابی سختی کار برای معلمان ابتدایی دیده شود.
*نظر شما برای ادامه تحصیل معلمان چیست؟
پیشنهادهایی برای ارتقای تحصیلی و تسهیل شرایط کاری معلمان ابتدایی داریم و باید نگاه کارمندی را از شغل معلمی برداریم.
*آیا تراکم بالای دانش‌آموزی در کلانشهرها رعایت نکردن عدالت آموزشی نیست یا شعار عدالت آموزشی فقط برای مناطق محروم است؟
مفهوم واقعی عدالت آموزشی، عدالت در فرصت‌های یاددهی یادگیری است.
صرف ایجاد یک کلاس و گذاشتن معلمی برای اداره این کلاس که سرباز معلم یا معلم نهضت باشد، عدالت آموزشی نیست. ما باید سعی کنیم معنی عدالت آموزشی را به درستی تعریف کنیم و دسترسی به آموزش به معنی عدالت آموزشی نیست؛ بنابراین تراکم بالا فرصت‌ها را کم می‌کند و اینجاست که عدالت مخدوش می‌شود.
*با توجه به اهمیت دوره ابتدایی نظرتان در مورد حضور مشاور در این مدارس چیست؟
به نظر من همه معلمان ابتدایی ما باید مهارت‌های مشاوره‌ای داشته باشند، چون در این مقطع دانش‌آموزان ساعاتی از روز را از خانواده دور هستند و تجربیات جدیدی همچون برقراری ارتباط، مهارت آموزی، دست ورزی و خیلی چیزهای دیگر را می‌آموزند و نیازبه مدیریت هیجانات خود دارند، در عین حال حضور یک مشاور مجرب و متخصص می‌تواند کار را تسهیل کند. ما طی نامه‌ای درخواست کرده‌ایم برای شروع درتعدادی از مدارس مشاور داشته باشیم.
نظر شما