قدس آنلاین-گروه استان ها- علی محمدزاده: با گسترش شهرهای آن روزگار آرام آرام زمامداران وقت به فکر ایجاد یک نظام مدیریتی خاص شهرها افتادند وحدود۱۰۳ سال پیش مجلس اول شورای ملی قانونی را تصویب کرد که براساس آن دستگاه جدیدی به نام «بلدیه» پیگیر امور شهری شد و بدین ترتیب شهرهای ایران، چهره ‌نوینی را به خود گرفت.

سال‌ها بعد در تاریخ ۳۰ اردیبهشت ماه ۱۳۰۹ قانون جدیدی برای تشکیلات بلدیه تصویب شد که به منظور رفع مشکلات دولت در زمینه امور شهر تدوین شده و نحوه دریافت عوارض و مالیات‌ها را برای دولت مشخص و راحت‌تر کرده بود، اما از دهه ۱۳۳۰ به بعد تغییراتی که در شرح وظایف و نظام اداری شهرداری به وجود آمد که این نهاد شهری به شکل و شمایل امروزی خود نزدیک‌تر شد.

تولد مدیریت واحد

هرچند در سال‌های پس از پیروزی انقلاب باید گفت این حوزه مدیریتی کمی مغفول ماند، ولی سرانجام با تشکیل شوراهای اسلامی تلاش شد تا تمام امور شهرها با تصمیمات محلی اداره شود.

با این وصف با افزایش جمعیت شهرها و پیچیده‌تر شدن تعاملات شهری، متولیان دریافتند که ابزار لازم برای اداره شهرها بویژه کلانشهرها را در اختیار ندارند و به فکر تعریف نظامی افتادند که بتواند، تمام امکانات مورد نیاز را در دسترس مدیران شهری قرار دهد و بر همین مدل مدیریت واحد شهری مطرح شد که به گفته رحمانی فضلی (وزیر کشور) لایحه مدیریت جامع شهری پس از مطالعه ۱۸ کشور تهیه شد.

برهمین اساس از اوایل دهه۹۰ صحبت‌های جدی تری در این بخش مطرح می‌شد، اما به دلایل گوناگونی هنوز این لایحه به سرانجام نرسیده است و به نظر می‌رسد، تأخیر صورت گرفته جز عمیق‌تر شدن مشکلات مدیریت شهرها نتیجه دیگری نداشته و اگر این روند ادامه پیدا کند به دلیل تداخل وظایف وحوزه‌های خدماتی ومدیریتی در کلانشهرها چالش‌های جدیدی بروز کند و در این بین شهروندان از بخشی از این خدمات محروم شوند.

چرا مدیریت واحد

با اندکی دقت در پیرامون خود می‌بینیم که بسیاری از معضلات پیش آمده در کلانشهرهای ایران با مسئله چندگانگی مدیریت‌ها یا تداخل وظایف چند دستگاه ارتباط مستقیم دارد، به طور مثال یکی از چالش‌های اصلی شهرهای بزرگ ایران موضوع فاضلاب است و چون متولی جمع آوری و هدایت آن شهرداری‌ها و متولی مدیریت تصفیه واستفاده‌های بعدی از آن با «ادارات آب و فاضلاب» است، به دلیل ناهماهنگی دو دستگاه به لحاظ نظام اداری و اعتبارات و حتی دیدگاه‌های مدیریتی شاهد بروز مشکلاتی هستیم که دامنگیر شهرها شده است.

این در حالی است که در حوزهای ترافیکی و بهداشتی و معضلات اجتماعی هم این عملکردهای جزیره‌ای وجود دارد و تنها یک مدیریت واحد است که می‌تواند به این تشتت مدیریتی پایان دهد.

اخطار به رئیس دولت

هرچند از چند سال قبل لایحه مدیریت واحد شهری تهیه شده، ولی از سرانجام آن خبری نیست. از این رو تعدادی از نمایندگان با ارسال نامه‌ای به رئیس جمهور خواهان تعیین تکلیف آن شدند.

ابوالفضل ابوترابی در گفت‌وگو با «خانه ملت»، درخصوص آخرین وضعیت لایحه مدیریت جامع یکپارچه شهری، گفت: نامه‌ای با امضای رئیس کمیسیون شوراها و امورداخلی کشور درمجلس و۸۷ نفر از نمایندگان مجلس به رئیس جمهور ارسال شده است تا در اسرع وقت لایحه مدیریت یکپارچه شهری به مجلس ارسال شود.

نماینده مردم نجف آباد، تیران و کرون درمجلس شورای اسلامی، افزود: رئیس جمهور درهمایش شوراها دربرج میلاد قول داد که تا پایان سال ۹۵ این لایحه را به مجلس ارسال کند، اما تا کنون خبری از این لایحه نیست، بنابراین ۸۷ نفر از نمایندگان مجلس طی درخواستی به رئیس جمهور تأکید کردند که هرچه سریع‌تر لایحه جامع مدیریت یکپارچه شهری را به مجلس ارسال کند.

وی با بیان اینکه درحال حاضر مدیریت شهری دارای مشکلاتی است که برای حل آن‌ها باید وظایف بدرستی میان دستگاه‌ها تقسیم بندی شود، تصریح کرد: به طور حتم وجود برخی موانع درقانون، مدیریت شهری را برای شهرداری مشکل کرده است، ضمن اینکه تعدد دستگاه‌ها در پیگیری برخی مسایل شرایط را برای افزایش تصدی گری دولت در برخی حوزه‌ها افزایش داده است؛ بنابراین انتظار داریم که دولت درلایحه مدیریت شهری برای حل معضلات شهری بویژه در کلانشهرها، اداره برخی مسایل در دستگاه‌ها و نهادهایی چون سازمان آب، برق و گاز را برعهده شهرداری‌ها قراردهد.

عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس شورای اسلامی، گفت: مدیریت جامع شهری سبب می‌شود که ازحجم و گستردگی دولت کم شده و هزینه‌ها بمراتب نسبت به گذشته، کاهش چشمگیری داشته باشد.

بزنگاه تاریخی

با این وصف به نظر می‌رسد با توجه به نزدیکی آغاز به کار دوره پنجم شوراهای اسلامی بار دیگر زمان آن رسیده است تا تصمیمی تاریخی در حوزه مدیریت شهرها گرفته شود زیرا به روز رسانی در همه حوزه‌ها یک ضرورت است و آنچه مسلم است اداره شهرها به روش سنتی امکان‌پذیر نبوده یا بسیار دشوار خواهد شد.

بنابراین امید است، رئیس جمهور محترم و وزرای کابینه‌اش با تصویب این لایحه چند ساله به بلاتلکیفی‌های این حوزه پایان دهند و سال‌های بعد بخوانیم که از پنجمین دوره شوراها در ایران قانون مدیریت جامع شهری اجرایی شد.