آیت الله حبیب الله احمدی در گفت و گو با خبرنگار قدس آنلاین در آستانه شهادت حضرت امام جعفر صادق(ع)، با اشاره به اینکه ایشان توسط منصور دوانیقی خلیفه عباسی مسموم و به شهادت رسیدند که باید توجه داشت علت، شهادت بوده و امام به مرگ عادی از دنیا نرفته‌اند، به بیان فضایل و آموزه های عرشی ایشان پرداخت و گفت: امام صادق علیه السلام در حدیثی می‌فرماید:«أَنَّ مَنْ تَوَضَّأَ فَذَکَرَ اسْمَ اللَّهِ طَهُرَ جَمِیعُ جَسَدِهِ وَمَنْ لَمْ یُسَمِّ لَمْ یَطْهُرْ مِنْ جَسَدِهِ إِلَّا مَا أَصَابَهُ الْمَاءُ»(هرکه هنگام وضو گرفتن بسم الله بگوید تمام بدنش پاک خواهد شد، اما اگر کسی بسم الله نگوید تنها جایی که آب به آن رسیده پاک خواهد شد). این یک نکته آموزنده از امام صادق(ع) است که باید به آن توجه داشته باشیم. ایشان در حدیثی خطاب به برخی اصحاب که برای تسلیت شهادت امام محمدباقر(ع) رفته بودند به نقل مستقیم از خداوند می فرماید: «قال الله تعالی ان من عبادی من یتصدق بشق تمرة فاربیها له کما یربی احدکم فلوه حتی اجعلها له مثل احد»(از بندگان من اگر کسی به اندازه یک نیمه خرما را در راه خدا انفاق کند، من آن را به اندازه(یک کوه) بزرگ می کنم). این هم نکته ای درباب انفاق است که از امام(ع) برای ما رسیده است.

آیت الله احمدی در ادامه به بیان آموزه های فرهنگی امام جعفر صادق اشاره کرد و توضیح داد: پیامبر اکرم(ص) فرموده است: خوش به حال کسانی که وقتی از دنیا می روند، از خود کتاب و چیز مکتوبی به جای بگذارند. امام صادق(ع) می‌فرماید: «فتوزن دماء الشهداء مع مداد العلماء فیرجح مداد العلماء علی دماء الشهدا». در قیامت دو چیز اعم از مداد علما و خون شهدا را در دو کفه ترازو وزن می‌کنند که مداد علما یعنی افرادی که از خود نوشته‌ای را برجای می‌گذارند و فرهنگ‌سازی می‌کنند، سنگینی خواهد کرد بر خون شهدا.

استاد حوزه و دانشگاه در ادامه با تأکید بر زمان شناسی امام صادق(ع) به تببین شخصیت سیاسی ایشان پرداخت و افزود: امام صادق(ع) فرموده است که انسان فرزانه و زیرک هیچگاه در جامعه فریب جریان‌های اجتماعی و سیاسی فریبکار را نمی‌خورد. حدیث شریف این است: «العالم بزمانه لا تهجم علیه اللوابس» انسانی که زمانه خود و جریان های سیاسی و اجتماعی دوره خود را خوب بشناسد شبهه ها و ملابسات او را فریب نخواهد داد. این نکته در زندگی سیاسی امام صادق(ع) بسیار برجسته است.

