قدس آنلاین- با وجود آنکه ۱۶ سال از تأسیس «مجلس دانش‌آموزی» می‌گذرد، اما می‌توان ادعا کرد بسیاری از دانش‌آموزان این مجلس را نمی‌شناسند. کارکرد این مجلس برای بیشتر آن‌ها ناشناخته است و از قدرت آن بی‌خبر هستند.
مجلس دانش‌آموزی از حرف تا عمل
مجلس دانش‌آموزی را تجمعی برای بیان خواسته‌های دانش‌آموزان می‌دانیم. مجلسی که اعضای آن از منتخبان شوراهای دانش‌آموزی بوده و سالی دو بار مجمعی عمومی برای همفکری برگزار می‌کنند. ۱۵۰ نماینده از مدارس ۳۳ استان در هفت کمیسیون عضو این مجلس هستند. مجلسی که گفته می‌شود مصوبات آن مبنای تصمیمات مدیران آموزش و پرورش است و پس از تصویب در شورای عالی آموزش و پرورش قابلیت اجرایی دارد، اما در عمل اقدام مؤثری به چشم نمی‌آید.
مجلس و شورای دانش‌آموزی با هم متحد می‌شوند
مجلس دانش‌آموزی در رأس هرمی قرار گرفته است که قاعده آن شوراهای دانش‌آموزی در سطح مدارس هستند. قاعده‌ای که در مدارس با عنوان شوراهای دانش‌آموزی شکل می‌گیرد و از بین ۵ تا ۹ برگزیده هر مدرسه به ترتیب نفرات برگزیده آن‌ها در منطقه، شهرستان، استان و در نهایت برگزیده آن‌ها عضو مجلس دانش‌آموزی می‌شوند.
معاون پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش وپرورش در توضیح دلیل کمرنگ دیده شدن این مجلس به خبرنگار ما می‌گوید: تا کنون برش و بریدگی بین مجلس دانش‌آموزی در سطح ملی و شوراهای دانش‌آموزی در سطح مدارس وجود داشته است. آن‌ها دو جریان دموکراتیک مستقل از هم بودند که یکی فقط در مدرسه محدود شده و دیگری نگاهی ملی و کشوری داشته است. اما از امسال در شیوه نامه تغییراتی اعمال شده و این دوپاره‌گی تبدیل به ساختار منسجم هرمی شده است.
دکتر مهدی فیض می‌افزاید: امیدواریم مجلس دانش‌آموزی در کنار وزارت آموزش و پرورش بتواند نقش اصلی و مشورتی خود را ایفا کند. این مجلس می‌تواند برای مسئولان آموزش و پرورش ایده‌پردازی کند. در دوره‌های مختلف نیز وزرای مختلف آموزش و پرورش سعی داشته‌اند از دیدگاه مشورتی مجلس استفاده کنند. حتی برخی اوقات ممکن است تصمیماتی در بحث کلان آموزش و پرورش گرفته شود که اگر تصمیمات به مجلس دانش‌آموزی منتقل شود و اعضای مجلس دانش‌آموزی نسبت به آن تصمیم توجیه شوند، می‌توانند بدنه دانش‌آموزی کشور را نسبت به آن قضیه توجیه کنند.
مجلسی که سبب خودسانسوری دانش‌آموز می‌شود
وی به مزایا و معایب این مجلس اشاره کرده و می‌گوید: این مجلس از این نظر که اعضای آن به خاطر دانش‌آموز بودن، نقطه تعامل بین نظام سیاسی و اجتماعی کشور هستند، بسیار مفید بوده و می‌تواند جنبه‌های تعلیم و تربیت را تسهیل بخشد. نکته دیگر اینکه به دلیل تعریف شدن این سیستم در نظام آموزش و پرورش، جزیی از بدنه او محسوب شده و تعامل با آن ساده‌تر می‌شود.
