قدس آنلاین- گفته می‌شود سال گذشته حدود ۳۳ میلیون جلد کتاب کمک درسی با مجوز فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است. حال اگر میانگین قیمت هر جلد را ۱۷ هزار تومان در نظر بگیریم، با یک حساب ساده به عددی شگفت‌انگیز می‌رسیم. ۵۷۰ میلیارد تومان مبلغی است که این کتاب ها روانه جیب انتشاراتی‌هایشان کرده‌اند. بر اساس آخرین آمارها، بهای کل کتابهای کمک درسی که در خردادماه ۱۳۹۶ منتشر شده بالغ بر ۱۵ میلیارد و ۸۲۲ میلیون تومان است. کتاب هایی که به گفته صاحبنظران نه تنها مفید نبوده، حتی اثرات معکوسی بر سیستم آموزش و پرورش دارند.
حجم زیاد رد و بدل شدن پول در این حوزه در حالی صورت می‌پذیرد که ایده «معلم پژوهنده» و «دانش‌آموز پژوهنده» در آموزش و پرورش کشور با هدف انجام پژوهش‌های نسبتاً ساده و حل مسائل و مشکلات این دو قشر اجرا شده است. اما این کتاب ها خود سدی بزرگ برای بروز پژوهشگری و خلاقیت است.
نماینده وزیر علوم در سازمان نظام روان شناسی و مشاوره کشور با بیان اینکه استفاده از کتاب های درسی واحد برای دانش‌آموزان سراسر کشور خطرناک است، به خبرنگار ما توضیح می‌دهد: در هیچ جای دنیا استفاده از کتاب های واحد درسی برای دانش‌آموزان یک کشور تجویز نمی‌شود و هیئت امنای هر مدرسه تصمیم می‌گیرد در مدرسه آن منطقه خاص، از کدام کتاب های درسی برای آموزش استفاده کند. چرا که همین یکسان بودن کتاب های درسی می‌تواند منشاء اختلالات یادگیری شود. معلمان باید حق انتخاب در کتاب های درسی و تولید محتوا را داشته باشند، اما امروزه مؤسسات تولید کتاب های کمک‌آموزشی که گردش مالی زیادی داشته و حتی مجوز لازم برای کار را ندارند، این امکان را فراهم کرده‌اند.
دکتر فریبرز دُرتاج اضافه می‌کند: مدارسی که در دنیا کتاب آموزشی تولید می‌کنند باید تیمی خاص داشته باشند. این تیم برای اینکه صلاحیت نشر کتاب کمک‌آموزشی داشته باشد باید از آموزش و پرورش مجوز گرفته و متخصص برنامه‌ریزی درسی، متخصص روانشناسی تربیتی، متخصص روانشناسی یادگیری، متخصص رشد و فلسفه تعلیم و تربیت داشته باشد. این مؤسسات و بخش خصوصی باید با تیمی تخصصی قوی به جای آموزش و پرورش کتاب تولید کنند. اما متاسفانه در این سال ها، به جای استفاده از متخصصان تعدادی افراد کم سواد، با سوء استفاده از کنکور کتاب های کمک درسی تولید می‌کنند.
کتاب های کمک درسی مشکلی را حل نمی‌کنند
وی در ادامه بیان می‌کند: بر چاپ این کتاب ها هیچ نظارتی وجود ندارد و مؤسسات با هزینه‌های بسیار زیاد و حتی محتوای اشتباه کتاب هایی را منتشر می‌کنند که در حقیقت هیچ دانش‌آموزی فرصت پردازش اطلاعات بسیار زیاد گنجانده شده در این کتاب ها را ندارد. این در حالی است که بر اساس قانون، سازمان سنجش اجازه ندارد حتی یک سؤال خارج از کتاب های درسی مقطع متوسطه داشته باشد.
معاون پژوهشی سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور با بیان اینکه همه چیز روشن است، تصریح می‌کند: برخی از این مؤسسات با بعضی از معلم‌ها و مدیران سازمان آموزش و پرورش همکاری دارند. حتی تبلیغات گسترده‌ای در تلویزیون داشته و متاسفانه نماینده‌های آن ها در شبکه آموزش و حتی در شبکه‌های دیگر و در پر بیننده‌ترین ساعت ایجاد انگیزه‌هایی کاذب کرده و افراد را به خرید و خواندن کتاب ها ترغیب می‌کنند. کاری که بیشتر تجاری به نظر می‌رسد تا فرهنگی.
