قدس آنلاین- ژانر کودک بخش مهجوری از سینماست که هیچ‌گاه همچون دیگر بخش‌ها رشد و گسترش نداشته است و شاید عمده‌ترین دلیل آن، عدم حمایت پیوسته بخش دولتی و خصوصی از این ژانر چه در بخش تولید و چه در توزیع و اکران بوده است. اما سؤال اصلی اینجا مطرح می‌شود که آیا سینمای کودک توانایی رقابت با سینمای گیشه را دارد و می‌تواند گلیم خودش را از آب بیرون بکشد؟  

فروش بیش از سه میلیاردی «قهرمانان کوچک» و استقبال خوب از این فیلم در کنار دیگر فیلم‌هایی که اخیراً در ژانر کودک ساخته شده و مورد استقبال قرار گرفته، می‌تواند فضای رقابتی میان سینمای گیشه و کودک را کلید بزند.

رغبت تهیه‌کنندگان به سرمایه‌گذاری

حسین قناعت، نویسنده و کارگردان سینما در خصوص توانایی سینمای کودک در تقابل با سینمای بدنه و میزان موفقیت این ژانر در گیشه می‌گوید: تجربه دو فیلم «دزد و پری» و «قهرمانان کوچک» به عنوان دو نمونه از کارهای خودم نشان می‌دهد که ما اگر بتوانیم با تأکید بر مخاطب، به آن‌ها احترام بگذاریم و فیلمی ‌برای سرگرمی ‌بسازیم مخاطبان نیز از آن استقبال می‌کنند و فیلم را می‌بینند. «قهرمانان کوچک» به فروشی نزدیک به سه میلیارد تومان دست پیدا کرد در حالی که در زمان اکران دوهفته تعطیلی داشتیم و زودتر از زمان مقرر هم اکرانش به پایان رسید در حالی که می‌توانست ادامه پیدا کند و ما پیش بینی می‌کردیم این فیلم تا ۴ میلیارد هم فروش داشته باشد.

با این اوصاف، بله من فکر می‌کنم حتما سینمای کودک می‌تواند با سینمای گیشه رقابت کند و اگر فیلم خوب و سرگرم کننده ساخته شود که در آن آموزش به بچه‌ها هم وجود داشته باشد و مؤلفه‌هایی را در نظر بگیریم که سینمادار هم برای اکران فیلم رغبت داشته باشد، حتماً اتفاق‌های خوبی در اکران خواهد افتاد و پل ارتباطی خوبی میان مردم و سینما برقرار می‌شود.

وی در پاسخ به این پرسش که اقبال تهیه‌کنندگان نسبت به ساخت فیلم کودک چگونه است، می‌گوید: تولید فیلم موفق به نگاهی بستگی دارد که به کودک و نوجوان امروز می‌شود. به طور مثال من در جشنواره امسال فیلمی‌ دیدم که شکل فضا، لباس و نوع طراحی صحنه به گونه‌ای بود که حدس می‌زدم این فیلم در اکران فروش نداشته باشد. واقعیت این است که بچه‌های امروز با نسل‌های قبل فرق می‌کنند بنابراین ما هم باید سعی کنیم حرف تازه بزنیم و آن را با زبانی تازه به کار ببریم چرا که بچه‌های امروز با ریتم و تصویر آشنا و بسیار باهوشند و باید سعی کنیم حرف‌های تازه و مناسبی برای آن‌ها داشته باشیم.خوشبختانه در سال‌های اخیر عده‌ای از تهیه‌کنندگان راغب شده‌اند و در کارهای کودک سرمایه‌گذاری می‌کنند که امیدواریم این اتفاق بیشتر بیفتد و فیلم‌های کودک همپای فیلم‌های بزرگسال رواج پیدا کند.

تا ارتقای سینمای کودک فاصله داریم

فرزاد اژدری کارگردان و فیلمنامه‌نویس ژانر کودک و نوجوان درباره رویارویی سینمای کودک و گیشه می‌گوید: واقعیت این است که اتفاقاً سینمای کودک قابلیت و توان رقابت و برابری با سینمای بدنه را دارد. این اتفاقی است که در کشورهای دیگر و به ویژه‌هالیوود هم افتاده و کاملاَ هم جا افتاده است اما رسیدن به چنین فضایی ابزار و وسایلی را می‌طلبد. فراموش نکنیم که فیلم خوب، تماشاگر را به سالن‌ها می‌آورد و نباید بچه‌ها را دست کم بگیریم و در ساخت فیلم کم‌‌کاری صورت بگیرد. خارج از سینما هم نهادهای دولتی، سیاست‌های حاکم و مردم نقش مؤثر و تعیین کننده‌ای دارند. به طور مثال اگر مردم حضور مؤثر داشته باشند قطعاً دولت را تشویق به حمایت بیشتری می‌کنند.

وی در ادامه می‌گوید: اتفاقی که در چندسال اخیر افتاده این است که فیلم‌های بهتری در حوزه سینمای کودک ساخته شده است و این موضوع هم از حضور فیلمسازان جوان و تزریق رویکرد و دیدگاه‌های جدید نشأت می‌گیرد. از سویی دیگر انیمیشن وارد سینمای ما شده است و استفاده از فضای مناسب برای پخش و اکران شکل بهتری پیدا کرده است؛ البته که ما تا ارتقا و پیشرفت فاصله بسیاری داریم ولی می‌توان حرکت در این مسیر را با همکاری مردم و سینماگران سرعت بخشید.

