قدس آنلاین: بعد از آنکه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ۱۸ اردیبهشت ماه سال جاری (۱۳۹۸) و در اولین سالگرد خروج دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا از برجام، بیانیه‌ای را منتشر و از کاهش برخی تعهدات برجامی ایران در چارچوب بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام خبر داد، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه که قبل از خروج آمریکا از برجام تلاش‌هایی را برای ممانعت از این اقدام صورت داد و عملا به در بسته خورد، باز هم تلاش‌هایی را در این راستا صورت داد، از تماس‌های تلفنی با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران که این اواخر بر تعداد آن افزوده شده تا اعزام نماینده ویژه‌اش به تهران برای ۲ بار در ۲ ماه اخیر و ارسال پیام کتبی برای همتای ایرانی تا رایزنی‌های تلفنی با ترامپ و ولادیمیر پوتین.
در همین خصوص اخباری مطرح شده مبنی بر اینکه امانوئل ماکرون قرار است به تهران بیاید. سفر ماکرون به تهران حدود ۲ سال است یکی از سوژه‌های رسانه‌هاست و با وجود اعلام تاریخ‌هایی برای انجام این سفر، ولی هیچ اتفاقی در این زمینه نیفتاده است. حتی گفته شد سفر «ژان ایو لودریان» وزیر خارجه فرانسه در اسفند ۱۳۹۶ به تهران هم برای آماده سازی زمینه انجام این سفر بوده که بعد از آن هم سفری از سوی ماکرون انجام نشد.
در همان زمان و پس از سفر لودریان به تهران «بهرام قاسمی» سخنگوی سابق وزارت خارجه ۲۳ اسفند ۱۳۹۶ در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره اینکه گفته شده بود سفر لودریان به تهران موفقیت‌آمیز نبوده و به همین خاطر سفر ماکرون هم لغو شده، گفت: «چنین بحثی وجود نداشته، آقای ماکرون قبلا اعلام کرده بود که به تهران سفر می‌کند، ولی زمان مشخصی برای سفر تعیین نشده بود و نشده و هیچ ارتباطی بین سفر لودریان و سفر آتی ماکرون نمی‌بینم. در زمان لازم که مقدمات سفر فراهم شود سفر ماکرون می‌تواند انجام شود.»
*سفر ماکرون به تهران در ماه جاری؟
در همین زمینه «علی‌اکبر رنجبرزاده» عضو گروه دوستی پارلمانی ایران و فرانسه در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان با بیان اینکه ماه گذشته از سوی دولت فرانسه اعلام شد که قرار است ماکرون اواخر تیرماه به ایران سفر کند که به نظر می‌رسد سفرش به دلیل مشکلات داخلی فرانسه به تأخیر افتاده، عنوان کرد: ممکن است که ماکرون به دنبال مأموریت خاصی برای برجام و حل مشکلات بین ایران و آمریکا باشد، اما بهتر است در قالب چارچوب‌های بین‌المللی در پذیرش جایگاه ایران عمل کند تا دست خالی برنگردد. پیش‌بینی می‌شود که در ماه جاری رئیس جمهور فرانسه به ایران سفر کند، اما تاریخ آن به صورت دقیق مشخص نشده است.
*نه خواهان این هستیم که کسی نمایشی به ایران سفر کند و نه نمایشی به جایی خواهیم رفت
یکشنبه ۱۶ تیر ماه سال جاری و در پایان فرصت ۶۰ روزه ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام و اعلام گام دوم کاهش برخی تعهدات برجامی ایران، سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران در نشست خبری مشترک به همراه بهروز کمالوندی معاون و سخنگوی سازمان انرژی اتمی و علی ربیعی سخنگوی دولت در جمع خبرنگاران با اعلام ورود ایران به گام دوم (عدم پایبندی ایران به سقف غنی سازی ۳.۶۷ درصد اعلام شده در برجام) خاطرنشان کرد: در کنار این مسیر، رایزنی‌های دیپلماتیک و طراحی ابتکارات و اقدامات سیاسی نیز در جریان است و این دو باید همزمان و مکمل هم پیش برود.