رئیس همایش روانشناسی مدرسه اضافه می‌کند: برای رهایی از این مشکل نیاز به اراده‌ای قوی است. باید وزیر آموزش و پرورش، وزیر علوم و رئیس سازمان سنجش اعلام کنند که تنها منبع امتحانی کتاب های درسی است. البته اگر معلم یا دانش آموز ضعیف باشد، می‌تواند از معلمی دیگر کمک بگیرد اما این کتاب ها مشکلی را حل نمی‌کند چرا که آن ها ساده‌سازی نکرده‌اند. آن ها بیشتر تجارت می‌کنند و دانش‌آموزان قدرت خلاقیت و نشاط خود را از دست می‌دهند.
دُرتاج در پایان تاکید می‌کند: معضل بزرگ آموزش و پرورش ما کنکور است. در تمام دنیا بر مبنای ارزیابی دوره دبیرستان، دانش‌آموزان سالی دو تا سه بار می‌توانند برای ورود به دانشگاه در آزمونی مشابه آزمون سنجش شرکت کنند و دانشگاه‌ها مستقل دانشجو می‌گیرند. ضمن اینکه سبک قدیمی پذیرش دانشجو در کشور ما تولید اضطراب کرده و آسیب‌های زیادی با خود دارد. باید بدانیم که کتاب های درسی، کتاب هایی قوی هستند. باید معلم‌ها را ترغیب کنیم فقط آن ها را تدریس کرده و به تجارت کتاب های کمک درسی دامن نزنند.
مافیای کتاب های کمک درسی نبض آموزش را در دست دارد
هنوز هم پدر و مادرها فقط از دانش‌آموز ۲۰ می‌خواهند. البته آن ها هم مقصر نیستند چرا که نظام آموزشی القا می‌کند دانش‌آموز باهوش فقط ۲۰ می‌گیرد. تفکری که خود آسیب‌های بسیاری بر سیستم آموزشی کشور وارد کرده است.
در ادامه یک کارشناس حوزه آموزش و پرورش نیز با بیان اینکه ساختار آموزش کشور مبتنی بر نمره، معدل و ارزشیابی‌های کمّی است، به خبرنگار ما می‌گوید: خانواده‌ها بخاطر حساسیت و عدم شناخت اهداف آموزشی جدید و روند نوین آموزش و پرورش که بر کیفی‌سازی آموزش و یادگیری‌های عمیق برای اثرگذاری در رفتار، منش و اندیشه دانش‌آموزان متمرکز است، آموزش را در نمره و معدل بالا محدود می‌کنند. به همین منظور به کتابهای کمک درسی که میزان تمرینات و سطح یادگیری بالاتر و گاهی حتی خیلی بالاتری دارد متمرکز می‌شوند.
محمدرضا نیک‌نژاد اضافه می‌کند: تبلیغ و توصیه برای استفاده از این کتاب ها، منافع مادی گسترده‌ای برای معلم ندارد و موضوع کلان‌تر از این حرف‌ها است. شنیده‌ها حاکی است که این کتاب ها منافعی برای افراد و حتی سازمان‌ها دارد. وقتی از طرف مؤسسات مختلف آزمون‌های استانداردی بصورت کشوری برگزار می‌شود واضح است که از طرف سازمان آموزش و پرورش، اداره یا حتی وزارتخانه سفارش‌هایی برای عقد قرارداد می‌شود و مدرسه نیز از آن سود می‌برد.
وی می‌گوید: امیدوارم سود مدارس برای تأمین بودجه مورد نیازش باشد. وقتی قبض برق مدرسه‌ای ۷ میلیون تومان می‌شود و مدرسه بودجه‌ای برای پرداخت آن ندارد، مدیر با مبالغ دریافتی از این قراردادها مجبور به تامین نیازهایش می‌شود. مدیر مدرسه می‌خواهد با این مبالغ، پول‌ها و بودجه‌ای که آموزش و پرورش به آرامی از سرانه حذف کرده را پرداخت کند و البته بخاطر اینکه این پول‌ها حساب و کتابی ندارد، سوء استفاده‌هایی نیز از آن می‌شود. اما موضوع فراتر از این سخنان است.
