برای حل معضل کوهخواری و زمینخواری در کلان شهرها باید موارد و نکات زیر را مورد توجه قرار داد. نکته نخست آنکه وضعیت محیط زیستی و فسادهایی مانند زمینخواری تا حد بسیار زیادی به دلیل ناکارآمدی مدیران کلان کشور است. نمیخواهیم به طریق معمول همه چیز را به مدیران و سیاستگذاران مرتبط بدانیم اما واقعیت این است که وقتی موضوعات کاملاً محیط زیستی مثل آلودگی هوا، ریزگردها، زمین خواری و کوهخواری را مورد بررسی دقیق تری قرار می دهیم مشاهده می کنیم که نهادهای مسئول و مدیرانی که باید به موقع تصمیم میگرفتند، تصمیم نگرفتهاند یا در برخی مواقع خودِ ساختارها و نهادهای دولتی و حاکمیتی هم در این خصوص نقش داشتهاند .
موضوعات محیطزیستی در ایران از جنس اقتصاد سیاسی است. اگر عزم ، جدی باشد و مدیران کارآمد، متعهد و متخصص پای کار بیایند بسیاری از مسائل در حوزه محیط زیست به وضعیت بحرانی امروز کشیده نمیشود.
این مشکلات همه قابل حل شدن است و اگر موارد خاصی مانند زمینخواری در برخی مناطق خاص کشور و البته با مصداق های فراوان مانند مازندران و گیلان یا کهگیلویه و بویر احمد در کوهخواری اتفاق میافتد، با تدبیر و ساز و کار قابل حل شدن است.
برای هر چه زودتر حل شدن این موضوع باید دست به گفتمانسازی و فشار رسانهای زد، مانند کاری که سمنها و مجموعههای مردم نهاد انجام میدهند. با آنکه آنها معمولاً حمایتهای دولتی ندارند اما بخش کلیدی در تمام پیگیریهای محیط زیستی حتی در کوهخواری هستند.
طی یکسال اخیر در مرکز پژوهشهای مجلس ذیل سرفصل روشهای مبارزه با فساد درباره «روشهای مردمی مبارزه با فساد» بحث شده و بصورت آیین نامه ای ساز و کارهایی بیان شده است مبنی بر اینکه «گزارشهای مردمی چگونه میتواند مانع بروز فساد شود؟»، موردی که فراتر از سامانه ارتباط مردمی می تواند عمل کند. به مراتب سازو کارهای مردمی از سازمانها و نهادهای عریض و طویل دولت کاراتر است. ادعا میکنیم اگر مردم، مجموعههای اجتماعی و نهادها وارد کار شوند و سازوکارهایشان فراهم شود قطعاً خیلی مؤثرتر از سازمان بازرسی و حفظ حقوق بیتالمال و سایر نهادهای نظارتی عمل خواهند کرد. از این منظر باید مجموعههای مردم نهاد در حوزههای مرتبط با محیطزیست، حوزههای تفریحی، کوهخواری و... به عبارتی هر جا فساد است آن ها که دغدغههای خیر دارند و وابستگی به نهادهای دولتی ندارند وارد شوند و کارها را کنترل کنند.
سطح بعدی، سطح نخبگان و دانشگاهیان است. در سطح سمنها و مردم صرفاً دغدغه سلبی است. مردم با دیدن کوهخواری ناراحت می شوند اما باید آن را به دغدغه ایجابی و راهحلهایی مشخص و عالمانه تبدیل کنند. قطعاً دانشگاهیان و نخبگان در این زمینه یاری رسان هستند. دانشگاه، حوزههای علمیه و آن ها که صاحب تأثیر هستند به هیچ وجه نتوانستهاند به نقش خود در حوزههای مرتبط با محیط زیست و حتی فسادهایی مثل کوهخواری ورود پیدا کنند. این کار میتواند از بازدیدهای علمی دانشگاه شروع شده و با جلسات ایدهپروری با محوریت مبارزه با کوهخواری، آلودگی هوا و... تبدیل به موضوع گفتمانی شده و دهها پایاننامه از آن استخراج شود تا ضلع دوم کار تکمیل گردد. باور کنیم که توانمندیهای بالقوه و بالفعل در دانشگاههای سراسر کشور موجود است.
در سطح سوم به نهادهای نظارتی قوی نیاز داریم. هر جا نظارت، برخورد قاطع با موارد انحرافی از سوی نهادهای نظارتی مسئول و به طور خاص قوه قضاییه و نهادهای مرتبط با نهادهای نظارتی و مشترک بین قوه قضاییه و دولت جدی و بدون توجه به خط قرمزها و بدون اغماض اعمال شده، مانع شیوع فساد زمینخواری و کوهخواری شده است.
البته این اتفاق در بسیاری از شهرها نیفتاده است و قوه قضاییه و نهادهای زیر مجموعه آن بصورت یکدست عمل نکردهاند. در برخی شهرها بصورت موردی، معاون دادستان دغدغهای داشته و شورای حفظ حقوق بیتالمال تشکیل شده و در برخی مناطق هم تخلفات گسترده ای صورت گرفته و هیچ اثری از نهادهای نظارتی نیست. همچنین شورای حفظ حقوق بیت المال و آمار تشکیل جلسات در هیئت دولت نشان از این دارد که رویه واحدی در حوزه نظارت نداریم.
باید نهادهای نظارتی برخورد قاطعی داشته باشند تا چتر حمایتی یکسان و بطور کامل گسترش پیدا کند و چهره کاریکاتوری از آن نمایش داده نشود. چهرهای که نشان میدهد در برخی مناطق مبارزه با کوهخواری به خوبی انجام شده و در عین حال در برخی موارد اصلاً اثری از نظارت و اعمال قانون نیست.
۱۳ خرداد ۱۳۹۷ - ۱۸:۱۹
کد خبر: 604005
دانشگاه، حوزههای علمیه و آن ها که صاحب تأثیر هستند به هیچ وجه نتوانستهاند به نقش خود در حوزههای مرتبط با محیط زیست و حتی فسادهایی مثل کوهخواری ورود پیدا کنند.
نظر شما