وی به رفت و آمدهای دیپلماتیک در روزهای آتی اشاره کرد که در همین زمینه «امانوئل بُن» مشاور دیپلماتیک امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه ۱۹ تیر ماه به تهران آمد (او ۲۹ خرداد ماه نیز به تهران سفر کرده بود)، نشست فوق العاده کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان و مدیران کل سیاسی ایران و گروه ۱+۴ (آلمان،فرانسه، انگلیس، روسیه و چین) و با حضور نماینده اتحادیه اروپا ششم مرداد ماه در وین برگزار و در این مدت عادل عبدالمهدی نخست‌وزیر عراق و یوسف بن علوی وزیر خارجه عمان (برای دومین بار ظرف ۲ ماه) هم به تهران آمدند. از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران برای شرکت در نشست سطح عالی شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل به نیویورک رفت و در ادامه این سفر برای انجام دیداری دوجانبه و شرکت در نشست وزرای جنبش عدم تعهد وارد کاراکاس شد و در ادامه این سفر راهی نیکاراگوئه و سپس بولیوی شد. سنگال هم مقصد پایانی سفر رئیس دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران بود.
البته عراقچی در همان زمان تصریح کرد که «ما خواهان سفر نمایشی نیستیم، نه خواهان این هستیم که کسی نمایشی به ایران سفر کند و نه نمایشی به جایی خواهیم رفت. ما خواهان سفرها و جلساتی هستیم که منجر به نتیجه و تصمیمی برای تصحیح وضع موجود در برجام شود.»
*ماکرون در این مدت چه کرد؟
امانوئل ماکرون که چهارم تیر ماه سال جاری تلفنی با روحانی گفت‌وگو کرده بود، شب قبل از اعلام رسمی ورود ایران به گام دوم در چارچوب اجرای بیانیه شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، (یکشنبه ۱۵ تیرماه) با حسن روحانی رئیس جمهوری ایران تماس تلفنی برقرار کرد. رئیس جمهور فرانسه پس از ۱۵ تیر ماه نیز سه تماس تلفنی دیگر با روحانی داشت، بیست و هفتم تیر ماه، هشتم مرداد و پانزدهم مرداد ماه. (جمعا پنج تماس تلفنی از تیرماه تاکنون)
در تماس تلفنی ۱۵ تیر ماه ماکرون، حسن روحانی اقدامات اخیر ایران را کاملا در چارچوب برجام و برای حفظ آن برشمرد و از اتحادیه اروپا خواست تا به مسؤولیت‌های خود در برابر معاهدات بین‌المللی و قطعنامه سازمان ملل متحد عمل کند و ماکرون هم گفت: «اتحادیه اروپا خواهان حفظ برجام است و تمام تلاش خود را در این مسیر به کار گرفته است. می‌پذیریم که اقدامات اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده، اما همه تلاش خود را برای جبران این موضوع به کار می‌گیریم.»
دفتر رئیس‌جمهور فرانسه هم بعد از این تماس تلفنی ادعا کرد که در جریان گفت‌وگوی تلفنی روحانی و ماکرون ۲ طرف برای اقدام به منظور ایجاد شرایطی به منظور از سرگیری مذاکرات هسته‌ای تا پانزدهم جولای (۲۴ تیر ماه) توافق کرده‌اند که سید عباس موسوی سخنگوی وزارت خارجه ایران روز دوشنبه (۱۷ تیر ماه) در نشست هفتگی با خبرنگاران از این موضوع ابراز بی اطلاعی کرد.
گفتنی است، پس از اعلام ورود ایران به گام دوم، دفتر ریاست جمهوری فرانسه افزایش سطح غنی سازی ایران را محکوم کرد و آن را نقض برجام خواند و با این حال کاخ الیزه در ادامه موضع خود در این زمینه اعلام کرد که مکانیسم حل و فصل اختلافات در برجام (مکانیسم ماشه) فعلا فعال نخواهد شد.
«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه هشتم تیر ماه نیز در یک کنفرانس خبری در نشست سران گروه ۲۰ در اوساکای ژاپن گفته بود: اروپا هیچگونه برنامه فوری برای پیروی از آمریکا و اعمال تحریم علیه ایران ندارد، حتی اگر تهران تهدیدات خود درباره نقض توافق هسته‌ای را عملی کند.
