قدس آنلاین- یکی از واقعیت هــای مهم درباره کشــورمان این اســت که به خصوص در ســال های اخیر که دولت اعتدال بر ســرکار آمده اســت، سیاســت منطقه ای ما قربانی تلاش برای نزدیک شــدن به اروپاو آمریکا شد و عملاً از کشــورهای همســایه و ظرفیت عظیم اقتصادی و سیاسی آنها غافل ماندیم. به عنوان مثال مبادلات تجاری ما با عراق در دو سال ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ تنها ۶ میلیارد دلار بوده است که این رقم به نسبت ظرفیت های موجود به شدت پایین است اما در عوض در خصوص تامین امنیت عراق یکی از اثرگذارترین کشورها بوده ایم تا آنجا که دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام هم دیروز گفته است: امروز اقتدار به عراق و سوریه برگشته و به فلسطین هم برخواهد گشت و امنیــت و اقتدار منطقه به محوریت ایران کامل خواهد شد.

محســن رضایــی گفــت: دولتمردان امروز مسئولیت بسیار سنگینی بر دوش دارند و امنیت و اقتدار امروز فضا را آماده کرده تا در دیگر حوزه های اقتصادی و فرهنگــی و صنعتی و ... هم پیشــرفت کنیــم. دبیر مجمع تشــخیص مصلحت نظام تصریح کرد: آیا همانقدر که در حوزه امنیت پیشرفت کردیم، در صنایع مختلف و اســتفاده از آب و خاک هم پیشــرفت داشتیم؟

رضایی افزود: بدتر از آن این است که آنهایی که خود متهم این عقب ماندگی هســتند علیه نیروهای مســلح جوســازی کنند و بگویند که چرا این مقدار پول به نیروهای مسلح می دهید یا چرا نیروهای مسلح خارج از مرزها حضور دارند. وی خاطرنشان کرد: شما بروید پشت سر امنیتی که نیروهای مســلح ایجاد کردند، بازار فروش را بدست بگیرید. چرا باید پشت هزینه و امنیتی که ما ایجاد کردیم، ترکیه و دیگران بازار فروش داشته باشند. این باعث شرمندگی آقایانی اســت که کار نکردند. نباید نیروهای مسلح را از پیشروندگی باز داشت.

رضایی افزود: امروز کشور قطر سیصدهزار تن نفت کوره می خواهــد و در حالیکه ما نزدیکتریم اما چــون ابزارش را نداریم، این نفت های کوره در انبارهای ما انباشته شده است و سالی دو میلیارد دلار هم درآمد را از دست می دهیم. وی تصریح کرد: برخی از این موارد بخاطر تحریم هم نیست بلکه به دلیل بی کفایتی برخی مسئولین است.

گفته می شــود حجم مبــادلات ایــران به کشــورهای منطقه در کوتاه مدت می تواند چندین میلیارد دلار افزایش یابد که به عنوان مثال برای عراق تا ۲۵ میلیارد دلار در ســال هم ارزیابی شــده است اما واقعیت این است که کشورمان به دلیل ضعف شدید مسئولان اجرایی نه تنها نتوانسته از ظرفیت های موجود استفاده کند بلکه جای خود را به کشورهای دیگر از جمله ترکیه داده است.

ضعف دیپلماسی اقتصادی

علیرضا دائمــی قائم مقام وزیــر نیرو در امور بین الملل ضعف دیپلماســی دستگاه خارجی در اقتصاد را مشــکل عمده کشور می دانــد و معتقد اســت : ابــر چالش ما در توســعه صادرات از منظر اســتراتژیک «ضعف دیپلماســی اقتصادی» اســت، به زعم بنده می بایست رایزن های اقتصادی در سفارتخانه ها را فعال تر و با دانش تر نمود که بتوانند زمینه اندرکنش مناسب میان اقتصاد با سیاســت را فراهم کنند و از این طریق زمینه حضور شــرکت های خوب ایرانی در خارج از مرزها را فراهم کنند.

علیرضــا کلاهــی صمدی عضــو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی تهران هم می گوید: طی چند ســال اخیــر، هزینه های مالی و جانی قابل توجهی از سوی ایران به منظور برقراری امنیت در دو کشور سوریه و عراق صرف شده است. شــاید اگر ایران نسبت به تحولات سوریه و عراق بی تفاوتی نشان می داد، اکنون این دو کشور وجود خارجی نداشتند. اما متاســفانه به رغم هزینه های بســیار زیاد در راه دفــاع از حریم این دو کشور، ملاحظه می شود تاجرانی از ترکیه وارد بازار ســوریه و عراق می شوند و عملاً سهم بازار ایران را تصاحب می کنند.

محمدابراهیم رضایی هم معتقد است وزارت خارجه از ضعف دیپلماســی اقتصادی رنج می برد و همین مسئله باعث بروز مشکلاتی بــرای افزایش مبادلات تجــاری با برخی کشــورهای منطقه از جمله عراق و حتی سوریه شــده اســت. وی می گوید: وزارت امور خارجه از ضعف دیپلماسی اقتصادی رنج می برد لذا در این زمینه نیازمند تجدید برنامه هستیم، بنابراین با تخصیص منابع مالی مورد نیاز نقص موجود باید رفع گردد.

کم توجهی به وزارت خارجه

نماینده مردم خمین در مجلس شــورای اســلامی با یادآوری افزایش بودجه وزارت امور خارجه در لایحه پیشــنهادی دولت برای سال ۹۷، تصریح کرد: متاسفانه وزارت امور خارجه در ســال های گذشــته مورد کم توجهی قرار گرفته بود، بنابراین برخلاف منافع و مصالح ملی ضعیف شده است. محمدرضا پورابراهیمی نماینده مردم کرمان هم چندی پیش با انتقاد از ضعف عملکرد اقتصادی دستگاه دیپلماسی گفت: سفرای کشــورهای دیگر از جمله کشور کره قبل از تقدیم استوارنامه خود ابتدا با نمایندگان شرکت ال جی در ایران جلسه می گذارند در حالی که جنگ ما جنگ اقتصادی است، اما این مواردی که ارائه شده برنامه عملیاتی به مفهوم ساختار نیست. وی افزود: رویکرد ســفرای مــا امنیتی و سیاسی است و تنها چیزی که بلد نیستند مسائل اقتصادی است؛ لذا امیدواریم مجلس و دولت با کمــک یکدیگر در این زمینه و اجرای برنامه ششم گام های بلندی بردارند. اکنون این ســوال جدی مطرح است که آیا وزارت خارجه واقعاً قصد اصلاح وضع موجود را ندارد؟ آیا قرار نیســت تا ما در کنار رفتاری امنیتی و آرامش زا، موضوع افزایش مبادلات تجاری را هم مدنظر قرار دهیم؟