محمود مصدق/
ایمنی مدارس کشور زیرسؤال است. این گزاره‌ای است که نه تنها بسیاری از مسئولان و کارشناسان حوزه آموزش و پرورش، بلکه مدیران سایر دستگاه‌ها و نهادها نیز به آن اذعان دارند و به صراحت از آن سخن می‌گویند. برای مثال همین چند روز پیش بود که پیروز حناچی در گردهمایی مدیران مدارس تهران نسبت به قرمز بودن وضعیت ۸۲۷ مدرسه پایتخت هشدار داد یا محسن هاشمی، رئیس شورای این شهر از صدور حکم قضایی برای قلع و قمع مدارس ناایمن و فرسوده گفته بود.
البته شاید منظور واقعی مدیران شهری تهران از قرمز بودن وضعیت ایمنی برخی از مدارس این کلانشهر بیشتر بُعد غیرسازه‌ای بوده باشد اما قطعاً موضوع فرسوده بودن این مدارس را هم دربر می‌گیرد. موضوعی که رشید قربانی، مدیرکل آموزش و پرورش استان کردستان مرداد ماه امسال به آن اشاره کرده و از غیر استاندارد بودن یک سوم مدارس کردستان خبر داده بود. آن‌طور که قربانی می‌گفت از این میزان ۳۰ درصد مدارس وضعیت حادتری دارند و ۳۰۰ مدرسه نیز به دلیل خطرناک بودن قابل استفاده نیستند.
ضرورت افزایش بودجه بخش نوسازی مدارس
ابراهیم سحرخیز، معاون اسبق آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش نیز چنین نگاهی دارد و به قدس می‌گوید: تخریب کامل ۲۱۰ مدرسه در سیلاب‌های سال جاری در استان‌های گلستان، خوزستان و سیستان و بلوچستان و از بین رفتن ۷۰ مدرسه در پی وقوع زلزله در آبان ماه امسال در استان کرمانشاه به خوبی نشان می‌دهد که مدارس کشور از لحاظ سازه‌ای تا چه اندازه آسیب‌پذیر هستند.
وی با اشاره به اینکه به طور میانگین ۳۰ درصد مدارس کشور فرسوده هستند و باید مقاوم‌سازی و یا تخریب و نوسازی شوند، می‌افزاید: البته مدارس برخی از کلانشهرها به‌ویژه تهران با اینکه پایتخت ایران است وضعیت مناسبی ندارند. این کلانشهر مصداق کوزه‌گری است که از کوزه شکسته آب می‌خورد؛ یعنی میانگین مدارس فرسوده تهران شاید بیشتر از ۳۰ درصد هم باشد. البته این بدین معنی نیست که آن‌قدر فرسوده و ناایمن هستند که درشان باید تخته شود، بلکه از ایمنی مناسب برخوردار نیستند و اگر حادثه غیر مترقبه‌ای رخ دهد احتمال تخریبشان کم نخواهد بود.
وی با بیان اینکه به موازات سازمان نوسازی مدارس، شهرداری‌ها نیز در ارزیابی ایمن نبودن مدارس مسئولیت دارند، می‌گوید: اگر آموزش و پرورش شهرستان به تذکرات شهرداری در خصوص ناایمن بودن مدرسه‌ای توجه نکند آن‌وقت شهرداری می‌تواند از طریق مراجع قضایی موضوع را پیگیری کند تا اگر روزی اتفاقی برای آن مدرسه افتاد از خودش سلب مسئولیت کرده باشد.
سحرخیز سپس با مهم خواندن مقاوم‌سازی و نوسازی مدارس فرسوده، تصریح می‌کند: در دولت نهم و دهم یعنی در دو برهه زمانی جداگانه طبق مصوبه مجلس شورای اسلامی هر بار حدود ۷ تا ۸ هزار میلیارد تومان از محل صندوق ذخیره ارزی برای تجهیز و نوسازی مدارس اختصاص یافته بود؛ به همین دلیل بخشی از مدارس فرسوده در کشور تخریب و نوسازی شدند، اما در سال‌های اخیر دولت اعتباری برای این بخش در نظر نگرفته است و این اجازه هم داده نشد از محل صندوق ذخیره ارزی برای نوسازی مدارس بودجه‌ای لحاظ شود.
وی افزایش اعتبارات بخش نوسازی مدارس را راهکار اصلی مشکل مدارس فرسوده می‌داند و می‌گوید: به همین منظور بهتر است مجلس آینده مصوبه‌ای شبیه مصوبه مجلس نهم داشته باشد و از محل صندوق فرصت و اعتبار ویژه‌ای برای تخریب و نوسازی مدارس فرسوده لحاظ کند. البته در کنار این موضوع وزارت آموزش و پرورش و دیوان محاسبات باید در اجرای قانون تخصیص ۵ درصد از عوارضی شهرداری‌ها به نوسازی مدارس اهتمام بیشتری داشته باشد. چون این قانون در حال حاضر به صورت سلیقه‌ای اجرا می‌شود؛ یعنی بعضی از شهرداری‌ها به این قانون تمکین می‌کنند و برخی‌ها هم گردن کلفتی کرده و تن به این قانون نمی‌دهند.