اژدری یادآور می‌شود: برخی از فیلم‌هایی که ظاهراً کمدی هستند اما به لحاظ ساخت و محتوا سخیفند، مورد توجه بیشتری قرار می‌گیرند فقط صرف سرگرمی‌ ساخته شده‌اند در حالی که سینما هنر است و تنها پرداختن به سرگرمی ‌در آن مورد توجه نیست. زمانی می‌توان گفت یک اثر ماندگار است که از ساخت آن مدت زمانی بگذرد. شاید فیلمی‌که در دوران کودکی و نوجوانی ما ساخته شده و آن روزها برای ما بسیار خاطره‌انگیز است اصلاً مفهومی‌برای کودکان امروز نداشته باشد و فقط از دید ما ماندگار است چون متعلق به آن زمان است و حرف‌هایش برای نسل امروز کهنه و قدیمی‌است. ضمن این که نیاز بچه‌های امروز با دیروز قطعاً متفاوت است. فیلم‌های حال حاضر هم باید ده سال دیگر مورد بررسی قرار بگیرند تا میزان اهمیت و ماندگاری‌شان مشخص شود. از سویی دیگر من به عنوان کارگردان باید خودم را ارتقا دهم و بدانم بچه‌ها چه نیازی دارند که براساس همان فیلم بسازم.

سینما دورهمی‌برخی دوستان شده است

وی در ادامه می‌گوید: برخی معتقدند سینما دورهمی ‌شده است و فیلم‌ها با رویکردهای دوستانه و رفاقتی ساخته می‌شود. وقتی اینگونه فیلم می‌سازیم و در تولید ساده و سخیف عمل می‌کنیم، در اکران هم به همین وضع دچار می‌شویم. زمانی که کار جدی گرفته نشود آثار تولیدی هم کم‌ارزش می‌شوند. سینمای کودک هم از این اتفاق مستثنی نیست. خیلی از کارگردان‌های خوب این عرصه علاقه دارند فیلم بسازند اما چون می‌خواهند کار خوب تولید کنند، از وارد شدن به آن تحت هر شرایطی امتناع می‌ورزند. یک عده‌ای هم  هرکاری می‌کنند فقط برای این که فیلم‌شان به جشنواره‌های داخلی و خارجی برسد.

کارگردان فیلم «سلام بر فرشتگان» با بیان اینکه برای سینمای کودک به ویژه در بخش تولید باید خرج کرد؛ می‌گوید: می‌توان از سوپراستارها استفاده کرد و بازی خوب از آن‌ها گرفت. گرچه برای کودکان بازی خوب اهمیت بیشتری دارد. کار کردن در این حوزه منوط به شرایطی همچون فیلمنامه خوب، پخش و سینمادار است. همه سینمادارها هم دنبال فیلم خوب هستند و خیلی از آن‌ها می‌گویند اگر فیلم خوبی باشد جلوی در مؤسسه پخش می‌خوابیم تا فیلم را بگیریم و ما هم می‌خواهیم چراغ سینما روشن باشد. بنابراین اگر فیلم خوب ساخته شود مشتری‌اش هم وجود دارد.

اژدری تأکید می‌کند: واقعیت این است که باید در عرصه پخش و اکران پوست بیندازیم. سرمایه‌گذاران به پخش نگاه می‌کنند، کمتر پیش می‌آید کسی که پول داشته باشد همزمان هنر هم داشته باشد. به قول مرحوم رسول ملاقلی‌پور بعضی فیلم‌ها را باید دلی ساخت چون هزینه آن برنمی‌گردد اما یک عده برای ارتزاق و نان شب فیلم می‌سازند. سرمایه‌گذاران دنبال این هستند که پولشان چگونه برمی‌گردد و به همین دلیل ریسک نمی‌کنند چون دنبال هنر نیستند.

کارگردان فیلم «عملیات مهدکودک» در پایان در خصوص جایگاه سینمای کودک در سینمای امروز می‌گوید: به نظرم سینمای کودک در حال پیدا کردن خودش است. جشنواره فیلم کودک سال گذشته بسیار خوب بود و چند انیمیشن با سرمایه‌گذاران شخصی فیلم داشتند. ضمن این که این سینما هم جای خودش را کم کم در سینمای بدنه باز می‌کند و به مردم می‌گوید فیلم‌های این ژانر را هم ببینید. علاوه بر این مردم به چنین خوراکی نیاز دارند و وجود فیلم‌های انیمیشن در سوپرمارکت‌ها نشانه‌ای از تقاضای چنین آثاری است. اگر علاقه‌مندیم نسل آینده خوب باشد باید سرمایه‌گذاری کنیم و نباید منتظر دولت باشیم بلکه باید این تغییر به دست خودمان اتفاق بیفتد. اگر فیلمنامه خوبی داشته باشیم، سرمایه‌گذار خوب هم پیدا می‌شود و من فکر می‌کنم این رکود درحال از بین رفتن است و شواهد نشان می‌دهد سینمای کودک به رشد خوبی خواهد رسید.