وی افزود که هدف اصلی‌اش کاهش تنش‌ها بین ایران و آمریکا است، اما با ترامپ درباره عدم دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای موافق است. ماکرون در حاشیه نشست سران گروه ۲۰ گفته بود که در دیدار با رئیس‌جمهور آمریکا از وی خواهد خواست بخشی از تحریم‌های اعمال‌شده علیه ایران را رفع کند، تا بلکه بتوان با ایران وارد مذاکره شد.
*امانوئل بُن در تهران و پیام کتبی که با خود آورد
بالاخره امانوئل بُن مشاور دیپلماتیک ماکرون ۱۹ تیر ماه به تهران آمد.
امانوئل بُن که چهارشنبه ۲۹ خرداد و دو روز بعد از اظهارات بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی در اعلام شمارش معکوس از سوی ایران برای عبور حجم اورانیوم غنی شده ۳.۶۷ درصد از سقف ۳۰۰ کیلوگرم، به تهران سفر کرده بود. ۱۹ تیرماه نیز برای دومین بار و پس از ورود ایران به گام دوم توقف برخی تعهدات برجامی وارد ایران شد و با علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی، ظریف وزیر خارجه، عراقچی و حسن روحانی دیدار و گفت‌وگو کرد.
حسن روحانی عصر چهارشنبه ۱۹ تیر ماه و در دیدار «امانوئل بُن»، ضمن قدردانی و استقبال از فعالیت‌های آغاز شده توسط رئیس جمهوری فرانسه و همچنین پیام وی، گفت: «ایران کاملا راه دیپلماسی و مذاکره را باز نگهداشته است و امیدواریم طرفین برجام از این فرصت به خوبی استفاده کنند تا به نقطه مطلوب یعنی اجرای کامل برجام برسیم. هدف اصلی جمهوری اسلامی ایران این است که تعهدات قید شده در برجام از سوی طرفین آن به طور کامل اجرا شود و چنانچه طرفین به تعهدات خود عمل کنند، ایران هم گام‌های جدیدی در تکمیل تعهدات خود بر خواهد داشت.»
«امانوئل بن» در این دیدار پیام کتبی رئیس جمهوری فرانسه را تقدیم حسن روحانی کرد.
سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران نیز پنجشنبه ۲۰ تیر ماه با انتشار تصویری از دیدارش با «امانوئل بُن» مشاور دیپلماتیک رئیس جمهور فرانسه که به تهران سفر کرده بود، در صفحه توئیترش نوشت: « شب گذشته بحث‌های خوبی با امانوئل بُن داشتم. ما درباره جنگ اقتصادی کنونی و اینکه یک آتش بس متوازن و پایان منطقی بازی چگونه باید باشد، صحبت کردیم.»
* تحلیل پالتیکو همزمان با دومین سفر امانوئل بُن
همزمان با سفر امانوئل بُن به تهران پایگاه خبری پالتیکو روز چهارشنبه ۱۹ تیر ماه به نقل از دیپلمات‌های اروپایی نوشت: یکی از گزینه‌های در دست بررسی، طرحی موسوم به «توقف در برابر توقف» است. در این طرح پیشنهادی قرار است آمریکا در ازای توقف اقدامات بیشتر از سوی ایران برای کاستن از تعهدات برجامی، اعمال تحریم‌های بیشتر را به منظور آغاز گفت‌وگوها متوقف کند.
خبرگزاری فرانسه پیش از این گزارش داده بود «امانوئل ماکرون»، رئیس‌جمهور فرانسه قصد دارد رهبری تلاش‌های اروپا برای نجات توافق هسته‌ای برجام را بر عهده بگیرد.
پالتیکو نوشت: هنوز مشخص نیست ماکرون و اتحادیه اروپا بتوانند پیشرفتی در رسیدن به هدف خود برای حفظ برجام داشته باشند. تلاش قبلی ماکرون برای جلوگیری از خروج آمریکا از این توافق هسته‌ای به شکست منجر شد.