هیچ پیشنهاد سازنده‌ای در هشت دوره مجلس دانش‌آموزی به چشم نخورده و حتی پیشنهادات ارائه شده نیز مباحث کلیشه‌ای بوده که قبل از مطرح شدن در این مجلس بارها توسط آسیب‌شناسان و کارشناسان امور اجتماعی مورد مطالعه، تحقیق و به آزمون و خطا در آمده است. به نظر می‌رسد این نهاد به صورت نهادی تشریفاتی در آمده و بازدهی ندارد وی به معایب این مجلس اشاره کرده و تصریح می‌کند: از آنجا که دانش‌آموز در برابر مدیر و معلم نقشی انفعالی دارد و نمی‌تواند اعتراض خود را عنوان کند، سبب می‌شود نتواند آزادگی خود را نشان داده و حتی ممکن است دچار خودسانسوری شود. علاوه بر آن مقولاتی که در مجلس دانش‌آموزی مطرح می‌شود، محدود و منحصر به حوزه آموزش و پرورش است. در حالی‌که شاید مجلس دانش‌آموزی به عنوان یک مجلس مشورتی نوجوانان بتواند به معضلات و مشکلات دیگری مانند ترافیک، محیط زیست و... نیز بپردازد.
فیض در پایان خاطر نشان می‌کند: تا دوره اخیر، مجلس دانش‌آموزی عمدتاً هویت سیاسی داشته و اهداف سیاسی را دنبال می‌کرده است، اما تلاش کرده‌ایم در این دوره مجلس را از ویترین سیاسی خارج کنیم. باید مجلس دانش‌آموزی به کارکرد اصلی خود، که کارکردی دوگانه بین بدنه دانش‌آموزی کشور و بدنه مدیریت ارشد آموزش و پرورش است برگشته و در آن حوزه با انرژی مضاعف شروع به فعالیت کند.
مجلس دانش‌آموزی بازدهی ندارد
این ۱۵۰ جوان پُرانرژی و آرمان‌گرا که قرار است رابطی بین دانش‌آموزان و مسئولان ارشد کشور باشند، انتقادهایی بر عملکرد شوراها و مجلسی که متعلق به خودشان است، دارند.
نسترن بهداروند، عضو سابق مجلس دانش‌آموزی که پیگیر مصوبات و اقدامات این مجلس است در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید: با گذشت ۱۶ سال از تشکیل مجلس دانش‌آموزی در کشور، نه تنها مصوبه مهم و درخور توجهی مشاهده و عملیاتی نشده است، بلکه شاهد یکسری مصوبات غیرعقلانی همچون طرح تعطیلی مدارس در روزهای پنجشنبه بوده‌ایم. اعتقاد من بر این است که در شرایط کنونی صرف وقت و هزینه با معیارهای حاضر در مقایسه با نام به اصطلاح دهان پُر کن مجلس دانش‌آموزی کاری بی‌نتیجه است.
وی می‌افزاید: هیچ پیشنهاد سازنده‌ای در هشت دوره مجلس دانش‌آموزی به چشم نخورده و حتی پیشنهادات ارائه شده نیز مباحث کلیشه‌ای بوده که قبل از مطرح شدن در این مجلس بارها توسط آسیب‌شناسان و کارشناسان امور اجتماعی مورد مطالعه، تحقیق و به آزمون و خطا در آمده است. به نظر می‌رسد این نهاد به صورت نهادی تشریفاتی در آمده و بازدهی ندارد.
نسترن بهداروند در خصوص نحوه انتخاب اعضا نیز معتقد است: دانش‌آموزی که با هر ویژگی اخلاقی، شخصیتی و علمی و بدون هیچ گونه توانمندی خاص وارد شورای دانش‌آموزی شده و با انتخابات سلیقه‌ای بر کرسی نمایندگی شورای استان خود می‌نشیند و در نهایت تبدیل به یک شخص سیاستمدار می‌شود، چگونه می‌تواند در خصوص مهم‌ترین مشکلات آموزش و پرورش همچون: جامعه‌پذیری، تربیت، کیفیت آموزش و حتی رسیدگی به کوچک‌ترین مشکلات مدارس مانند: سرویس‌های بهداشتی، بوفه مدارس و تمام اهدافی که در آییننامه درج شده، گام بردارد؟ هر چند هیچ کس مخالف ضرورت وجود بصیرت سیاسی در دانش‌آموزان نیست، اما در حال حاضر هدف و مشکلات نظام آموزش و پرورش چیز دیگری است.
