محمود مصدق/

 تصور سوختن هم سخت و دردآور است؛ چه رسد به روزی که به خاطر یک بی‌احتیاطی ساده و ناآگاهی به آن گرفتار شویم. اواسط سال گذشته بود که دکتر محمد جواد فاطمی، رئیس جمعیت پیشگیری از سوختگی در گفت‌وگو با قدس آمار سوختگی در ایران را هشت برابر میانگین جهانی دانسته و با ابراز تأسف گفته بود: به خاطر ضعف فرهنگ پیشگیری، بی‌توجهی به مسائل ایمنی، هزینه نکردن برای ارتقای سطح ایمنی، پایین بودن سطح استانداردهای لوازم گرمایشی، سرمایشی، واحدهای مسکونی تجاری، خودروها و... سالانه حدود ۲۳۰ هزار نفر از هموطنان دچار سوختگی می‌شوند که از این تعداد ۲۰۰ هزار نفر سرپایی درمان و ۳۰ هزار نفر نیز در بیمارستان‌ها بستری می‌شوند که ۱۰ درصد آن‌ها یعنی حدود ۳ هزار نفر به دلیل بالا بودن درصد سوختگی جانشان را از دست می‌دهند و تعداد قابل توجهی از آنان هم دچار معلولیت می‌شوند.

اما آنچه این روزها بیش از گذشته به نگرانی‌ها دامن می‌زند احتمال افزایش بیشتر مرگ و میر ناشی از سوختگی به دلیل محدود بودن تخت‌های سوختگی و به‌ویژه کمبود شدید پانسمان‌های سوختگی است. در این میان آنچه بیش از همه اهمیت می‌یابد پیشگیری و آموزش‌های لازم در این خصوص و ضرورت سرمایه‌گذاری در این حوزه به‌ویژه با مساعدت خیران کشور است.

عدم تخصیص اعتبار مناسب برای استاندارد کردن تخت‌های سوختگی

دکتر مصطفی ده‌مرده‌ای، رئیس بیمارستان تخصصی سوختگی شهید مطهری تهران به قدس می‌گوید: وضعیت درمان بیماران سوختگی نسبت به گذشته بدتر شده است، چون یکسری از پانسمان‌های سوختگی که برای درمان بیماران لازم است یا در بازار وجود ندارد یا اگر پیدا شود بسیار گران است؛ به همین دلیل کیفیت درمان سوختگی در کشور پایین آمده است.

وی از غیراستاندارد بودن ۸۰ درصد تخت‌های سوختگی در کشور خبر می‌دهد و می‌افزاید: در کشور بیمارستان‌های تخصصی سوختگی داریم که این موضوع یکی از مشکلات ما در درمان بیماران سوختگی است، چون بیمارستان تک تخصصی استاندارد نیست. در واقع بیمارستان سوختگی باید در دل یک بیمارستان جنرال باشد؛ اما باوجود مصوبه مجلس مبنی بر اختصاص ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستان جنرال به بیماران سوختگی، عملاً به جز تعداد بسیار معدودی از این دست بیمارستان‌ها مثل بیمارستان رضوی مشهد که در آن تخت‌های سوختگی وجود دارد، بقیه بیمارستان‌های جنرال فاقد این امکان هستند.

وی اضافه می‌کند: سوختگی یک اتاق و یک تخت می‌خواهد که کاملاً ایزوله باشد، اما الان اتاق‌های پنج تخته هم برای این منظور داریم. ایجاد بخش سوختگی در بیمارستان‌های دولتی بسیار هزینه‌بردار است. مثلاً در حال حاضر برای یک تخت و یک اتاق سوختگی حدود ۵ میلیارد تومان نیاز است درحالی که بیمار به هنگام ترخیص از بیمارستان چیزی برای پرداخت هزینه‌های درمانی‌اش ندارد؛ چون هم خانه‌اش سوخته و هم خودش. به همین دلیل هیچ بیمارستان دولتی و حتی خصوصی جرئت نمی‌کند بخش سوختگی ایجاد کند.

وی وزارت بهداشت را در اجرایی نشدن مناسب مصوبه مذکور چندان مقصر نمی‌داند و می‌گوید: این وزارتخانه همین که هزینه‌های درمانی بیماران سوختگی را پرداخت می‌کند شاهکار می‌کند. مشکل اصلی به تخصیص نیافتن اعتبار مناسب برای استاندارد کردن تخت‌های سوختگی برمی‌گردد. در واقع دولت آن‌قدر بودجه ندارد که این مصوبه را عملیاتی کند. یعنی اگر دولت بخواهد چنین بخشی در بیمارستان‌های جنرال دایر کند نیازمند اعتبارات کافی است؛ اما سرانه بهداشت و درمان در ایران به نسبت کشورهای دنیا پایین تا حد متوسط است درحالی که از لحاظ اقتصادی جزو کشورهای متوسط به بالای دنیا محسوب می‌شویم.

