حجت الاسلام محمدحسین ملک‌زاده استاد دانشگاه و مدرس دروس خارج حوزه علمیه در گفت و گو با خبرنگار قدس آنلاین در ارتباط با تاثیرگذاری امام جعفر صادق(ع) در احیای اسلام ناب محمدی(ص) و مذهب شیعه گفت: اگر بخواهیم نگاهی به زندگی چهارده معصوم علیهم السلام داشته باشیم، زندگی ایشان براساس یک اصول و مبانی خاصی شکل گرفته است؛ البته زندگی آنها دارای یک مبانی مشترکئ نیز است و همه ایشان در آن یکسان هستند؛ براساس روایاتی که وجود دارد کلهم روح واحد همه آنها یک روح هستند؛ روحی که متناسب با ظرفیت های مختلف زمانی جلوه های متنوعی را از خود بروز می دهد.
حجت الاسلام ملک زاده افزود: همه ائمه مجاهدان در راه خدا بودند، جهادی با تمام توان در جهت نیل به هدفی واحد در ظرف زمان و مکان با مدیریتی رشیدانه؛ این جهاد در هر زمان به گونه ای سامان می یافت؛ در زمانی در غالب تشکیل حکومت توسط امیرالمؤمنین، در زمانی به شکل صلح توسط امام حسن(ع)، در زمانی در غالب قیام امام حسین(ع) و در زمان هر امام دیگر متناسب با اوضاع سیاسی و اجتماعی آن زمان. در زمان امام صادق(ع) شرایط به گونه خاصی رقم خورد، از سویی حکومت مروانی و اموی در حال سقوط بود و از طرفی حکومت عباسی در حال شکل گرفتن بود. نه امویان آنقدر قدرت داشتند که بتوانند امام را محدود کنند و نه عباسیانی که پس از آنها به قدرت رسیدند زمینه آن را داشتند که بتوانند از همان آغاز برخوردهای شدید و خونینی را با امام صادق(ع) و یارانشان داشته باشند؛ لذا این موقعیت زمانی و مکانی فرصتی را فراهم کرد تا امام(ع) برای ترویج معارف، تربیت شاگردان و احیای اسلام ناب محمدی بهترین بهره را ببرند و به همین خاطر می بینیم که علاوه بر شیعیان و اصحاب ایشان بزرگترین دانشمندان و علمای اهل سنت و از جمله پیشوایان آنها به طور مستقیم یا غیر مستقیم شاگرد امام صادق(ع) بوده اند.
استاد دانشگاه و مدرس دروس خارج حوزه علمیه قم در ارتباط با تعداد شاگردانی که امام صادق(ع) پرورش داده اند گفت: همه ما شنیده ایم که امام(ع) چهار هزار شاگرد را تربیت کرده‌اند؛ واضح است که این شاگردان کسانی نبوده اند که هر روز در کلاس درس ایشان حضور داشته باشند بلکه به مرور این اتفاق افتاده است. شاید برخی گمان کنند که عدد چهار هزار واقعیتی ندارد و تنها عددی است که برسرزبان‌ها افتاده است اما اینگونه نیست، برخی از دانشمندان اسلام در همان قرون در کتب رجالی شاگردان امام صادق(ع) را یکایک نام برده‌اند و سابقه آنها مشخص بوده است. این عدد کسانی هستند که اسم و رسم آنها مشخص بوده است، بنابراین قطعاً کسانی هم وجود داشتند که نامی از آنها به میان نیامده است.
