مجید تربت‌زاده /
شاید خبرش را دیده باشید. درست وسط خبرهای ریز و درشت مربوط به جرم و جنایت‌های امسال، جایی که فرمانده انتظامی تهران دارد درباره کاهش و افزایش قتل، دستگیری معتادان متجاهر، انهدام باند توزیع مواد مخدر یا سرقت و... می‌گوید، در حد، دو یا سه جمله هم از انهدام باند بزرگ فروش سؤالات کنکور حرف می‌زند: «اعضای باند، قصد فروش سؤالات کنکور را داشتند... برخی مسئولان هم در این باند بودند و ما توانستیم این باند را در نطفه خفه کنیم». اطلاعات فرمانده انتظامی تهران، فقط درباره یک باند فروش سؤالات و خیلی مختصر و کوتاه است، اما کیست که نداند ماجرای مافیای کنکور، خرید و فروش سؤالات و... در ایران، قصه‌ای است که سر درازی دارد؟
دسته اول، دوم و سوم
اگر بنا باشد چیزی مثل تاریخچه یا پیشینه و سوءپیشینه درباره کنکور و مافیایی که می‌گویند پیرامونش شکل گرفته است بگوییم، باید با رعایت همه جوانب حقوقی و قانونی باشد. یعنی اینکه همین اول کار به خودمان یادآوری کنیم باید طوری بنویسیم که فردا کسی و جایی را بی دلیل متهم نکرده باشیم. برخی از اهل فن و کنکورشناسان و دست‌اندرکاران این آزمون بزرگ و قدیمی معتقدند اگر مافیای پشت پرده کنکور وجود داشته باشد، فقط باید آن را در حوزه فروش سؤال‌ها جست‌وجو کرد نه در بخش کلاس‌های کنکور، آموزشگاه‌های مجاز و غیرمجاز و کتاب‌هایی که هرساله منتشر شده و به فروش می‌رسند. برخی دیگر البته معتقدند اصلاً چیزی به نام مافیا در این عرصه وجود ندارد و هرچه هست، تخلف، سوءاستفاده و جرم‌هایی است که در همه حوزه‌ها وجود دارد. دسته سومی هم هستند که معتقدند مافیای کنکور خیالی نیست، وجود دارد و چه فروش غیرقانونی سؤال‌های کنکور و چه آموزشگاه‌های کنکور، کتاب‌های کمک آموزشی و... همه و همه، دنباله‌ها و دست وپاهای پیدا و پنهان همین مافیا هستند. ما هم چون قرار شده فقط روایتگر ماجرا باشیم، نمی‌گوییم با کدام‌یک از این سه گروه موافقیم!
۲۵ سال
تاریخچه خلاف‌های کنکوری را بی‌خیال شوید. چون زور من و شما در این عرصه فقط به اینترنت و جست‌وجوهای اینترنتی می‌رسد و در این عرصه هم قدیمی‌ترین خبر و نشانه‌ای که می‌شود از سایت‌های خبری پیدا کرد، مثلاً مربوط به سال ۱۳۸۳ است. در این سال خبرگزاری «فارس» با توجه به خبر دستگیری متهمان فروش سؤالات کنکور به نقل از یک مقام آگاه نوشته بود: «فروش سؤالات کنکور سابقه‌ای ۱۰ ساله دارد. به گفته این منبع آگاه، این افراد ۱۲ ساعت قبل از بیرون آمدن سؤال‌ها اقدام به فروش آن‌ها به داوطلبان می‌کردند و بیشترین سؤالات مربوط به رشته تجربی و ریاضی بوده است... اگر این مسئله در حد یک اتهام هم باشد، دلهره‌ای برای هزاران نفر داوطلب کنکور خواهد بود. هرچند که اعتراضات گسترده داوطلبان و تجمع در مقابل سازمان سنجش پس از اعلام نتایج در چند سال اخیر به خاطر شائبه خرید و فروش سؤالات کنکور است». با این حساب و کتاب اینترنتی و با اتکا به اخبار سال ۱۳۸۳، بیایید فرض کنیم مافیای کنکور فقط ۲۵ سال سوءپیشینه دارد. البته همین ۲۵ سال هم برای خودش تاریخچه کمی نیست!