پالتیکو از طرح «توقف در برابر توقف» خبر داد و نوشت: اولین گام می‌تواند توافق بر سر طرح «توقف در برابر توقف» به منظور ایجاد فرصتی برای گفت‌وگو باشد. دومین گام می‌تواند عقبگرد ایران از گام‌هایی باشد که در راستای کاستن از تعهداتش ذیل برجام برداشته است.یک مشوق احتمالی برای ترغیب ایران به این کار این خواهد بود که آمریکا معافیت از تحریم‌ها را برای برخی از مشتری‌های نفت ایران فعال کند.
البته وزیر خارجه ایران ۲۰ تیرماه در جمع خبرنگاران درباره اینکه مشاور ماکرون طرح «توقف در برابر توقف» را با خود به تهران آورده، خاطرنشان کرد: «نخیر؛ ایشان پیشنهادی آوردند برای اینکه از افزایش تنش جلوگیری شود. گفتند ما میانجی نیستیم، به ایشان گفته شد تا زمانی آمریکا در جنگ اقتصادی علیه ایران است نباید توقع داشته باشند ایران اقداماتش را متوقف کند. یا اروپا باید اقدامات لازم را انجام دهد یا آمریکا جنگ اقتصادی علیه ملت ایران را متوقف کند».
پس از این سفر، شبکه المیادین به نقل از منابعی در وزارت خارجه فرانسه مفادی از محتوای طرح این کشور در خصوص کاهش تنش بین ایران و آمریکا را منتشر و اعلام کرد که امانوئل بُن هیچ پاسخی مثبت یا منفی در خصوص مفاد طرح فرانسه از سوی مسئولان ایرانی دریافت نکرده است.
طبق گفته این منابع رسمی، ابتکار فرانسه مرحله به مرحله است و می‌توان در صورت موفقیت‌آمیز بودن گام اول، به راه‌حل جامع دست یافت. این منابع در خصوص گام اول این طرح گفتند که در این مرحله ایران و آمریکا باید به تاریخ پیش از دوم ماه می، یعنی به پیش از پایان معافیت‌های تحریمی بازگردند.
طبق این طرح ایران نیز باید فورا تمامی اقدامات خود در خصوص کاهش تعهداتش به توافق هسته‌ای را متوقف کرده و به پیش از این اقدامات بازگردد و همچنین باید در خصوص نقش خود در خاورمیانه تغییراتی دهد. براساس این طرح، فرانسه از ایران می‌خواهد تا گروه‌های مقاومت از جمله حزب‌الله لبنان، حضور خود در سوریه را کاهش دهند و انصارالله یمن نیز حملات موشکی و پهپادی به عربستان را متوقف کند.
*تماس‌های تلفنی ماکرون با ترامپ و پوتین
رئیس جمهور فرانسه ۲۴ تیر ماه در اظهاراتی عنوان کرده بود که برای کاهش تنش‌ها در منطقه قرار است با همتایان ایرانی، روس و آمریکایی خود گفت‌وگو کند و در همین راستا رایزنی‌هایی را صورت داد.
دفتر ریاست‌جمهوری روسیه روز پنجشنبه ۲۷ تیر ماه از گفت‌وگوی تلفنی «ولادیمیر پوتین» و «امانوئل ماکرون» رؤسای جمهور روسیه و فرانسه خبر داد و خبرگزاری «اینترفکس» در این باره اعلام کرد که طرفین در این تماس درباره وضعیت موجود در برجام گفت‌وگو کرده و تأکید کرده‌اند که باید تلاش‌ها برای حفظ برجام را بیش از پیش تشدید کرد.
وزرای خارجه روسیه و فرانسه نیز اول مرداد ماه در تماسی تلفنی بر اتخاذ اقداماتی برای حفظ توافق هسته‌ای تأکید کردند.
براساس اخبار منتشر شده قرار است رؤسای جمهور فرانسه و روسیه ۱۹ آگوست (۲۸ مردادماه) در اقامتگاه تابستانی «امانوئل ماکرون» دیدار و عنوان شده که ایران از جمله موضوعات مورد گفت‌وگوی ۲ طرف است.