وی در پاسخ به این سوال که چرا امام صادق(ع) در آن زمان وارد سیاست و دعوای میان امویان و عباسیان نشد، گفت: یکی از نکات برجسته در زندگی ائمه به خصوص در زندگی امام صادق(ع) تقیه است؛ پیامبر اکرم(ص) تقیه نداشتند و اساساً حق استفاده از تقیه را نداشتند اما ائمه مکلف بودند هر جاکه نیاز است از تقیه استفاده کنند. نکته مهم این است که تقیه برخلاف آنچه برخی تصور می کنند به معنای فرار یا گوشه گیری نیست؛ امام صادق(ع) میفرماید : «التقیة ترس المؤمن» تقیه سپر انسان مؤمن است. آیا سپر وسیله‌ای برای فرار است و غیرنظامیان و غیر مجاهدین از آن استفاده می‌کنند یا جهادگران و افرادی که در وسط میدان هستند؟ امام(ع) میفرماید تقیه ابزاری است از ابزارهای جهاد، وگرنه مؤمنی که بخواهد گوشه نشینی کند و خود را درگیر جهاد نکند به تقیه نیاز ندارد.
حجت الاسلام محمد حسین ملک زاده توضیح داد: بنابراین مؤمنی از تقیه استفاده می‌کند که می‌خواهد یک کنشگر بسیار جدی در عرصه جامعه، سیاست و مسائل مختلف باشد که امام صادق(ع) به همین صورت عمل کردند. حدیثی روایت شده است که میفرماید: «المؤمن مجاهد، لانه یجاهد اعداء الله عزوجل فی دولة الباطل بالتقیة و فی دولة الحق بالسیف» انسان مؤمن مجاهد است، زیرا که او در همه شرایط جهاد می‌کند و با دشمنان خداوند در دولت باطل به وسیله تقیه و در دولت حق به وسیله شمشیر جهاد می‌کند. پس تقیه نوعی از جهاد و بخشی از آن است و به معنای ترک جهاد یا فرار از آن نیست.
استاد حوزه و دانشگاه تاکید کرد: امام صادق(ع) توانستند با تقیه شیعیان را از فتنه هایی که در آن زمان بود به سلامت عبور دهند. در آن زمان که عباسیان و امویان درگیری داشتند عباسیان برای آنکه بتوانند علویان را به دور خود جمع کنند و نیروهایشان را افزایش دهند، شعار «الرضا من آل محمد» سر داده بودند؛ یعنی ما به دنبال خشنودی خاندان پیامبر هستیم، در حالی که می خواستند شیعیان را به عنوان گوشت مقابل تیر قرار بدهند، تا خودشان به ریاست برسند. امام صادق(ع) به شیعان توجه داد و فرمود که این یک فتنه و جنگی میان دو باطل است. ما در این شرایط هیچ امکانی برای پیروزی نداریم جز آنکه به نفع یکی از این دو باطل کشته خواهیم شد. در همین زمان عباسیان تلاش بسیاری کردند تا امام را وارد ماجرا کنند اما امام صادق(ع) به آنها وقعی ننهاد و با افزایش بینش سیاسی و بصیرت شیعیان مانع از آن شد که آنها فریب بخورند و شیعیان را بامدیریت رشیدانه از این دوران عبور دهند. این برای زندگی امروز ما هم درس بزرگی دارد تا دستمایه برخی گروه‌های سیاسی قرار نگیریم.
حجت الاسلام ملک زاده در پایان به لقب صادق آل محمد اشاره کرد و گفت: هر یک از اسامی و القابی که هر کدام از اهل بیت علیهم السلام دارند در واقع به جنبه‌ای از ویژگی‌های شخصیتی ایشان اشاره دارد که در موقعیت زمانی خودشان امکان بروز و ظهور پیداکرده است؛ بنابراین همه ائمه صادق هستند، همه آنها باقر العلوم هستند، همه آنها سجاد و رضا هستند، اما هر امامی به یکی از این لقب ها شهرت پیدا کرده، برای آنکه این وِیژگی درباره ایشان امکان ظهور و بروز بیشتری یافته یا اینکه مردم بیشتر به درک آن ویژگی در امام رسیده اند؛ براین اساس امام صادق(ع) به وسیله همه مسلمین اعم از شیعه و سنی، مورد تصدیق بود و همگی ایشان را صادق و راستگو می دانستند؛ لذا این ویژگی در امام صادق(ع) به خوبی دیده می شد و ایشان لقب صادق را گرفتند.
انتهای پیام/
نظر شما