وی در خصوص میزان پوشش بیمه بیماران سوختگی هم می‌گوید: بیمه هزینه‌های درمان سوختگی را می‌پردازد، یعنی این بیماران تا وقتی که در بیمارستان بستری هستند مشمول بیمه می‌شوند؛ اما وقتی ترخیص می‌شوند آنان را پوشش نمی‌دهد. درحالی که این بیماران در این مرحله نیز نیازمند لباس‌های مخصوص سوختگی، پمادهای سوختگی فیزیوتراپی، کار درمانی لیزر هستند؛ اما بیمه پولش را نمی‌دهد، در نتیجه بسیاری از آن‌ها نمی‌توانند لباس و پماد سوختگی تهیه کنند و در نتیجه وضع زخم‌هایشان وخیم‌تر شود و این گونه نیاز به درمان مجدد پیدا می‌کنند. ضمن اینکه ارائه خدمات مددکاری به بیماران سوختگی بسیار ضعیف است؛ یعنی کسی که می‌سوزد تا آخر عمرش باید تحت نظر مددکار و روان‌شناس باشد در حالی که چنین چیزی نیست.

وی پیشگیری از سوختگی را بهترین و مؤثرترین راهکار برای جلوگیری و کاهش بروز سوختگی در کشور می‌داند و می‌گوید: برای این منظور باید مدارس و رسانه‌ها به مردم آموزش دهند تا این همه افراد دچار سوختگی نشوند. مثلاً به جرئت می‌گویم در سوختگی ناشی از برق ولتاژ قوی یکی از کشورهایی هستیم که خیلی تلفات می‌دهیم؛ چون مثلاً فرد می‌خواهد با میلگرد داخل محوطه ساخت‌وساز شود اما به تیر چراغ برق می‌خورد و دچار سوختگی می‌شود. بارها گفته شده اجازه ساخت‌وساز در محدوده برق فشار قوی ندهید اما توجهی نمی‌شود؛ یا کارگران ساختمانی بدون هیچ ایمنی در کشور مشغول به کار هستند. در کنار این راهکار دولت نیز باید برای استاندارد کردن تخت‌های بیمارستانی هزینه بیشتری کند و سرانجام اینکه باید تلاش شود خیران در بخش سوختگی بیشتر ورود کنند، چون آن‌ها با مشکلات این دست از بیماران آشنا نیستند.

بیمه حوادث سوختگی جدی گرفته شود

دکتر محمدحسین قربانی، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نیز اگرچه معتقد است با اجرای طرح تحول نظام سلامت وضعیت تخت‌های سوختگی تا حدی بهبود یافته است اما می‌گوید: البته مشکل کمبود تخت سوختگی همچنان وجود دارد.

وی با اشاره به اینکه ایجاد بیمارستان تخصصی یا فوق تخصصی سوانح و سوختگی نیازمند اعتبارات سنگینی است، به همین دلیل نمی‌توان در هر استان چنین اقدامی کرد، می‌افزاید: بهترین راهکار حل مشکل را مجلس پیش‌بینی کرده که همان اختصاص ۱۰ درصد تخت‌های بیمارستان‌های جنرال به بیماران سوختگی است و تا آنجایی که اطلاع دارم این مصوبه در دست اجراست. در واقع کارهای خوبی در چهار سال اخیر شده اما کافی نیست و باید شرایط افزایش آن را فراهم کرد.

وی در خصوص بیمه بیماران سوختگی هم می‌گوید: پوشش بیمه همگانی و اجباری است. همه باید حداقل، پایه بیمه سلامت را داشته باشند، اما اینکه برخی دنبال بیمه سلامت نمی‌روند به ضعف خودشان برمی‌گردد. اگر بیمه سلامت باشند به هنگام بستری در بیمارستان‌های دولتی کمک بسیار زیادی می‌شود یعنی فقط تا ۱۰ درصد هزینه‌های انجام شده را می‌پردازند. ضمن اینکه باید مردم بیمه حوادث را جدی بگیرند. اینکه افراد منتظر شوند تا پس از سوختگی روی تخت بیمه شوند، کار درستی نیست؛ هرچند این کار روی تخت هم انجام می‌شود اما برای بیماران گران‌تر تمام می‌شود.