۲۸ تیر ماه هم کاخ سفید خبر داد که ماکرون و ترامپ درباره ایران تلفنی گفت‌وگو کرده‌اند. کاخ الیزه فرانسه همچنین خبر داد که بامداد شنبه پنجم مرداد ماه «دونالد ترامپ» با رئیس جمهور فرانسه تلفنی گفت‌وگو کردند.
*رایزنی‌های تلفنی ماکرون با روحانی
حسن روحانی و امانوئل ماکرون سه‌شنبه چهارم تیر ماه تلفنی گفتگو کردند. روحانی همان زمان با اشاره به عدم پایبندی طرف اروپایی به وعده‌های خود به ماکرون گفت که «اگر ایران نتواند از فواید برجام بهره مند شود، بر اساس بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام مرحله به مرحله تعهدات خود را کاهش خواهد داد.هر زمان اجرای برجام از سوی ۱+۴ به ویژه در زمینه حل و فصل روابط بانکی و فروش نفت انجام شود، شرایط به گذشته بازخواهد گشت و تا زمانی که آمریکا همه تحریم ها علیه ایران را لغو نکند، شرایط تغییر نخواهد کرد.»
ماکرون هم گفت که «فرانسه همواره برای پایداری برجام و قانع کردن طرف‌های مذاکره به ویژه آمریکا تلاش کرده و آن را دنبال می‌کند.»
دومین تماس تلفنی روسای جمهور ۲ کشور ۱۵ تیرماه، یک شب قبل از ورود ایران به گام دوم کاهش تعهدات برجامی، صورت گرفت. روحانی در این تماس تلفنی، اقدامات اخیر ایران را کاملا در چارچوب برجام و برای حفظ آن برشمرد و از اتحادیه اروپا خواست تا به مسؤولیت‌های خود در برابر معاهدات بین‌المللی و قطعنامه سازمان ملل متحد عمل کند و با دست زدن به اقداماتی، بیش از پیش برای حفظ برجام تلاش کند. رئیس جمهور فرانسه با تأکید بر اراده اروپا برای حفظ برجام نیز، گفت: می‌پذیریم که اقدامات اروپا برای جبران تحریم‌های آمریکا موفق و کارآمد نبوده، اما همه تلاش خود را برای جبران این موضوع به کار می‌گیریم.»
وی همچنین گفت: فرانسه آماده است در این مسیر تلاش‌هایش را به ویژه در مسیر خواست ایران که آتش بس در این جنگ اقتصادی است، دوچندان کند.
روسای جمهور ایران و فرانسه ۲۷ تیر ماه و بعد از سفر امانوئل بُن مشاور دیپلماتیک ماکرون برای سومین بار در تیر ماه تلفنی رایزنی کردند. روحانی عصر پنجشنبه ۲۷ تیر ماه در گفت‌وگوی تلفنی با همتای فرانسوی گفت که «جمهوری اسلامی ایران مصمم به بازگذاشتن همه مسیرها برای حفظ برجام است.»
رئیس جمهور ایران با اشاره به سفر امانوئل بُن، اظهار داشت: اروپا باید تلاش‌های خود را در راستای تامین منافع مشروع ایران و ایجاد آتش بس در این جنگ اقتصادی آمریکا تسریع کند.
روحانی تبادل از طریق اینستکس همزمان با ورود پول فروش نفت از این طریق را در راستای استمرار تلاش‌ها برای حفظ برجام مهم خواند و خاطرنشان کرد: گذشت زمان و از دست رفتن فرصت‌ها ایران را مجبور به اجرای گام سوم خود خواهد کرد. به هیچ عنوان راهکارهای چند ماهه برای توقف فعالیت‌های ایران قابل قبول نیست.
رئیس جمهور فرانسه هم گفت که اروپا اقدامات خود را برای فعال شدن عملی اینستکس تسریع کرده و در عین حال اذعان کرد که تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا فعالیت تجاری بسیاری از کشورها با ایران را دچار مشکل کرده است.
ماکرون همچنین تاکید کرد که فرانسه اهتمام ویژه‌ای نسبت به حل وفصل مسائل و مشکلات و حفظ برجام دارد.
