سجاد علیزاده/

اگر تحولات رســانه‌ای پس از اعطای آزادی مشــروط به نــزار زاکا، جاســوس دو رگه لبنانــی – آمریکایی را مرور کنیم، می‌بینیم که برخی در حال تفســیر ایــن اقدام تحت عنوان نوعی عقب نشــینی یــا عذرخواهی غیررســمی جمهوری اســلامی بــه خاطر دستگیری او در سال 94 هستند.

این افراد بر این باورند که ایران با آزاد کردن زاکا، کسی که اتهام جاسوســی‌اش بــرای دادگاه اثبات شــده بود، در واقع به اشــتباه خود پی برده و دنبال جبران آن بوده اســت. گروهی دیگر بر این عقیده‌اند که ایران با رو به رو شــدن با واســطه‌گری دبیرکل حزب الله لبنان، در عمل انجام شــده این جنبش و سیدحسن نصــرالله قــرار گرفته بــود و چــاره‌ای جز آزادســازی زاکا نداشت.

برخی نیز این اقدام را در چارچــوب توافقات میان ایران و ایالات متحده آمریــکا به منظور تبــادل زندانیان تفســیر می‌کنند، اما اصلی ترین دلیل این اقدام جمهوری اســلامی چه میتواند باشد؟ نزار زاکا برای سیستم امنیتی ایران، یک مهره ســوخته بود. او و تمام شبکه‌های مرتبطش کشف شدند، تخلیه اطلاعاتی بخوبی صورت گرفــت و ادامه حبس او منافع جدیدی تولید نمی‌کرد و قاعدتاً پس از گذراندن محکومیت آزاد میشد.

اما اعطای آزادی به یک جاسوس، بی‌سابقه بوده اســت. در ازای آزادی زاکا، سه نفر از اعضای دستگیر شده حزب الله در امارات آزاد شــدند و خبرهایی نیــز از آزادی برخی دیپلمات‌ها در آینده به گوش میرسد. اما این همه ماجرا نیســت. جمهوری اسلامی با این تصمیم، بازی پر ســودی را در محیط ادراکی اذهان نخبگان منطقه به نفع خود شروع کرد.

 مســلماً ایران از آزادی زاکا به دنبال ارســال پیام‌هایی بــرای مخاطبانی عام و خاص بوده اســت. موضعی کــه با یک اقــدام به موقع، شفافیت بیشتری یافته اســت. مخاطب عام ایــن اقدام، کشــورها و گروه‌هــای بیطرف در منطقه هســتند.

 آنهایی کــه نمی‌دانند جمهوری اســلامی با متحــدان خود، چگونه با احتــرام و اعتبار برخــورد میکند، جایگاه آنان را محترم می‌شــمارد، به درخواستها و واســطه‌گری‌های آنــان بی‌توجهی نمیکند، برایشــان شأن و منزلت قائل است.

 این طیف عام، بدانند که ایران حتی یک مجرم امنیتی را هم به درخواست عضوی از محور مقاومت، آزاد میکند. البته آنان هم میدانند که اعضای محور مقاومت، درخواست‌هایی را اساساً مطرح نمی‌کنند کــه در نهایت، به ضرر مرکز یعنی تهران- تمام شــود؛ چرا که هدف ذاتی وجود آنها، فداکاری برای ایران اســت.

سیدحسن نصرالله هم اساســاً پیشــنهاداتی که به ضرر ایران باشد را به تهران منتقل نمی‌کند.  اما مهمترین پالس این اقدام، به متحدان تهران و مخالفان آن اســت. متحدان ایران، حتی اگر روی خوش هم نبینند، باز هم متعهد به انقالب اســلامی میمانند؛ چرا که میان ایران و آنها، تعهدی ایدئولوژیک وجود دارد.

آنها با مشاهده این اقدام، دلگرمتر از گذشته به فداکاری برای جمهوری اســلامی ادامه می‌دهند. زیباترین قسمت این اقدام، آن است که ایران این بازی را در زمین لبنان انجام داد. در کشوری که عربستان، نخست وزیر آن را به صورتی کاملا توهین آمیز زندانی کرد، ایران با قبول پیشنهاد سیدحسن نصرالله پاسخی دیپلماتیک به سعودی‌ها داد.

 اعطای آزادی مشروط به زاکا، بهترین استفاده از کمترین فرصت بــود. از این مرحله به بعد، ادامه کار بر عهده نیروهای رسانه‌ای و دیپلماسی عمومی ایران در منطقه است که رفتار راهبردی جمهوری اسلامی با دوســتان خود را تحلیل کرده و با دیگران مقایسه کنند. شکل دهی به موج رسانه‌ای حول این اتفاق، شاید از خود اتفاق مهمتر باشد.