اکرم شاهد/کارشناس ارشد مشاوره خانواده

فیلم جوانی که کودک زباله‌گرد را داخل سطل زباله پرت می‌کند، پس از گذشت چند روز از این اتفاق و دستگیری عوامل آن هنوز در فضای مجازی بازنشر می‌شود و هر کسی از برداشت خود از این اتفاق در پیجش می‌نویسد، لایک می‌گیرد و فالوور جذب می‌کند.

غافل از اینکه اصلاً چرایی این اتفاق یا موارد مشابه آن که کم هم نیستند و متأسفانه به عنوان یک اختلال در حال فراگیر شدن است، چندان محل بحث این فعالان جوزده فضای مجازی نیست.

پرداختن به این موضوع که چرا کودکی با این سن و سال باید از سطل زباله ارتزاق کند و یا اینکه چه خوب شد که به بهانه این فیلم کودکان کار دیده شدند و باید به مسائل آن‌ها توجه کرد و یا دلیل اخلاقی رفتار جوانی که از شوخی مسخره خود فیلم می‌گیرد و در فضای مجازی به دنبال لایک او را نشر می‌دهد؛ محل بحث ما نیست. بلکه آنچه باید در آن تأمل کرد دلایل ایجاد این گونه رفتارهای پرخطر است.

شوخی‌های سادیسمی ابزاری برای جلب توجه است؛ اما بحث ما در مورد اختلال روانی فردی است که از اذیت دیگران لذت می‌برد و با شادی و خنده رفتارش را ضبط می‌کند و حتی بدون هیچ ایرادی به عملکرد خود آن را در فضای مجازی به اشتراک می‌گذارد. رفتاری که به آن اختلال شخصیت سادیسم (SPD) می‌گویند و در پژوهش‌های اخیر از آن به عنوان یک ویژگی شخصیتی نام برده می‌شود.

وقتی از سادیسم می‌گوییم یعنی علاقه به آزار رساندن دیگران به صورت جسمی، روانی و جنسی به گونه‌ای که این آزار رساندن موجب لذت و آرامش فرد آزاررسان شود.

این  افراد از تحقیر، تمسخر و آزار روحی یا جسمی و جنسی دیگران به خصوص در حضور جمع لذت زیادی می‌برند و گاهی رفتارهای پرخاشگرانه یا جنایتکارانه از خود بروز می‌دهند.

از علایم سادیسم دروغگویی است. فرد مبتلا به سادیسم، بی‌شرمانه دروغ می‌گوید، مردم را فریب می‌دهد و مرتکب جرم می‌شود تا دیگران را آزار دهد. آن‌ها حتی با کسانی که دوستشان دارند نیز این چنین رفتار می‌کنند. به نظر می‌رسد خشونت، سلاح، قتل و روش‌های شکنجه برای این افراد جذاب است.

سادیسم می‌تواند به شکل‌های مختلف انجام شود از این رو آن‌ها را در سه دسته طبقه‌بندی کرده‌اند:

سادیسم ذهنی: حالتی است که شخص سادیستیک به جای اینکه به دیگران آزار و اذیت وارد کند، صحنه‌های اعمال سادیسمی را در ذهن و تصور خود مجسم می‌کند و از آن‌ها کسب لذت می‌کند.

سادیسم سمبولیک: یک حالت انحرافی و غیرعادی روانی است که مبتلایان آن، به جای وارد کردن زجر و شکنجه بدنی به دیگران، کوشش می‌کنند با تحمیل حالات مخرب روانی مانند توهین و تحقیر کردن و پایمال کردن شخصیت افرادی که با آن‌ها برخورد دارند، برای خود یک حالت رضایت روانی ایجاد می‌کنند.

سادیسم بدنی: حالتی که شخص به آزار دیگران می‌پردازد و از ضرب و جرح ساده تا قتل و سوزاندن افراد مورد نظر خود پیش می‌رود.

افراد مبتلا به این نوع سادیسم، کسب لذت را در تحمیل آزار و اذیت بدنی و ایجاد دردهای جسمی برای دیگران می‌بینند. بعضی افراد با آزار و شکنجه و کشتن حیوانات به لذت می‌رسند که متأسفانه از این نوع سادیسم در آزار حیوانات به فراوانی دیده و شنیده‌ایم.

حوادث و آسیب‌های اینچنینی نظیر آنچه در برخورد با کودک زباله‌گرد شاهد آن بودیم، رفتارهایی است برای جلب توجه بیشتر در فضای مجازی و بازار لایک، جذب فالوور که خود زمینه‌ساز جدی برای افزایش رفتارهای پرخطر افراد است و هر یک از ما حتی با بازنشر دلسوزانه این طور تصاویر و فیلم‌ها و لایک ساده‌انگارانه آن‌ها موجب تقویت این ویژگی در عاملان این رفتارها هستیم.