قدس آنلاین: افتتاحیه نمایشگاه کتاب‌های ترجمه شده انتشارات سوره مهر با عنوان «نهضت‌ترجمه» با حضور عبدالحمید قره‌داغی، مدیرعامل انتشارات سوره مهر و محسن مؤمنی‌شریف، رئیس حوزه هنری و فعالان حوزه نشر و کتاب برگزار شد. در این نمایشگاه که از ۳۰ دی ماه تا ۳ بهمن ماه در محل حوزه هنری تهران در حال برگزاری است، ۱۴۰ عنوان کتاب ترجمه شده در حوزه‌های مختلف خاطره‌نویسی، داستان، رمان و شعر عرضه شده است. با علی اسکندری، مدیر بخش بین‌الملل انتشارات سوره مهر درباره این نمایشگاه، چگونگی ورود سوره مهر به حوزه ترجمه، سختی‌ها، موفقیت‌ها و آینده این مسیر دو ساله به گفتوگو نشستیم که می‌خوانید.
* ترجمه کتاب‌های شاخص فارسی به زبان‌های زنده دنیا از آرزوهای دور و دراز فعالان ادب و فرهنگ است و امروز انتشارات سوره مهر از پیشگامان این عرصه است. حوزه هنری چگونه وارد این عرصه شد؟
** تقریباً دو سال پیش بود که با یک طرح ابتدایی پر و پیمان فعالیت انتشارات سوره مهر در عرصه‌های بین‌المللی را کلید زدیم. این اتفاق دقیقاً با صحبت‌های مقام معظم‌رهبری در شب‌خاطره سال ۹۷ تقارن پیدا کرد که ایشان تأکید زیادی بر راه‌اندازی نهضت ترجمه داشتند. عبارت رهبری این بود که «باید یک نهضت ترجمه آثار مکتوب خوب راه بیفتد و خوشبختانه از این آثارِ خوب کم نداریم». با این صحبت‌ها فضا برای ما روشن‌تر شد و تصمیم گرفتیم کار را با قوت و سرعت بیشتری پیگیری کنیم.
تقریباً دو هفته بعد از این صحبت‌ها بود که نمایشگاهی از کتاب‌هایی که انتشارات سوره مهر و دیگر نشرها و نهادها ترجمه کرده بودند، در بیت رهبری برگزار شد و خداراشکر توانستیم رضایت حضرت‌آقا را جلب کنیم، چرا که حضرت آقا فرمودند: ظاهراً نهضت ترجمه‌ای که مدتی پیش گفتیم کلید خورده و در حال انجام است. نمایشگاهی که اکنون در حال برگزاری است و نزدیک به ۱۵۰ عنوان کتاب ترجمه شده به زبان‌های مختلف مانند عربی، انگلیسی، ترکی، روسی، فرانسه، هندی، تاجیکی و دو زبان محلی آفریقایی در آن ارائه شده، در واقع دومین نمایشگاه کتاب‌های ترجمه شده است.
* مثال‌هایی برایمان از کتاب‌ها بزنید مانند کتاب‌هایی که در آفریقا ترجمه شده‌اند.
** حضرت آقا در شب‌خاطره فرموده بودند: «مردم دنیا باید نسبت به این اتفاقاتی که بر کشور ما حادث شد آشنا بشوند و بدانند حکامشان چه اتفاقی سر مردم ما آوردند». برای همین رویکرد ما در وهله اول کار ترویجی است. مثلاً نخستین کاری که در رابطه با کتاب «دا» که پرفروش‌ترین کتاب انتشارات سوره مهر و یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های حوزه انقلاب اسلامی است، انجام دادیم این بود که در کشورهای مختلف عرب‌زبان، آذری‌زبان و روسی کتاب را به خوبی معرفی کردیم. وقتی کتاب به خوبی معرفی شد بنا بر استقبال و نیاز آن کشور کتاب را ترجمه و چاپ می‌کردیم و به بازار آن کشور عرضه می‌کردیم.
* این کتاب‌ها به چند زبان ترجمه شده‌اند و به لحاظ عددی چه پراکندگی دارند؟
** اکنون نزدیک به ۶۵ عنوان کتاب ترجمه شده به زبان عربی، ۳۵ عنوان کتاب به زبان انگلیسی، ۲۳ عنوان کتاب به زبان ترکی، ۲۵ عنوان کتاب به زبان روسی، ۱۲ عنوان کتاب به زبان اردو، نزدیک به پنج عنوان کتاب به زبان فرانسه، سه عنوان کتاب به زبان اسپانیایی، دو عنوان کتاب به زبان هندی، دو کتاب به زبان تاجیکی و دو کتاب هم به زبان‌های محلی آفریقایی داریم. برای بعضی زبان‌های مهم مثل چینی هم درحال برنامه‌ریزی و اقدام هستیم. دو دوره نمایشگاه کتاب چین را رصد کرده‌ایم و احتمالاً به زودی این اتفاق برای زبان‌چینی هم خواهد افتاد.