چون از همان زمان به بعد تقریباً هرساله شاهد مطرح شدن شائبه یا شایعه فروش سؤالات بوده‌ایم.
هشدارهای ضد مافیایی
خرداد ۱۳۸۴ در حالی که خبرگزاری‌ها از محاکمه ۴۳ نفر به اتهام فروش سؤال‌های کنکور سراسری و دانشگاه آزاد در شعبه ۱۰۰۸ مجتمع قضایی ولیعصر خبر می‌دهند، سازمان سنجش در اطلاعیه‌ای اعلام می‌کند: «هیچ یک از متهمان از طراحان سؤال‌های کنکور نبوده و بیشتر مؤسسات غیرمجاز در زمینه فروش سؤالات جعلی اقدام کرده‌اند... ازجمله شگردهای این مؤسسات برای اغوا و فریب داوطلبان، دادن وعده‌های واهی از قبیل قبولی ۱۰۰ درصد تضمینی، فروش سؤالات کنکور و یا فروش تست‌های احتمالی کنکور با مبالغ سرسام آور است». سازمان سنجش در اطلاعیه‌اش این هشدار را هم داده بود که با نزدیک شدن به روزهای کنکور سراسری، مؤسسات و آموزشگاه‌های سودجو با تبلیغات دروغ و ارسال جزوه به آدرس پستی داوطلبان، ادعای فروش تست‌های کنکور را دارند و حتی خودشان را به نوعی وابسته به سازمان سنجش یا همکار آن معرفی می‌کنند. بر اساس اطلاعیه ۱۴ سال پیش، خانواده‌ها باید به محض مشاهده چنین موردی، ماجرا را به نهادهای انتظامی و قضایی خبر بدهند.
چوب را که بردارید...
این خبر را هم که مربوط به آبان ماه ۱۳۸۶ است از قول شهریار مشیری، نماینده وقت مردم بندرعباس در مجلس شورای اسلامی بخوانید: «به دنبال پیگیری‌های رئیس پیشین سازمان سنجش، در سال ۸۴ قانونی در مجلس به تصویب رسید که فروشندگان و لودهندگان سؤالات کنکور و آزمون‌های نهایی مورد تعقیب قرار گرفته و با مجازات‌های سنگینی از قبیل جریمه‌های میلیاردی و حبس‌های طولانی مواجه خواهند شد. این قانون از سال ۸۵ به اجرا گذاشته شد و با توجه به درخواست کمک و نظارت از وزارت اطلاعات، خوشبختانه شاهد آن بودیم که کنکور سال‌های ۸۵ و ۸۶ با سلامت خوبی برگزار شدند... از وزارت اطلاعات خواسته شده بود از مرحله طرح سؤال تا توزیع و برگزاری آزمون در همه جا نیروهای خود را مستقر کند که با هوشیاری این وزارتخانه از بروز مشکل سال‌های گذشته جلوگیری شد». یعنی از ۱۳ سال پیش ماجرا حفاظتی و اطلاعاتی هم شده و معلوم است که مافیای محترم کنکور و سوءاستفاده‌چی‌ها بد جوری شورِ مافیابازی را درآورده بودند. البته ناگفته نماند که در سال ۱۳۸۶ ماجرای افشاگری درباره مافیای فروش سؤالات کنکور خیلی داغ شده و کار به شکایت مسئول وقت سازمان سنجش از افشاکننده ماجرا (شهریار مشیری) هم کشیده بود. نماینده مجلس در آن سال مستنداتی را به دادگاه ارائه داده بود که نشان می‌داد سازمان سنجش در مکاتباتش با نمایندگان مجلس به وجود این مافیا اعتراف کرده و از کمیسیون آموزش مجلس برای مبارزه با این پدیده کمک خواسته بود. این افشاگر در آن سال گفته بود: «مافیای فروش سؤالات کنکور قدرت اقتصادی بسیار بزرگی است که حتی این توانایی را دارد برخی افراد را بخرد و سؤالات را خارج کند. جالب اینجاست که وقتی من نام مافیای فروش سؤالات کنکور را به زبان آوردم به جای اینکه همه سعی کنند با هم همکاری کنند، عده‌ای به من حمله کرده و من را مورد اتهام قرار دادند. به قول قدیمی‌ها چوب را که بردارید گربه‌های دزد مشخص می‌شوند. من چوب مافیای کنکور را برداشتم».