نوسازی ۲ هزار مدرسه در سال
داریوش ورناصری، معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی مدارس کشور نیز از غیراستاندارد بودن ۳۰ درصد مدارس کشور در حال حاضر خبر می‌دهد و به قدس می‌گوید: حدود ۱۱۰ هزار فضای آموزشی، ورزشی و پرورشی وجود دارد که از این تعداد ۹۳ هزار مورد فضای آموزشی است و از این رقم حدود ۲۸ هزار مدرسه از ایمنی مناسب برخوردار نیستند. اما این موضوع به مفهوم غیرقابل استفاده بودن آن‌ها نیست. یعنی دانش‌آموزان از این فضاها استفاده می‌کنند اما مقاوم‌سازی یا تخریب و نوسازی آن‌ها در دستور کار سازمان نوسازی قرار دارد. البته تحقق چنین چیزی مستلزم تأمین بودجه و زمان است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا از مدارس غیراستاندارد موجود، مدارسی هستند که از لحاظ ایمنی در وضعیت قرمز به‌سر ببرند و هر آن احتمال ریزش آن‌ها باشد، می‌گوید: مدارسی که بدون هیچ بار جانبی بخواهد ریزش کند، نداریم. یعنی این ۳۰ درصد مدارس ناایمن هم در شرایط عادی دچار مشکل نمی‌شوند، اما اگر حوادث غیرمترقبه‌ای مثل سیل، زلزله، طوفان سنگین و... رخ دهد، ممکن است دچار آسیب شوند.
وی وضعیت مدارس خشت و گلی را بحرانی‌تر می‌خواند و می‌گوید: به همین دلیل در چند سال اخیر تخریب و نوسازی این گونه مدارس در اولویت سازمان نوسازی بوده و تا کنون نیز اتفاقات خوبی در بخش رقم خورده است. در واقع بخش زیادی از این گونه مدارس نوسازی شده و بقیه نیز به‌زودی نوسازی می‌شوند.
ورناصری درباره تعداد مدارس نوسازی شده در یک سال اخیر هم می‌گوید: ۲هزار مدرسه یعنی ۱۰ هزار کلاس درس جدید در مهرماه امسال تحویل آموزش و پرورش شده است. یعنی تقریباً سالانه همین تعداد مدرسه را به کمک خیران می‌سازیم و تحویل می‌دهیم.
معاون فنی و نظارت سازمان نوسازی با اشاره به اینکه ۳۵ درصد مدارس توسط خیران ساخته می‌شود، می‌افزاید: نمی‌توان زمان مشخصی را برای نوسازی مجموع مدارس فرسوده کشور تعیین کرد، چون تخصیص اعتبارات برای این منظور هر سال با سال دیگر متفاوت است.
وی در خصوص روند نوسازی مدارس نسبت به سال‌های گذشته با توجه به افزایش تورم و وضعیت اقتصادی کشور می‌گوید: روند نوسازی نسبت به گذشته به‌ویژه در دو سال اخیر بهتر شده و پروژه‌های تحویلی ما به آموزش و پرورش افزایش داشته است.
وی از تخصیص کامل بودجه ۲ هزارو ۵۰۰ میلیون تومانی بخش نوسازی مدارس در سال ۹۷ خبر می‌دهد و در خصوص بودجه مورد نیاز برای نوسازی ۳۰ درصد مدارس فرسوده کشور هم می‌گوید: چون نوسازی مدارس مستلزم زمان است و هر سال اعتبارات نوسازی مدارس متناسب با شرایط اقتصادی کشور کم و زیاد می‌شوند نمی‌توان یک رقم مشخصی ارائه داد. شاید پنج سال پیش می‌شد با ۱۰۰ هزار میلیارد تومان ۳۰ هزار مدرسه را نوسازی کرد اما اکنون برای این منظور اعتبار نجومی لازم است.
اکنون یک مدرسه ۲۰ کلاسه در کلانشهرهای ایران با ۶ میلیارد تومان هم به سختی احداث می‌شود، بنابراین نمی‌توان رقم دقیقی برای نوسازی همه مدارس ارائه داد، اما در حال حاضر برای هر کلاس درس البته با سرانه‌های آن مثل محوطه، دیوارکشی، آزمایشگاه، کتابخانه و... حداقل به ۳۵۰ میلیون تومان بودجه نیاز داریم.
نظر شما