به گزارش قدس آنلاین، خبرهایی در ماه‌های اخیر از حذف بارنامه الکترونیکی از زنجیره اطلاعات گمرک به منظور تقاطع گیری و تطبیق آن با اظهارنامه ارائه و اثبات شد که حذف جزئیات بارنامه به عنوان یکی از مهمترین استانداردهای تبادل اطلاعات اجتناب ناپذیر است.

حذف این معیار در پنجره واحد تجارت فرامرزی گمرک می‌تواند موجب سهل و باز شدن راه برای قاچاقچیان کالا تلقی شود که البته گمرک در واکنش به این موضوع با توجیه آن عذری بدتر از گناه آورده است. گمرک در چرایی حذف بارنامه از زنجیره اطلاعات و هوشمندسازی سامانه به تطبیق اطلاعات ثبت سفارش روی آورده که یک اشتباه قلمداد می‌شود.

اول اینکه ثبت سفارش یک مجوز بوده که در وزارت صنعت و معدن صادر می‌شود و هیچ نظارتی بر نوع کالا و تطبیق آن با اسناد وجود ندارد، در حالی که بارنامه توسط شرکت حمل و نقل به واسطه فاکتور فروشنده ثبت می‌شود و حتی نهادهای نظارتی بین‌المللی مثل اینترپل و همچنین شرکتهای حمل و نقل برای بررسی کانتینرهای خود به بارنامه رجوع می‌کنند، ولی ثبت سفارش یک سامانه صرفا برای اطلاع از واردات یک نوع کالا است که ضوابط محکم و منطقی به منظور راستی آزمایی ندارد، علاوه بر اینکه وجود چنین فرایندی در هیچ جای دنیا یافت نشده است.

دوم آنکه در هنگام ویرایش بارنامه، این تغییرات در سامانه پنجره واحد ثبت می شد، اما چنین امکانی برای ثبت سفارش فراهم نیست و تا زمانی که کالا از گمرک ترخیص نشده، قابل ویرایش است، بدان معنا که شما می‌توانید در ثبت سفارش خود طلا اظهار کنید و در تمام مسیر حمل ثبت سفارش شما طلا باشد، ولی وقتی بار در بندر ایران تخلیه شد اظهارکننده نوع کالای خود را در ثبت سفارش تغییر داده و مثلا آن را ذغال معرفی کند و این ویرایش در هیچ کجا ثبت نمی‌شود و در پنجره واحد نیز قابل مشاهده نیست.

اقدام گمرک نه تنها مکانیزم کنترلی برای مبارزه با قاچاق کالا و تطبیق آن را ارتقا نداده که سطح آن را به فاکتورهای غیرقابل اعتمادتری کاهش داده است. هر چند صرف استفاده از بارنامه نیز جایز نبوده و احتمال دست‌کاری آن وجود دارد، اما به هر حال بارنامه تعهد و مسئولیت برای شرکت ثبت کننده به همراه دارد و تا حدی امور را تضمین کند.

بارنامه از  مهمترین استانداردهای تبادلی بوده، اما گمرک ابتدا اجازه ویرایش آن را به بهانه تقلب از شرکت‌های حمل گرفت و بعد نظارت و کنترل اطلاعات بارنامه با اظهارنامه برداشته شد و در مرحله جدید به اسم هوشمند سازی اطلاعات، ثبت سفارشی که ارزش نازل دارد، جایگزین بارنامه شد باید با این وضع شاهد افزایش آمار ورود قاچاق به کشور بود.

 طبق قانون مبارزه با قاچاق تا زمانی که زنجیره اطلاعات کالاهای وارداتی از مبدا تا ترخیص در گمرک و پس از آن توزیع و مصرف تکمیل نشود، نمی‌توان نسبت به مبارزه واقعی با قاچاق سخن گفت در حالی که اکنون حلقه‌های اتصال از یکدیگر منفصل بوده و سازمان ها و دستگاه‌های ذی ربط جزیره‌ای و بدون اتصال سیستمی با هم مشغول فعالیت هستند که این موضوع نه تنها از دغدغه قاچاق کم نمی‌کند که خود بر مشکلات افزوده است.