وی تصریح کرد: در باب زمان شناسی امام جعفر صادق(ع) و شواهد عینی آن در زندگی ایشان نکاتی قابل ذکر است؛ در زمان امام صادق(ع) میان دو جریان سیاسی امویان و عباسیان درگیری وجود داشت؛ این درگیری حدود سی سال طول کشید و هزاران نفر طی آن کشته شدند. دو نفر از فرماندهان اصلی عباسیان در انتقال قدرت از امویان به عباسیان نقش اساسی داشتند که یکی از انها ابومسلم خراسانی و دیگری ابوسلمه خلال است. ابومسلم خراسانی که سردار نظامیان عباسیان بود از جانب آنها احساس خطر کرد؛ از این رو برای آنکه قدرت را خود در اختیار بگیرد، به امام صادق(ع) نامه نوشت که من می‌توانم به جای آنکه قدرت را به عباسیان انتقال دهم قدرت را در اختیار شما بگذارم؛ من از رجال شما هستم. این حرکت بوی توطئه می داد و قصد صادقانه‌ای در کار نبود. امام در پاسخ به ابومسلم و خطاب به او می فرماید: «ما أنت من رجالی و لا الزمان زمانی» یعنی آنکه نه تو از رجال من هستی و نه آنکه زمان زمان من باشد.  من زمان را به خوبی می‌شناسم و فریب پیشنهاد تو را نمی‌خورم. این همان فرزانگی امام صادق(ع) است که فرمود انسان آشنا به زمان خود هیچگاه فریب افراد دغل و فریبکار را نمی‌خورد.

آیت الله حبیب الله احمدی اضافه کرد: نفر دوم نیز که ابوسلمه خلال بود به امام(ع) نامه نوشت که هفتاد هزار یارو یاور در کوفه منتظر دستور شما هستند تا اقدام کنید و قدرت به شما منتقل شود. امام چون توطئه را می‌شناخت درخواست او را نپذیرفت و با زیرکی و زمان شناسی خود از درگیری میان دو جریان سیاسی امویان و عباسیان و غفلت آنها، بهترین بهره را برد و دانشگاه جعفری را برای احیای فقه نبوی و اسلام را تأسیس کرد که براساس شواهد تاریخی حدود چهار هزار شاگرد به تناوب در این دانشگاه پرورش یافتند و بیشتر دستورات فقهی ما به نقل از امام صادق(ع) برآمده است.

استاد دانشگاه و حوزه علمیه با اشاره به اینکه عنوان مذهب جعفری نه از این باب است که اصل مکتب را امام صادق(ع) آورده و چیزی جدا از آن چیزی است که پیامبر فرموده است، بلکه از آن جهت است که ایشان این مکتب را احیا کرد و نقش مهمی را در تداوم این حرکت داشته‌اند؛ حال اگر این فرصت برای امام صادق(ع) پیش نمی‌آمد قطعاً اینگونه نبوده است که دین اسلام و مذهب شیعه خموده شود، بلکه شاید این فرصت برای دیگر ائمه پیش می‌آمد و البته که خدواند می‌داند رسالت خود را کجا قرار دهد و در هر صورت دین را یاری می کند.

 وی در ادامه به سبک آموزشی و شیوه هدایتگری امام صادق(ع) پرداخت و گفت: ایشان یکسری محافل و کلاس‌های آموزشی عام داشتند که عموم مردم در آن جلسات حضور می یافتند و از محضر ایشان استفاده می‌کردند اما یکسری آموزش‌های تخصصی هم داشتند و افراد خاصی را تعیین کرده بودند که به صورت خصوصی در محضر امام حاضر می شدند و بحث کلام، فقه و موضوعات اجتماعی در این کلاس‌ها آموزش داده می‌شد. امام صادق همچنین در باب آداب معاشرت با دیگر فرق مسلمان تأکید داشتند که برخوردها باید نیکو و خداپسند باشند.

آیت الله احمدی در پایان گفت: امام(ع)  خطاب به شیعیان توصیه کرده اند که در مناسبت‌های آنها اعم از نماز و تشییع جنازه آنها شرکت کنید، بیمارهای آنها را عیادت بکنید و با آنها حسن مجاورت و معاشرت داشته باشید. این نوع فرهنگ سازی در دانشگاه امام صادق(ع) بسیار برجسته است، اما متاسفانه ما شیعیان گاهی اوقات به این نکات بسیار مهم توجه نداریم، در حالی که باید عکس آن باشد و آداب معاشرت را از امام صادق(ع) یاد بگیریم و حتی با غیرمسلمان‌ها و تمام مردم به نیکویی رفتار بکنیم و حقوق شهروندی دیگران را رعایت بکنیم.

انتهای پیام/