دانش‌آموزان در مجلس بایکوت شده‌اند
به نظر می‌رسد تا رسیدن به مجلس دانش‌آموزی مطلوب فاصله زیاد داریم. مشاور معاون وزیر آموزش و پرورش در خصوص چرایی فاصله گرفتن از اهداف این مجلس، به خبرنگار ما می‌گوید: در قانون ظرفیت‌های زیادی برای شورای دانش‌آموزی تعریف شده، اما در عمل از آن‌ها استفاده نمی‌شود. در این سال‌ها سعی بر این بوده است که به اعضای شورا و مجلس دانش‌آموزی به عنوان نخبگان اجتماعی نگاه کرده و از نظر مشورتی آنان بهره گیریم. حتی در تصمیم‌گیری‌ها و تصمیم‌سازی‌های مدرسه شرکت داشته یا سالی یک بار در مقام مدیر و معلم مدرسه ایفای نقش کرده و کارهای مدرسه با نظر این شورا انجام شود که هیچ اقدام مؤثری تاکنون انجام نگرفته است. در حالی که یکی از زمینه‌های کارآمدی آموزش و پرورش استفاده از ظرفیت دانش‌آموزان توانمند است.
محمدابراهیم محمدی با تأکید بر اینکه در ۱۶ سال و هشت دوره‌ای که از عمر مجلس دانش‌آموزی می‌گذرد، مصوبه جاندار و کیفی نداشته‌ایم، می‌افزاید: در این مدت به دانش‌آموزان میدان نداده و برای آن‌ها فرصت‌های رسانه ایجاد نکرده‌ایم. حتی پانا که خبرگزاری دانش‌آموزی است، در اختیار این دانش‌آموزان نبوده و از ظرفیت رسانه‌ای آن استفاده نکرده است. آن‌ها نمی‌توانند حرف‌هایشان را به مدیران ملی، وزیر، معاونان وزیر، مدیران ستادی و حتی مسئولان بالا دست منتقل کنند. به عبارتی آن‌ها به شکلی بایکوت شده‌اند و آن‌ها را به برنامه‌های تشریفاتی که هیچ بازدهی برای آنان ندارد، مشغول کرده و به چند برنامه نمایشی ملی و استانی اکتفا کرده‌ایم.
وی بیان می‌کند: به نظر من باید آموزش و پرورش به این تشکل دانش‌آموزی به عنوان سمن و تشکل مردمی دانش‌آموزی توجه کرده و از ظرفیت این دانش‌آموزان برای بهبود اوضاع و تغییرات برنامه‌های درسی و فعالیت‌های غیردرسی استفاده کند؛ چرا که معتقدم بیش از ۹۳درصد مسائل داخل مدرسه قابل واگذاری به دانش‌آموزان است. نباید از اعتماد کردن به دانش‌آموزان بهراسیم.
محمدی اضافه می‌کند: آن‌ها می‌توانند پلی برای مردمی شدن آموزش و پرورش باشند؛ چرا که این نهاد به عنوان ابَر نهاد تعلیم و تربیت باید همه را درگیر خودش کند. ضمن اینکه در مجلس دانش‌آموزی؛ رئیس جمهور، رئیس مجلس، مقامات عالی حضور پیدا می‌کنند. این دانش‌آموزان باید بیاموزند مطالبات جدی و اساسی که آموزش و پرورش از آن رنج می‌برد را به آن‌ها منتقل کرده و از تشریفاتی شدن این مجالس پرهیز کنند.
مشاور معاون وزیر آموزش و پرورش با اشاره به اینکه مدرسه کانونی فرهنگی تربیتی است، یادآور می‌شود: این کانون زمانی می‌تواند نقش فرهنگی داشته باشد که به دانش‌آموزان واگذار شود در غیر این صورت مدرسه یک مؤسسه و مجموعه خشک آموزشی است. به همین منظور بر اساس سند تحول بنیادین تلاش می‌کنیم مدرسه را از نهادی خشک و بی‌روح به نهاد فرهنگی جذاب، ذائقه‌مند و مؤثر تبدیل کنیم. علاوه بر آن اعضای این شورا، نخبه‌هایی در عرصه‌های مختلف اجتماعی هستند که می‌توانند در آینده نظام مؤثر باشند. اما در شورای دانش‌آموزی کمترین توجه و امتیاز را به این اعضا داشته‌ایم و بیشتر ظرفیت این مجلس پنهان مانده است. به همین منظور پیشنهاد می‌کنم به اعضای این مجلس که عصاره ۷۰۰هزار دانش‌آموز هستند، امتیازی ویژه دهیم تا بتوانند به عنوان معلمان و مربیان آینده آموزش و پرورش به دانشگاه فرهنگیان راه پیدا کنند.
نظر شما