*عراقچی پیام کتبی روحانی را تقدیم ماکرون کرد
در این میان سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر خارجه ایران پیام کتبی حسن روحانی خطاب به همتای فرانسوی را به پاریس برد و سه‌شنبه اول مرداد ماه ملاقاتی با لودریان وزیر خارجه فرانسه داشت و در این دیدار گفت: «ایران تمامی تلاش خود را برای امنیت منطقه خلیج فارس و به ویژه تنگه هرمز به کار خواهد بست و اجازه اخلال در روند کشتیرانی در این منطقه حساس را نخواهد داد.»
وی با اشاره به تروریسم اقتصادی آمریکا علیه ملت ایران و با بیان اینکه از اروپا انتظار می‌رود که موضع روشنی در مخالفت با سیاست آمریکا در زمینه به صفر رساندن فروش نفت ایران که در چارچوب راهبرد فشار حداکثری پیگیری می شود، اتخاذ کند، تصریح کرد: ایران در هر شرایطی به صدور نفت خود ادامه خواهد داد.
عراقچی پس از آن هم با ماکرون دیدار و پیام کتبی روحانی را به وی تحویل داد.
در دیدار عراقچی با ماکرون طرفین به طور مبسوط پیرامون موضوعات مورد علاقه ۲ کشور از جمله مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی و چگونگی یافتن راهکارهایی به منظور کاهش تنش‌ها در منطقه و همچنین استمرار حفاظت از برجام بحث و تبادل نظر کردند. در این نشست بر استفاده از دیپلماسی تأکید شد.
*روحانی: هر چه زمان بگذرد بازگشت به نقطه اول برای ۲ طرف سخت‌تر می‌شود
هشتم مرداد ماه نیز ماکرون مجددا با روحانی تماس گرفت و رئیس جمهوری ایران در این گفت‌وگوی تلفنی عادی سازی روابط نفتی و بانکی را گام اول از تعهدات مورد انتظار ایران از اروپا برشمرد و از عدم پایبندی اروپا به تعهداتش انتقاد و تصریح کرد: پایبندی کامل به تعهدات برجام از سوی ایران در شرایطی که طرف مقابل به حداقل تعهدات خود عمل نمی کند، برای ملت ایران پذیرفتنی نیست.
البته روحانی و ماکرون سفر عراقچی به پاریس را مثبت ارزیابی کردند.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه متاسفانه اروپا در یکسال اخیر فرصت‌های زیادی را برای ایفای تعهدات و همکاری با ایران از دست داده است، ادامه داد: هرچه زمان بگذرد و گام‌های بعدی توسط ایران به انجام برسد، بازگشت به نقطه اول برای ۲ طرف سخت‌تر خواهد شد.
روحانی با استقبال و قدردانی از تلاش‌های رئیس جمهور فرانسه در راستای حل و فصل مسائل و مشکلات، تاکید کرد: ایران همواره از هرگونه ابتکار در جهت دستیابی به راه حل‌های عادلانه و گفتگوهای سازنده استقبال می‌کند.
«امانوئل ماکرون» هم با بیان اینکه اروپا علی رغم تحریم‌های آمریکا، به دنبال راهکارهایی برای برقراری روابط اقتصادی با ایران از جمله در زمینه ایجاد خط اعتباری است، افزود: روابط ایران و فرانسه همواره همراه با اعتماد متقابل بوده و معتقدیم امروز باید تلاش کنیم تا بتوانیم از این شرایط عبور کنیم. باید برای کاهش تنش ها در منطقه و رسیدن به نتیجه مثبت، همکاری و شتاب بیشتری در مسیر انتخاب راه حل مناسب و عادلانه داشته باشیم.
*آخرین تماس تلفنی
آخرین تماس ماکرون با روحانی دقیقا در سی‌امین روز از فرصت ۶۰ روزه دوم ایران به طرف‌های باقیمانده در برجام و روز سه‌شنبه ۱۵ مرداد ماه انجام شد.
حسن روحانی در این تماس تلفنی، مذاکرات انجام شده در ماه‌های اخیر را مثبت و گامی رو جلو خواند و گفت: هدف ایران از کاهش تعهدات تامین منافعمان در برجام و اجرای تعهدات طرفین برای استحکام و پایداری این توافق مهم بوده است.