با نرخ تورم حساب کنید
آمار تخمینی مثلاً در سال ۱۳۸۵ می‌گویند سالانه حدود ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه کلاس‌های کنکور و همچنین خرید و فروش سؤالات کنکور می‌شده است. در سال ۱۳۹۲، خبرگزاری‌ها رقم جابه جا شده در این بازار پر رونق را ۱۰۰۰ میلیارد تومان تخمین زده بودند! حالا با توجه به نرخ تورم و سایر ماجراها این بار شما تخمین بزنید که مثلاً در سال ۱۳۹۸ چه رقمی در این تجارت دست به دست می‌شود. بعد هم بگویید در چنین تجارت پرسودی اگر مافیا شکل نگیرد، در کجا می‌تواند شکل بگیرد؟ وقتی در سال‌های اخیر، خلافکاران و مافیادوستان کشورمان در همه زمینه‌ها، مافیا راه انداخته و پشت پرده، سودش را برده و خورده‌اند، وقتی از مافیای خودرو تا مافیای کاغذ، مافیای کشک، دوغ و حتی مافیای واردات فاضلاب داریم، چه تضمینی وجود دارد که بنا بر تشخیص و اصرار برخی کارشناسان، مافیای کنکور وجود نداشته باشد؟ هدف این نیست که همه مؤسسات مجاز کنکوری و همه آدم‌های دست اندرکار کنکور را با یک چوب برانیم و متهم کنیم، اما نمی‌شود چشممان را روی همه اخبار مربوط به فروش سؤالات کنکور در سال‌های مختلف، رسوایی فروش سؤالات آزمون دستیاری پزشکی در سال‌های ۷۷ تا ۸۰، فروش سؤالات مدارس تیزهوشان، لو رفتن سؤالات آزمون وکلا و... ببندیم و کماکان اصرار کنیم که ان شاءالله مافیا نبوده است!
چاق و چله شده‌اند
حتی اگر در این سال‌ها به اخبار فروش سؤالات کنکور و آزمون‌های مختلف عادت کرده باشیم اما باز هم وجود چند کلمه «برخی مسئولان هم در این باند بودند» که دیروز از زبان فرمانده انتظامی تهران بیان شد، همه‌مان را نگران مافیای کنکور می‌کند. مافیایی که سال‌های سال هر بار حرفی از حذف کنکور زده شده، لابد منافع پنهان و آشکارش اجازه نداده است تا قدمی محکم و قطعی برای تعطیلی این بازار پررونق برداشته شود. خوب دقت کنیم! چرا که در همه این سال‌ها اگرچه نظام آموزشی ما نه متحول شده و نه پیشرفت چندانی کرده است اما عرصه تجارت آموزشی و بازار کنکور و... همه آن تشکیلاتی که می‌شود آن را مافیا و یا نان‌خور بازار کنکور حساب کرد، به‌خوبی چاق و چله شده و می‌شود. این روزها اما شاید با رویکرد فسادستیزی که از قوه قضائیه آغاز شده و جریان دارد، می‌توان امیدوار بود هر از چندی اخبار خوش و مفصلی را درباره انهدام فلان باند مافیایی فروش سؤالات کنکور از زبان مسئولان انتظامی و غیر انتظامی شنید.
نظر شما