به گزارش گروه فرهنگی قدس‌آنلاین، لابد بسیاری از شما خوانندگان محترم با خودتان می‌گویید چه خوب است که تلویزیون کشور ما برنامه‌هایی دربارۀ کتاب و کتاب خواندن دارد و فرهنگ کتابخوانی را ترویج می‌کند؛ احتمالاً باید از این رویکرد خیلی هم ممنون باشیم و برای مسئولان صدا و سیما دسته گل بفرستیم، اما با همه احترامی‌که به شما دارم عرض می‌کنم اگر قرار است رویکرد تلویزیون به کتاب و فرهنگ، رویکرد فعلی باشد من یکی ترجیح می‌دهم تلویزیون تبلیغ پفک و پوشکش را پخش کند و کاری به کار کتاب نداشته باشد. می‌گویید چرا؟ عرض می‌کنم.

برای روشن شدن بحث باید ابتدا تکلیفمان را با پدیده‌ای به نام کتاب روشن کنیم؛ کتاب به واسطه اینکه محصولی است که در یک چرخه بزرگ تولید و در سطح جامعه توزیع و مصرف می‌شود، یک کالاست؛ کالایی که مانند همۀ کالاهای دیگر مثل لبنیات و پوشک و پنجره دولایه نیاز به بازاریابی، تبلیغات و رعایت اصول و شیوه‌های عرضه و تقاضا دارد؛ یک کتاب شعر هم مثل یک روغن مایع باید براساس نیازسنجی بازار تولید شود و پس از تولید در چرخۀ مناسب توزیع قرار بگیرد، به مردم معرفی شود و میزان و دلایل فروش یا عدم فروشش مورد توجه فعالان بازار قرار گیرد.

اما کتاب وجه دیگری هم دارد، کتاب یک محصول فرهنگی است و نتیجه سواد، نبوغ، تلاش و کوشش افرادی که آن را نه به واسطه ماشین‌های تولیدی و فناوری بلکه به واسطه ذوق، سواد و آگاهی خلق کرده‌اند؛ یک محصول فرهنگی، محصول یک فرهنگ است؛ نتیجه حرکت دائم و رو به جلوی همه عناصر و اجزای تشکیل دهنده فرهنگ. نمی‌توان کتاب را بدون پشتوانه و پیشینه‌ای که آن را تولید کرده است، درک کرد و درباره‌اش قضاوت کرد؛ از سوی دیگر باید به یاد داشت به دلیل نبود چرخه سالم توزیع محصولات فرهنگی در کشورما، بسیاری از آثار فرهنگی ارزشمند از جمله کتاب‌های خوب به دست مخاطبان نمی‌رسد؛ به همین دلیل مؤلفان آنان نیز ناشناس باقی می‌مانند یا حداقل گروه زیادی از مردم آن‌ها را نمی‌بینند؛ از مجموع هزاران کتابی که هرسال به چاپ می‌رسد، فقط بخش اندکی از آن‌ها که اغلب یا به رانت دولتی و شبه دولتی وصل هستند و یا به شبکه‌های قدرتمند توزیع و تولید ناشران خاص، می‌توانند در جامعه دیده شوند و یا حداقل اینکه به صورت درست و واقعی توزیع شوند.

براین اساس رویکرد بازاریابی و تبلیغات مبتنی بر روش‌های معمول بازاریابی درباره کتاب جواب نمی‌دهد. باید رویکرد تبلیغی صدا و سیما بر محوریت اهل فرهنگ و هنر باشد که مشکلات حوزه نشر و توزیع را می‌شناسند، کتاب‌های خوب و مهجور را می‌یابند و از منظر پشتوانه‌ای که درباره‌اش صحبت کردیم، به موضوع کتاب وارد شوند. موضوع کتاب یک موضوع پیچیده و کاملاً تخصصی است و اینکه سلبریتی‌ها به تلویزیون بیایند، کتاب‌های مطرح را در دست بگیرند و از عشق و علاقه خود به کتاب بگویند، نمی‌تواند خلأهای موجود در این حوزه را پوشش دهد.

رویکرد صدا و سیما و برنامه‌هایی مانند «کتاب باز» به موضوع کتاب، در جای خود خوب است و قابل تقدیر، اما در این حوزه آنقدر غفلت و کار نکرده داریم که شیوه‌های فعلی تبلیغ کتاب و بهره مندی از جاذبه‌های چهره‌های مشهور نمی‌تواند این غفلت‌های انباشته شده را جبران کند. برای این مسئله باید رویکرد فرهنگی صدا و سیما دچار تحولی اساسی شود و حضور نویسندگان و اهل قلم و بهره مندی از نظرات آنان در همه شبکه‌ها پررنگ‌تر و تأثیرگذارتر باشد؛ تا زمانی که سلبریتی‌ها در صداو سیما ترکتازی می‌کنند و حتی به جای نویسندگان، شاعران، مترجمان و اهل قلم درباره کتاب هم نظر می‌دهند، در بر همین پاشنه خواهد چرخید.

انتهای پیام/