ضرورت تلاش اروپا برای تسریع در روند همکاری‌های بانکی و نفتی ایران با دیگر کشورها از دیگر موضوعاتی بود که روحانی مجددا بر آن تأکید کرد.
رئیس جمهور فرانسه همچنین از پیشنهاد روحانی برای رایزنی کارشناسان و مسئولان ایران و فرانسه برای رسیدن به راهکارهای مناسب در مسائل و موضوعات گوناگون منطقه‌ای و بین‌المللی استقبال و بر گسترش همکاری تهران- پاریس در این راستا تاکید کرد.
*دعوتی که تکذیب شد
پس از این گفت‌وگوی تلفنی بود که خبری منتشر شد مبنی بر اینکه ماکرون در تماس تلفنی با روحانی از او برای شرکت در نشست گروه هفت دعوت به عمل آورده، خبری که از سوی یک دیپلمات فرانسوی رد شد. (بیشتر بخوانید) این دیپلمات فرانسوی در این خصوص عنوان کرد: امانوئل ماکرون در گفت‌وگوی تلفنی اخیر خود با حسن روحانی رئیس جمهور ایران پیشنهادی برای حضور وی در نشست گروه ۷ نداشته است.
*ترامپ: ماکرون علامت‌های اشتباه می‌دهد
از سوی دیگر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پنجشنبه ۱۷ مرداد ماه مدعی شد که رئیس جمهور فرانسه نماینده کشورش برای دعوت از ایران به مذاکره نیست و در توئیتر نوشت: «ایران گرفتار مشکلات جدی مالی است. آنها به شدت خواهان گفت‌وگو با آمریکا هستند، ولی از طرف همه کسانی که ادعا می‌کنند نماینده ما هستند، از جمله رئیس جمهور فرانسه، ماکرون به آنها علامت‌های اشتباه داده می‌شود. می‌دانم امانوئل همانند بقیه حسن نیت دارد، اما هیچ‌کس غیر از ایالات متحده به نمایندگی از ایالات متحده صحبت نمی‌کند. هیچ‌کس به هیچ شکل، روش یا نوع مجاز به نمایندگی ما نیست.»
*واکنش فرانسه به اظهارات ترامپ: مستقل ابراز نظر می‌کنیم
یک روز بعد از اظهارات ترامپ، وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای که ۱۸ مرداد ماه منتشر شد، اعلام کرد:«فرانسه درباره موضوع ایران کامل به صورت مستقل به ابراز نظر می‌پردازد و قاطعانه به صلح و امنیت در منطقه و کاهش تنش‌ها پایبنده بوده و برای آن به هیچ مجوزی نیاز ندارد.فرانسه به توافق وین (برجام) که مانع از اشاعه هسته‌ای بوده، پایبند است و فرانسه همانند دیگر اعضای این توافق به جز آمریکا، به امضای خود احترام می‌گذارد و از ایران می‌خواهد که به تعهدات خود بازگردد.»
وزارت خارجه فرانسه در بیانیه خود تاکید کرد:«وخیم‌تر شدن تنش‌ها نیازمند ابتکارهای سیاسی با هدف یافتن شرایطی برای گفت‌وگو است. این دلیل آن چیزی است که رئیس‌جمهور ماکرون با شفافیت کامل با دیگر شریکان که اول و مهمتر از همه امضا کنندگان اروپایی بوده، در حال انجام آن است. وی به طور شفاف مقامات آمریکایی را درباره آن مطلع نگه خواهد داشت و هر تلاشی باید با هدف جلوگیری از تبدیل شدن این شرایط کشمکش‌گونه به یک تقابل خطرناک است.»
*سفیر فرانسه: با تصمیم آمریکا همراهی نمی‌کنیم
گفتنی است، «فیلیپ تیه بو» سفیر فرانسه نیز ۱۵ مرداد ماه در دیدار با محمد شریعتمداری وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت : دولت فرانسه یقیناً با تصمیم آمریکا همراهی نمی‌کند و ما فشار حداکثری آمریکا را به هیچ عنوان دنبال نکردیم و موافق آن نیستیم. بلکه موافق حفظ گفت‌وگو و همکاری از جمله با ایران هستیم. بدون تردید دنباله روی از سیاست ایالات متحده آمریکا را درست نمی‌دانیم.