* کتاب‌های ترجمه شده براساس چه ویژگی‌هایی انتخاب می‌شوند؟
** پارامترهای مختلفی برای انتخاب یک کتاب، زبان مورد ترجمه و کشورهای هدف در نظر گرفته می‌شوند. مثلاً از ادبیات جنگ در تمام دنیا استقبال می‌شود. همچنین ما سعی می‌کنیم کتاب‌هایی را انتخاب کنیم که به وجوه مشترک کشور و مردم ما با مردم کشورهای دیگر توجه کرده باشد. مثلاً اگر کتاب «دا» را در حوزه بین‌الملل معرفی می‌کنیم و مورد اقبال قرار می‌گیرد به این دلیل است که این اثر به مسائل انسانی توجه می‌کند و این مسائل در هر جای دنیا مورد توجه و تکریم قرار می‌گیرند.
* برای معرفی کتاب‌ها در اینترنت، شبکه‌های اجتماعی و عرضه در نمایشگاه‌های بین‌المللی چه برنامه‌ای دارید؟ چون مسئله‌ای که از ترجمه این آثار مهم‌تر است، معرفی و فروش جهانی آن‌هاست.
** خوشبختانه همزمان با افتتاح نمایشگاه از سایت عربی و انگلیسی کتاب‌های ترجمه شده توسط سوره مهر هم رونمایی می‌شود. البته این دو سایت نزدیک به یک سال و نیم است که به صورت آزمایشی در حال فعالیت هستند و اطلاعات تمام کتاب‌ها در آن‌ها به‌روزرسانی می‌شود. بخشی از ترجمه هر کتاب در سایت قرار می‌گیرد و کتاب به خوبی به مخاطب معرفی می‌شود. ما با قرار دادن قسمتی از کتاب در سایت سعی می‌کنیم مخاطب را به دنیای کتاب دعوت کنیم و او را به خریدن و خواندن کتاب تشویق و ترغیب کنیم.
* استقبال از کتاب‌ها در کشورهای مختلف چگونه بوده است؟
** در روسیه، کشورهای عربی به خصوص لبنان و عراق و بعضی کشورهای آفریقایی خوب بوده است. همچنین بازخوردهای خوبی از پاکستان و افغانستان داشته‌ایم و درکل وضعیت خوب است. درباره استقبال از کتاب‌ها مثالی می‌زنم. ما برای رصد نمایشگاه کتاب بیروت که سال ۲۰۱۹ میلادی برگزار شد به بیروت رفتیم و دیدیم کتاب‌های سوره مهر در غرفه‌های ۲۰ ناشر وجود داشت و استقبال خوبی از کتاب‌های ما می‌شد، اما هنوز به خاطر فضای بسیار گسترده‌ای که در ترجمه آثار به زبان‌های دیگر پیش‌روی ماست، آمار دقیقی از اینکه کدام کتاب‌ها به چاپ چندم رسیده‌اند، نداریم. اما داریم کارها را طوری پیش می‌بریم که آمار فروش و توزیع کتاب‌های ترجمه شده به تفکیک کشورها و زبان‌های مختلف در دستمان باشد.
* در روند انتشار و توزیع کتاب‌های ترجمه شده در بعضی کشورها مشکلی نداشته‌اید؟
** در رابطه با بعضی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس قدری دچار مشکل هستیم، اما سرانجام راهش را پیدا می‌کنیم. البته در بعضی کشورها مثل ترکیه هم خیلی مورد احترام و تکریم قرار می‌گیریم. به تازگی نمایشگاه کتاب استانبول بود که ما کتاب‌های ترجمه شده به زبان عربی را با خود برده بودیم. خیلی جالب بود وقتی نیروهای امنیتی کتاب‌های ما را چک می‌کردند و عکس شهدای ما را می‌دیدند بسیار احترام می‌گذاشتند. البته ما سعی می‌کنیم پیش از ترجمه و یا حضور در نمایشگاه‌های مختلف جامعه هدفمان را بررسی کنیم و بیگدار به آب نزنیم.
* حضورتان در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب چگونه است؟
** امسال دومین دوره‌ای بود که ما در نمایشگاه کتاب فرانکفورت که بزرگ‌ترین رویداد حوزه نشر دنیاست، شرکت کردیم. در این مسیر البته به حمایت همه‌جانبه همه نهادهای مربوط نیاز داریم، اما با همین حمایتی که تا به حال شده‌ایم سعی کرده‌ایم با قوت کار را انجام دهیم و درحد توانمان به خواست رهبری که تسریع در شکل‌گیری و تقویت نهضت ترجمه است، عمل کنیم.
* یکی از مهم‌ترین حلقه‌های واسط و مؤثر در پیشبرد برنامه‌های نهضت ترجمه، وابسته‌های فرهنگی یا سفرای جمهوری‌اسلامی در کشورهای مختلف هستند. نقش کمک و تسهیلگری این افراد را چطور می‌بینید؟
** ما در تمام کشورها یک رایزن و سفیر فرهنگی داریم که طبق تجربه ما می‌توانند حمایت و پشتیبانی بسیار خوبی از ناشران در این مسیر داشته باشند. ما با حساسیت‌ها، ویژگی‌ها، آداب‌و سنن کشورهای دنیا آشنا نیستیم و در این مسیر نیازمند کمک و همراهی نمایندگان ایران در کشورهای مختلف هستیم. امیدوارم روزی برسد که رایزن‌های فرهنگی کشورمان روی این مسائل حساسیت و تمرکز بیشتری داشته باشند و ما را در انتقال پیام انقلاب‌اسلامی به مردم دنیا بیشتر از این یاری کنند.
نظر شما