قدس آنلاین-گروه استان ها: ساختن لنج در قدیم با ریتم‌های موسیقی خاص همراه بود تا آنجا که  ناخدایان این سرودها را در حال کار کردن دسته‌جمعی می‌خواندند و با همدلی و همراهی هنر خود را به نمایش و دست‌آخر حاصل کار خود را به کشورهای حوزه حاشیه خلیج‌فارس صادر می‌کردند.

متأسفانه در طی سال‌های گذشته ساخت لنج‌های چوبی به سبک و سیاق گذشته رونق پیشین خود را ندارد و با ظهور شناورهای بزرگ و کوچک از جنس فایبرگلاس، ساخت لنج‌های قدیمی تا حدودی منسوخ‌شده است و بسیاری از کارگاه‌های بزرگ را به رکود کشانده است.

اصالت هنر لنج سازی تا آنجاست که در سال ۲۰۱۱ دانش ساخت و دریانوردی با لنج سنتی خلیج‌فارس به‌عنوان هشتمین اثر ناملموس ایرانی به ثبت جهانی رسید تا این هنر مردان جنوب حفظ شود.

اگر به بوشهر سفر کردید حتما سری به موزه مردم شناسی روستای «گوران» بزنید تا از نزدیک با ابزار و ادوات  و رنج لنج سازان آشنا شوید.

مشکلات لنج سازان

احد مبارکی یکی از سازندگان لنج های چوبی در بندر کنگ به خبرنگار ما در خصوص موانع متعدد بر سر راه لنج سازان این استان اظهار می‌کند: لنج های چوبی برخلاف تصور مردم باوجوداینکه به‌صورت سنتی و دستی ساخته می‌شوند اما عمری 5 برابر لنج های جدید و فایبرگلاس دارند.

وی بابیان اینکه از موقع که صنعت لنج سازی با فایبرگلاس پا به میدان تولید گذاشته است عرصه بر لنج سازان قدیمی تنگ‌شده است.

با ظهور شناورهای بزرگ و کوچک از جنس فایبرگلاس، ساخت لنج‌های قدیمی تا حدودی منسوخ‌شده استوی بیان می‌کند: البته ما بازار خودمان راداریم و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس همگی از مشتریان پر و پا قرص لنج های ما هستند.

مبارکی درحالی‌که آهی از سر تأسف می‌کشد ادامه می‌دهد: با گرانی چوب و مواد اولیه و هم‌چنین دستمزدها بازار لنج سازی هم به رکود رفته است و آن‌قدر قیمت چوب گران شده است که ساخت لنج برای سفارش دهند به‌صرفه نیست.

وی بابیان اینکه تا قبل از این نسبت به واردات چوب از کشورهای آفریقایی اقدام می‌کردیم می‌افزاید: به‌طور مثال چوب از کشور «برمه» برای ساخت بدنه شناور وارد می‌شد تا چند سال پیش هر مترمکعب به‌صورت الوار به مبلغ ۱۲ میلیون تومان بود ولی در حال حاضر سه برابر شده است.

بازار خالی از مشتری

حمزه کوه شاهی نیز یکی از دست‌اندرکاران ساخت لنج نیز به ما می‌گوید: تا سال‌های قبل به دلیل رونق دریانوردی و فعالیت‌های شیلاتی سالیانه تعداد 3 لنج برای ساخت سفارش می‌گرفتیم.

وی ادامه می‌دهد: اما در حال حاضر به دلیل ایجاد و راه‌اندازی کارگاه‌های ساخت فایبرگلاس این هنر و یا بهتر باید گفت صنعت سنتی لنج سازی مهجور مانده است.

وی بابیان اینکه اگر دولت این هنر و صنعت را حمایت کرده و نگاه ویژه‌ای به آن داشته باشد می‌توان علاوه بر اشتغال‌زایی نسبت به ساخت و صادرات این شناورهای به کشورهای حوزه خلیج‌فارس اقدام کرد می‌گوید: تمامی این رؤیاها فقط با حمایت و برنامه‌ریزی مسئولان امکان‌پذیر است.

کوه شاهی اذعان می‌کند: لنج سازی کار دشوار و زمان بری است و این روزها درآمد چندانی هم ندارد لذا تمامی این موضوعات دست‌به‌دست هم داده تا نسل جوان از این حرفه دوری کند و کمتر مورد استقبال نسل جدید قرار بگیرد.

فایبرگلاس رقیب شناورهای سنتی

رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صنعت، معدن و تجارت هرمزگان در پاسخ به سؤال که چرا صنعت لنج سازی رو به افول گذاشته است پاسخ می‌دهد: لنج های فایبرگلاس به دلیل ارزان‌تر بودن قیمت تمام‌شده و در دسترس بودن مواد اولیه و ساخت سریع‌تر دارای مزیت ساخت است

لیلا خشان بیان می‌کند: از همین رو برای ساخت لنج‌های چوبی دو سال زمان صرف می‌شود، اما شناورهای فایبرگلاس سه‌ماهه ساخته می‌شود لذا همین مزیت وجود شناورهای فایبرگلاس را به‌عنوان رقیبی برای لنج‌های چوبی در کاهش تقاضا تأثیرگذار بوده است.

وی در مقایسه این دو محصول ابراز می‌کند: البته از جنبه زیست‌محیطی و قابلیت تعمیر مجدد و عمر شناور لنج چوبی نسبت به فایبرگلاس دارای مزیت بیشتری است اما این روزها صیادان و یا تجار سرعت  ساخت و هزینه لنج برای آن‌ها دارای اهمیت است.

وی با اشاره به افزایش مواد اولیه و هم‌چنین دستمزدها بیان می‌کند: درگذشته چوب مخصوص قسمت‌های مختلف شناور از خارج  وارد می‌شد و باقیمت مناسب در اختیار سازندگان قرار می‌گرفت، اما امروزه قیمت این مواد اولیه آن‌قدر گران است که لنج سازی چوبی مقرون‌به‌صرفه نیست.

وی با اشاره به طرح جایگزینی و حذف تدریجی شناورهای سنتی با ظرفیت کمتر از ۵۰۰ تن با شناور فلزی بیان می‌کند: تمامی موارد مطروحه در کاهش سفارشات و ساخت لنج های سنتی تأثیرگذار است.

وی اظهار می‌کند: در حال حاضر هیچ محدودیتی برای ساخت لنج‌های چوبی در هرمزگان وجود ندارد، اما علاقه صیادان به شناورهای فایبرگلاسی موجب جایگزینی آن بجای لنج‌های چوبی شده است.