وی افزود: مصمیم به راه‌اندازی اینستکس هستیم و در همین خصوص برای اعطای برخی از اعتبارات و نیز اجرایی شدن این سازوکار با مقامات ایرانی در حال مذاکره هستیم. ما به هیچ وجه دنباله رو سیاست‌ها و تصمیمات آمریکا نیستیم. سعی می‌کنیم یک سری مکانیسم‌ها و پروسه‌های گفت‌وگو را بین ایران و کشورهای اروپایی ادامه دهیم.
*رایزنی چین با فرانسه
البته در این مدت، رایزنی‌های دیگری نیز صورت گرفت و در همین خصوص «وانگ یی»، وزیر خارجه چین ۱۸ تیر ماه در گفت‌وگوی تلفنی با «امانوئل بُن»، مشاور دیپلماتیک ماکرون بر تمایل کشورش برای همکاری با پاریس جهت کاستن از تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران تأکید کرد و گفت: «چین مایل به همکاری با فرانسه جهت جلوگیری از شدت گرفتن تنش‌ها بر سر برنامه هسته‌ای ایران است.»
*ائتلاف دریایی
در حالی که آمریکا به دنبال تشکیل ائتلاف دریایی در خلیج فارس است و در این خصوص با کشورهای زیادی به رایزنی در این خصو پرداخته، «فلورانس پارلی» وزیر دفاع فرانسه اظهار داشته که پاریس، برلین و لندن قصد هماهنگی و به اشتراک گذاشتن اطلاعات برای تقویت امنیت دریانوردی در خلیج فارس را دارند، اما تجهیزات نظامی بیشتری را عازم منطقه نخواهند کرد.
وزیر دفاع فرانسه در این زمینه اظهار داشت: «قصد سازماندهی خودمان به عنوان کشورهای اروپایی را داریم، اما یک مورد قطعی است و اینکه اقدام‌های ما تنها یک هدف خواهند داشت، کاستن از تنش‌های کنونی و دفاع از منافع خود.»
*مخالفت فرانسه با تحریم ظریف
گفتنی است در پی تحریم وزیر امور خارجه ایران از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه به این اقدام واکنش نشان داد و گفت: «فرانسه همانند شریکان خودش انگلیس و آلمان با نگرانی از تصمیم آمریکا برای تحریم وزیر خارجه ایران مطلع شده است. ما از این تصمیم حمایت نمی‌کنیم.معتقدیم همه کانال‌های دیپلماتیک به ویژه در شرایط فعلی که تنش‌ها شدت گرفته‌اند باید باز باقی بمانند. وزیر خارجه ما و وزرای خارجه شریکان ما در تروئیکای اروپا به طور منظم با ظریف در خصوص کاستن از تنش‌ها و بازگرداندن ایران به پایبندی کامل به تعهداتش در توافق وین در تماس هستند.»
و نکته پایانی؛
حال چه ماکرون به تهران بیاید و چه نیاید. چه دست به ابتکارات دیگری بزند تا به قول خودشان برجام را حفظ کنند، ولی این نکته را نباید فراموش کند که اروپا پس از خروج آمریکا از برجام اروپا هیچ اقدامی را در راستای عمل به ۱۱ تعهدش انجام نداده است. ماکرون ۲۷ اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ و پس از خروج ترامپ از برجام گفته بود که اتحادیه اروپا مایل است تا حضور شرکت‌های اروپایی در ایران را با وجود خروج آمریکا از برجام تضمین کند و «ما تصمیم گرفته‌ایم که از برجام حمایت کنیم بدون توجه به تصمیم آمریکا، ما متعهد شده‌ایم که اقداماتی سیاسی اتخاذ کنیم که به شرکت‌هایمان اجازه باقی ماندن در ایران را بدهد.»
از آن زمان یک سال و ۳ ماه می‌گذرد، ولی هیچ تحولی رخ نداده است و تعهدات اروپا روی کاغذ مانده که جوهر آن هم هم به مرور زمان در حال رنگ باختن است و به نظر می‌رسد ماکرون هم همچون قبل در این ماموریت ناکام خواهد بود.
نظر شما