نیک‌نژاد به تیراژ اندک کتاب های غیردرسی در کشور اشاره کرده و تصریح می‌کند: وقتی تیراژ کتاب ها حتی به زیر ۵۰۰ جلد رسیده است، چاپ بیش از ۱۰ میلیون نسخه از کتاب برای یک نوبت چاپ حتماً منافع زیادی به همراه دارد. اینجاست که یک بخشنامه یا حتی یک تلفن از مافیای این بخش پرده بر می‌دارد. مافیای قدرتمندی تحت‌عنوان مافیای کتاب های کمک‌درسی وجود دارد که باعث شده با وجود قانون حذف کنکور، هنوز گام مثبتی در این زمینه برداشته نشده و این موضوع در هاله‌ای از ابهام قرار گیرد. چند شب گذشته آقای لاریجانی در سخنانی اشاره کرده بودند که اگر می‌خواهید کنکور حذف شود، باید سازمان سنجش حذف شود. ایشان اشاره کرده بودند که برای حذف کنکور آسیب‌زا و بیماری آموزش و پرورش در این سال ها، قدرت‌هایی وجود دارد که اجازه این کار را نمی‌دهد.
کتاب های کمک درسی سم اندیشه در آموزش و پرورش است
وی در ادامه تاکید می‌کند: البته این مسائل تا حدودی حاکمیتی بوده و دولتی نیست. یعنی فراتر از دولت‌ها است و کارشناسان بر این باورند نیروهایی وجود دارند که سال هاست بر آموزش و پرورش چمبره زده‌اند. آن ها علاوه بر اینکه فکر خرابی دارند، قدرت نوآوری نیز ندارند. علاوه بر آن منافعی هم در آن پنهان است. می‌بینیم که صدا و سیما در شکلی وسیع این کتاب ها را تبلیغ می‌کند. اگر آموزش و پرورش، آموزش و پرورشی درست و معتقد باشد که این کتاب ها می‌تواند آموزش و پرورش را زمینگیر کند، می‌تواند با آن ها وارد گفت‌وگو شده، حتی به دیوان عدالت اداری و شورای نگهبان فشار بیاورد که صدا و سیما تبلیغ این کتاب ها را نداشته باشد.
این کارشناس آموزش و پرورش در ادامه می‌گوید: کتاب های کمک درسی، کتاب های کنکوری و گسترش نهادهای آموزشی تجاری در کشور مانند سم اندیشه در آموزش و پرورش است. ۱۷ هزار عنوان چاپ کتاب کمک‌آموزشی عدد بزرگی است. خصوصاً اینکه وقتی کتاب های درسی ۱۳۵ میلیون جلد باشد، کتاب های کمک‌آموزشی قطعاً خیلی بیشتر از آن است. باید همه دست اندرکاران در یک گفت و گو و هم اندیشی به این نتیجه برسند که این کتاب ها آسیب‌زا هستند. البته همه در حرف‌ها قبول دارند اما منافع اجازه برخورد را نمی‌دهد.
نیک‌نژاد می‌افزاید: دست اندرکاران حاکمیتی شواری عالی آموزش و پرورش و شورای عالی انقلاب فرهنگی رکن تصمیم‌گیری در سیاست های آموزشی هستند. لازم است که آن ها وارد این قضیه شده و تفهیم شوند. هیئتی برای بررسی اثر آسیب‌زایی این کتاب ها تعیین شوند. اگر در کشور آموزش و پرورشی بهینه لازم داریم، باید بدانیم مافیای آموزشی بسیار گسترده شده و در این حوزه به انواع مختلف پولشویی صورت می‌گیرد. مؤسسات با نام‌ها و اسم‌هایی پرآوازه و با شعارهایی زیبا و عام‌المنفعه از درآمدهایی که با پیامدهای نامشروع حاصل شده استفاده کرده و در کنار آن تعدادی مدرسه ساخته یا اندکی از دانش‌آموزان بی بضاعت را تحت پوشش قرار می‌دهند.
وی در پایان ابراز امیدواری می‌کند که با حرکتی آرام و مقابله در برابر این مافیا بتوانیم ریشه سرطان‌هایی که در کشور گوشت، پوست، اندیشه و مغز دانش‌آموزان را می‌خورد، حذف کنیم.
نظر شما